Yavor Genov - Neusidler: Lute Music (CD)

Een culturele kaart van Europa tijdens de Renaissance zou er heel anders hebben uitgezien dan een kaart die in onze tijd is getekend. Individuele kunstenaars en kunstscholen brachten faam naar hun plaats van herkomst, een opmerkelijk voorbeeld is Mantua, de thuishaven van de Gonzaga-familie die Monteverdi opdracht gaf voor Orfeo. Ten noorden van de Alpen werd de stad Neurenberg beroemd door haar verbondenheid met Albrecht Dürer, en het culturele leven van de stad koesterde en ondersteunde een gezonde traditie van luitbouw en luitspel, waarin de figuur van Hans Neusidler een instrumentale rol speelde. Neusidler was een echte pionier van de luit, die de taal van de grote Frans-Vlaamse polyfonisten meesterlijk aan zijn instrument aanpaste. Neusidler werd in 1508 geboren in het welvarende Habsburgse centrum Pressburg, tegenwoordig de Slowaakse hoofdstad Bratislava, en treedt de geschiedenis in met zijn verhuizing naar Neurenburg in 1530, waar hij trouwde, burger werd en een huis kocht. In 1536 werd onder zijn naam de eerste van een reeks van acht delen met luitmuziek gepubliceerd (het laatste deel verscheen in 1549).

Neusidler heeft dit eerste luitboek van 1536 in twee delen verdeeld: voor beginners en voor gevorderden. Yavor Genov heeft voor dit album een selectie gemaakt uit de laatste pagina's van het boek, dat als een van zijn meest bijzondere kenmerken een schatkamer heeft van schitterende intabulaties van chansons van beroemde componisten uit die tijd, zoals Josquin, Ghiselin en Isaac. Naast zijn technische vaardigheid in het omzetten van vocale muziek in luitstukken geeft Neusidler blijk van een opmerkelijk vernuft in zijn vrije preambels: korte, originele, 'abstracte' composities die vloeiend heen en weer gaan tussen canonische imitatie, imitatieve sequenties en hommages aan de oudere faux-bourdon stijl van Dufay en andere laat-middeleeuwse meesters. De derde belangrijke stilistische component van het boek is de dansvorm. Stukken aangeduid als Tan[t]z/Tenzlein zijn waarschijnlijk gebaseerd op vocale melodieën of op een ondergrond, en gaan vaak van dubbele maatsoort naar een tweede deel in driedubbele maatsoort (Hupff auff genoemd).