Vuurwerk beter onderwijs door breinkennis

We weten steeds meer over het brein en over de relatie tussen hersenen en leren.

Je zou verwachten dat juist de kennis over het brein een belangrijk aandachtsveld binnen het onderwijs vormt. De rechtstreekse link naar onderwijs legt men echter nauwelijks en juist daar liggen prachtige kansen om het leerproces op een hoger plan te tillen. Zeker in een tijd waarin men veel aandacht besteedt aan opbrengstgericht en passend onderwijs. De actuele kennis rondom de werking van het brein kan een grote impact hebben op onze manier van lesgeven. Het doel van dit boek is het vormen van de brug tussen wetenschap en de dagelijkse praktijk van de klas.

De hoofdstukindeling is gerelateerd aan de zes breinprincipes (ontwikkeld door Brein Centraal Leren Instituut):

• zintuiglijk rijk
• emotie
• herhaal
• focus
• creatie
• voortbouwen

Kort overzicht van de inhoud

In hoofdstuk 1 ga ik in op het belang van het geven van onderwijs dat past in deze tijd en de voorwaarden die nodig zijn om kwalitatief goed onderwijs te verzorgen. De tijd is rijp om een brug te slaan tussen recente kennis over hersenonderzoek en de praktijk van lesgeven en leiding geven. Daarvoor is het handig om te beschikken over enige achtergrondinformatie, over de werking van het brein. In hoofdstuk 2 heb ik daarom de belangrijkste zaken over de werking van het brein die relevant is voor het lezen van dit boek, kort beschreven in niet al te wetenschappelijk taalgebruik.

Vervolgens bespreek ik in de daarop volgende hoofdstukken de zes leerprincipes met daaraan gekoppelde relevante onderwerpen voor het onderwijs. In hoofdstuk 3 besteed ik aandacht aan het leerprincipe zintuiglijk rijk en het belang van een breinvriendelijke omgeving voor leren. We weten inmiddels dat emoties en relaties de basis vormen om leren mogelijk te maken. Vandaar dat ik in hoofdstuk 4 uitgebreid aandacht besteed aan diverse invalshoeken met betrekking tot dit onderwerp: communicatie, respect en boeiend lesgeven.
We weten dat we veel leren door middel van herhalen. Maar hoe doe je dat dan zo effectief mogelijk? Hierover lees je meer in hoofdstuk 5. In dit hoofdstuk besteed ik ook aandacht aan het onderwerp biologisch ritme en de betekenis van slapen. In hoeverre kunnen we gebruik maken van wetenschappelijk gegevens hierover om ons leerrendement te verhogen?

In hoofdstuk 6 schenk ik aandacht aan het belang van het stellen van doelen, de balans tussen concentratie en ontspanning en de betekenis van de ontdekking van spiegelneuronen.
Het leerprincipe creatie komt uitgebreid aan bod in hoofdstuk 7. Creatie is de kunst van het loslaten, het ´out of the box´ denken. Is de aandacht voor de creatieve vakken in ons curriculum niet wat mager? Welke positieve impact hebben deze vakken op leren?

Tot slot is er in hoofdstuk 8 aandacht voor het leerprincipe voortbouw. Hoe sluiten we aan bij de individuele ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen? Welke zijn de gevoelige periodes om te leren? En hoe bouwen we zelf voort na de opgedane bewustwording door het lezen van dit boek? Zijn we voldaan en leggen we het boek aan de kant of gaan we bewust met de opgenomen informatie aan de slag en zorgen we voor de transfer om de brug te bouwen die hard nodig is, de brug tussen wetenschap en onderwijs? Als iedereen de morele verantwoordelijkheid voelt om er iets mee te doen, zullen we samen de verandering teweeg kunnen brengen die nodig is om het onderwijs impulsen te geven die nodig zijn om in de 21e eeuw te kunnen leven.

In elke hoofdstuk staan er diverse praktijkvoobeelden.
Het boek is rijk geïllustreerd in full-color