Vrije val

Van Juli Zeh las ik reeds Nultijd, een boek dat me zeer voor haar innam. Waar Nultijd al de genregrenzen oprekte, gooit de schrijfster in Vrije Val of Schilf in het Duits, er een blik moeilijke wetenschappelijke theorieën tegenaan van 2 geniale fysici, die je ook doen stil staan bij de filosofische gevolgen ervan voor de wereld. Dit was dus toch wel even andere koek om doorheen te bijten, maar ze smaakte uiteindelijk weer zeer goed!

Oskar en Sebastian zijn 2 fysici die elkaar leerden kennen op de middelbare school. Door hun opvallende kennis en dito beider lengte waardoor ze in elkaars zicht komen, ontwikkelen ze een bijzondere vriendschap, als je hun relatie zo kan benoemen, en gaan ze samen naar de universiteit van Freiburg (het Duitse Freiburg im Breisgau welteverstaan). Oskar blijft alleen, Sebastian trouwt met Maike en samen krijgen ze een zoon Liam.

Sebastian heeft in een populair blad de zogenaamde 'vele-werelden-theorie' uit de doeken gedaan nav een moordzaak waarvan de dader zich beriep op parallelle universums om zijn moorden als 'louter experiment' te betitelen. Oskar, die nu in het Zwitserse CERN werkt, en nog een genialere fysicus is als hem, lacht hem er voor uit en vindt dat hij het zich te makkelijk maakt om de wereld uit te leggen en hierbij zowel de idee van God als meester als de vrije wil van de mens onmogelijk maakt. De discussie tussen de vroeger bevriende fysici wordt bitsiger en bitsiger en hun relatie wordt er van langsom veel moeilijker en complexer op.

Dan wil Sebastian enkele vrije dagen voor zichzelf hebben om zich aan zijn theorieën te kunnen wijden terwijl zijn vrouw op vakantie gaat en zijn zoontje op een padvinderskamp zal trekken. Bij de rit naar het kamp die hij zelf met Liam aflegt, loopt het echter mis. Zijn zoontje wordt ontvoerd, hoewel deze er zich blijkbaar totaal niet van bewust is geweest.

En dan gebeurt er ineens van alles: in het lokale ziekenhuis vindt er een schandaal plaats, en een arts van de beschuldigde dienstchef wordt vermoord. Zo komen zowel politierechercheur Rita Skura als politiecommissaris 'Schilf' of 'Riet' (in de Nederlandse versie) in het verhaal terecht. En deze personages hebben ook beide hun speciale kenmerken. Schilf komt daar nog als origineel personage zeer sterk uit. De thrillerelementen zijn dus wel degelijk aanwezig: een ontvoering die nadien niet meer zo wordt genoemd, een moord, een ziekenhuisschandaal, de dader die gezocht wordt, de politie die hem wilt identificeren...

Het draait echter om zoveel meer in dit verhaal: de wetenschappelijke theorieën en de filosofische gevolgen voor de wereld, vriendschap, liefde (de relatie tussen Schilf en zijn nieuwe vriendin), de houding tov de dood (Schilf heeft een 'vogelei' in zijn hoofd, namelijk een tumor), moraliteit, ... Er zijn referenties naar Orwell en zijn theorie van de 'double think'. Zeh maakt het haar lezers niet gemakkelijk en de vreemde taal maakt het allemaal nog een graadje moeilijker. Zo kan je wel nog meer haar barokke taal leren kennen zonder dat deze vertaald is: meestal is dit zeer knap, soms maakt het sommige beschrijvingen ook wel eens onnodig zwaar. Ook combineert ze deze stijl wel met vlotte dialogen die het boek toch voldoende toegankelijk maken. Voorbeelden van haar schrijfstijl ga ik hier niet geven wegens een gebrek aan de Nederlandse citaten. Geïnteresseerden kunnen deze zeker in andere recensies of op Goodreads ook vinden. In ieder geval is deze Zeh weer een heerlijke aanrader!

Twee jeugdvrienden die bij het volwassen worden uit elkaar gegroeid zijn. Een ontvoering van de zoon van één van hen. Een moord. Een onorthodoxe politiecommissaris die de ontvoering en moord probeert op te lossen. Fysica en filosofie. Dat zijn in het kort de ingrediënten van Juli Zeh’s nieuwe boek Vrije val. Samen zijn de bron van wat een boeiende detective kan zijn. Ware het niet dat de fysica en filosofie (favoriete gespreksonderwerpen van de twee jeugdvrienden) een heel grote rol spelen in dit boek. Zo groot dat het soms moeilijk is om het verhaal te volgen.

Een voorbeeld van Zeh’s breed uitweidende schrijfstijl met een zwaar filosofische grondslag: “Zo gaat het ook met de tijd. Hij beantwoordt aan zijn doel, en veel meer weten we er niet van. Naar algemene overtuiging is hij een streng geregeld proces, de noodzakelijke opeenvolging van oorzaak en gevolg. Het enige wat de mensen vreedzaam delen zijn hun vergissingen!”

In alle eerlijkheid dient er wel gezegd te worden dat het verhaal feilloos in elkaar zit. De verbitterde vriendschap, de moord en het motief. Als je een fan bent van filosofie, natuurkunde en het begrip ‘tijd’, dan is dit waarschijnlijk een prachtboek: eindelijk een detective die verder graaft dan het lijk. Maar voor veel mensen, zoals ik, is het verhaal juist door die thema’s stug en moeilijk te begrijpen. Het vereist heel wat doorzettingsvermogen om dit boek uit te lezen. Zeker geen voer voor beginnende boekenwurmen.