Zand

In mijn Hebban-recensie d.d. 16 juni 2016 van ‘IJs’, de voorloper van ‘Zand’, schreef ik: “In het laatste hoofdstuk is het 2015, maar dat is een soort wormvormig aanhangsel dat weinig toevoegt aan het verhaal. Het zou mooi geweest zijn als D’haene hier een cliffhanger ingebouwd had om onzekerheid over de afloop op te werpen en de fantasie van de lezer te prikkelen.” Dat ‘wormvormige aanhangsel’ is - bijna vier jaar later - uitgegroeid tot een heel boek. Wellicht was dit destijds al het plan, dat kon ik toen niet bevroeden.
Waar auteur Koen D’haene er met ‘IJs’ in slaagde koude rillingen over te brengen vanuit de ijzige Zwitserse gletsjers, bereikt hij in ‘Zand’ wederom een lijfelijk effect: je voelt het zand tussen je tenen op het Waddeneiland Schiermonnikoog. Het is weinig auteurs gegeven dergelijke gevoelens te bewerkstelligen zonder toevoeging van zoete sentimenten, D’haene kan het. Hij leidt je over het mooie eiland en laat je meebewegen met eb en vloed, zodat je je ter plaatse waant. Iets minder ‘VVV-gids’ is mijns inziens wenselijk, maar dat is een kwestie van smaak; hoe meer details hoe lager het tempo en de spanning. ‘Zand’ heet niet voor niets een misdaadroman, al is de afloop nog zo ‘thrilling’. (Want: wat als … Ik sta open voor een deel drie.)

Mats en Sarah kennen we uit ‘IJs’. ‘Zand’ is daar het zelfstandig leesbare vervolg op, zo wordt het boek aangekondigd, en in dit geval is het nog waar ook. Toch zou ik aanraden eerst ‘IJs’ te lezen, omdat je anders de clou daarvan al kent en het lezen van de boeken in omgekeerde volgorde geen optie is; tenzij je puur voor D’haenes schrijfstijl gaat, of uit nieuwsgierigheid, maar dan ontbreekt de spanning, die sowieso beperkt aanwezig is.
Terug naar Mats en Sarah: alles wat op Schiermonnikoog gebeurt draait om hen, ze krijgen om en om het woord, Sarah in de ik-vorm, Mats in de derde persoon. Mats is sinds het ‘ongeluk’ in de gletsjer zijn geheugen, zijn verleden, kwijt. Hij meent zich Sarah te herinneren en volgt haar naar Schiermonnikoog. Is zij zijn Sarah, of niet? Zo ja, dan heeft hij een appeltje met haar te schillen. Zijn verleden daagt meer en meer en Mats neemt passende maatregelen.

Goed bedacht, fijn boek om te lezen. Het had spannender gemogen, al is er wel degelijk sprake van psychologische spanning en bleef ik van begin tot eind geboeid. De karakters van Sarah en Mats zijn prima uitgewerkt. De toon die D’haene bezigt verdient niets dan lof.
‘Minpuntje’: het boek is aan de dunne kant. Anderzijds: alles wat erin moet staan, staat erin.
‘Zand’ is als fraaie hardcover uitgegeven, evenals ‘IJs’, maar dan zonder leeslint.
En ik heb me toch een zin om een paar dagen door te brengen op Schiermonnikoog …

Reddingswerkers hebben Mats jaren geleden uit een gletsjer bevrijd, maar zelf herinnert hij zich daar niets van. Samen met zijn psycholoog slaagt hij er –zij het moeizaam- in een nieuw leven op te bouwen. De zoektocht naar zijn verleden leidt hem naar Sarah, de vrouw die vaak opduikt in zijn verwarde dromen. Als hij op Schiermonnikoog erg dicht bij haar in de buurt komt, worden de omstandigheden van de val in de gletsjer allengs duidelijker. Is Sarah wel de vrouw die hij zich herinnert?

Zand is weliswaar het vervolg op IJs, maar valt goed te lezen zonder het vorige deel ter hand te hebben genomen. Natuurlijk is het, ingeval van een reeks, altijd aan te raden om bij het eerste deel te beginnen, maar D’haene weet de eventuele manco’s goed op te vullen zonder hen die IJs wel hebben gelezen, te vervelen met herhalingen.

“Ik houd mijn blik zoveel mogelijk rechtop, kijkend in de verte. Hier en daar is er een opening tussen de duinen en dan zie je niet waar de spiegelende zee eindigt en de blauwe lucht begint. Water en hemel vloeien net zo in elkaar als de wolken en de duinen.”

D’haene hanteert een toegankelijke en vlotte schrijfstijl en weet zijn personages uitstekend weer te geven. Uiteraard komt daarbij vooral Mats goed uit de verf. Mats is een weinig sociaalvaardige man die worstelt met zijn geheugenverlies. Zijn emoties weet D’haene bijzonder goed te verwoorden. Sarah daarentegen is een kille vrouw die de nodige geheimen in zich herbergt en schippert tussen waarheid en leugen. Naast de bijzondere personages ziet de auteur kans ook de omgeving zeer beeldend in woorden te vatten zodat je haast het gevoel hebt je te bevinden in de setting die D’haene beschrijft. Zijn dialogen zijn fraai en werkelijk.

“Ik concentreer me op de weg. Nog even en ik ben aan de hoofdweg die naar het pleintje met terrasjes bij Hotel Van der Werff leidt. Net voor de bocht voel ik een vreemde dreiging en gluur ik even achteloos over mijn schouder over de weg die achter me ligt.”

Tenslotte dienen de intelligente plotwendingen die D’haene in zijn verhaal verweeft, niet onvermeld te blijven. Die getuigen van een flinke dosis creativiteit en schrijverskunst.

Over de auteur
Koen D'haene (Wevelgem, 1964) schrijft jeugdboeken en romans. Hij is stafmedewerker in een bibliotheek en docent bibliotheekwetenschappen. Hij is redacteur van de publicaties van de Vereniging van West-Vlaamse schrijvers. In 2016 verscheen IJs, zijn eerste roman voor volwassenen. In zijn historische jeugdroman Ketters van de Kemmelberg (2017) reiken werkelijkheid en fantasie elkaar de hand.

Uitvoering
Uitgeverij LetterRijn
ISBN: 9789491875991
Paperback, 250 pagina’s

Het mooie waddeneiland Schiermonnikoog en de badstad Oostende vormen het decor. Een titel als ‘Zee’, ‘Strand’ of ‘Water’ zou iets te logisch klinken, wellicht. De Vlaamse auteur Koen D’haene heeft echter heel bewust gekozen voor ‘Zand’. Dit boek sluit dan wel perfect aan bij zijn vorige misdaadroman IJs, toch kan het eveneens probleemloos afzonderlijk worden gelezen.

Mats is een Zweed die slechts nipt ontsnapt is aan de dood; nadat hij eerder diep in een Zwitserse gletsjer is terechtgekomen. Gelukkig voor hem hebben reddingswerkers hem tijdig bevrijd uit zijn precaire toestand. Dit is echter het begin van een leven; zijn verleden is hij zo goed als helemaal kwijt. Jaren later herinnert hij zich vaag dat hij toen samen was met Sarah; in Oostende. Hij is er zeker van dat de sleutel tot zijn vorige leven bij haar ligt. Wanneer Mats te horen krijgt dat Sarah zich (met haar huidige vriend) op Schiermonnikoog bevindt, staat zijn besluit vast. Hij moet en zal haar ontmoeten, in de hoop dat hij opnieuw gaat weten wat er vroeger is gebeurd. De ultieme clash is onafwendbaar.

“De reddingsoperatie kwam destijds uitgebreid aan bod op de Vlaamse televisie, want er kwamen nog meer lichamen uit de gletsjer toen. Alleen hij leefde nog, de anderen waren vaak al vele jaren dood. Zou Sarah nog wel eens aan hem denken?”

Met een spannende en benauwende proloog belandt de lezer meteen in een netelige situatie. Vervolgens maak je uitvoerig kennis met Schiermonnikoog, heel uitvoerig beschreven, met oog voor details zelfs. Tevens schenkt de schrijver ruime aandacht aan het neerzetten en uitdiepen van zijn hoofdpersonages.
Met ‘Zand’ wacht je geen verhaal, verteld met windkracht zeven; het duurt immers een hele tijd vooraleer D’haene los wil gaan. Bijzonder knap is zijn beeldende taal en zijn opvallend knap uitgetekende en uitgediepte hoofdpersonages. Net zoals ‘IJs’ is ‘Zand’ geen klassieke misdaadroman, waarin de politie een belangrijke rol opeist. Deze laatste verschijnt zelfs niet op het toneel.

Afwisselend volg je Sarah - de ik-verteller – en de belevenissen van Mats.
Eerlijk toegegeven: Koen D’haene wringt zich heel moedig en kundig onder de huid van zijn vrouwelijke protagonist.
De andere karakters zijn eveneens echte mensen met gevoelens, emoties, maar ook met hun scherpe randjes. Tevens is er enige ruimte weggelegd voor liefde en romantiek.
Langdurige snijdende suspense en explosieve actie moet je in geen geval verwachten. De spanningsboog wordt slechts richting einde strakker aangespannen.
Met ‘Zand’ hoef je helemaal niet te reizen, om te kunnen genieten van de natuurpracht van een waddeneiland.
Drieënhalve ster.

Van uitgeverij LetterRijn mocht ik een recensie exemplaar ontvangen van het boek Zand, van de auteur Koen D’haene, waarvoor mijn dank.
Zand is de tweede misdaadroman van deze auteur. Het eerste deel is IJs (2016).
Deze misdaadroman heb ik graag gelezen en gerecenseerd. Al lezende ben je benieuwd wat er zich in het verleden eigenlijk precies afgespeeld heeft. Een gedetailleerde beschrijving van Schiermonnikoog wordt weergegeven. Het boek heeft een mooie cover en een stevige kaft. Op de voorkant is een hartje in het zeezand getekend dat voor een stukje bedekt is met zeeschuim. Zou dat afbrokkelende liefde kunnen betekenen? Ik had van dit verhaal eigenlijk meer verwacht, de verwachte spanning bleef uit. Het is echter ook een misdaadroman. Ik had als thrillerfan natuurlijk meer actie en spanning verwacht.

Zand
Tijdens de lente van 2003 hebben alpinisten de Zweed Mats in Zwitserland uit een diepe gletsjerkloof gered. Hij was net niet doodgevroren.
De eerste 40 jaar van zijn leven voor de val waren bruusk weggeslagen. Mats leeft nu 12 jaar zonder duidelijke herinneringen van voor de val. Mats weet nog wel dat hij een tijdje met Sarah in Oostende heeft gewoond. Mats droomt regelmatig over Sarah. Als hij ergens een gebouw herkend, is dit voor Mats een teken dat hij Sarah moet zoeken. Hij gaat op zoek naar meer herinneringen die de mist over het verleden kunnen helpen wegtrekken. Mats is op zoek naar een vrouw van wie hij alleen weet dat hij er in zijn jeugd ontzettend veel van heeft gehouden. Hij weet niet meer wat liefde is, hoe je mensen graag moet zien. Sarah weer eens ontmoeten leek op de ultieme confrontatie met zijn leven van voor de val.
Mats wil Sarah opsporen, hij verneemt dat ze op vakantie is in Schiermonnikoog. Volgens Mats heeft Sarah een gruwelijke moord op haar geweten. Mats denkt dat Sarah zijn jeugdliefde 30 jaar geleden vermoord heeft. Sarah had als jong meisje een relatie met Remse en werd toen in de bergen in Zwitserland smoorverliefd op Mats. Ze heeft toen de echte Sarah, de toenmalige vriendin van Mats, en haar eigen vriend Remse laten verongelukken. Ze heette eigenlijk Yvonne, heeft toen tegen Mats gezegd dat zij vanaf nu haar Sarah zou zijn. Om helderheid te krijgen, besluit Mats om naar Schiermonnikoog af te reizen. Sarah en Tom zijn samen op vakantie in Schiermonnikoog en ontmoeten aldaar Ingrid en Michael waar ze een te hechte band met krijgen.
Mats heeft Sarah ontdekt op Schiermonnikoog en houdt haar goed in de gaten om jaren erna de onechte Sarah met haar bedrog te confronteren en haar met de echte waarheid te confronteren. Het verhaal heeft een open einde. Misschien komt er wel een vervolg op.

Het is dan wel niet op volgorde, maar de boeken zijn buiten elkaar om te lezen. Prachtig boek ik had de tijd om het in 1 keer uit te lezen. Mooie verhaallijn en ik ga zeker IJS ook nog lezen...... misschien komt er nog een vervolg, van mij mag het!

Zand is het los te lezen gevolg op het boek IJs en begint waar IJs eindigde, op Schiermonnikoog. Koen D’haene heeft een soepele en simpele schrijfstijl waardoor je makkelijk in het boek komt. Daarnaast is Koen zijn schrijfstijl beeldend waardoor je je al snel op Schiermonnikoog waant en de prachtige omgeving van dit eiland al voor je ziet.
De hoofdstukken wisselen tussen Sarah en Mats en je merkt dat, ondanks dat het verhaal volgens de achterzijde vooral om Mats zou draaien, meer om Sarah draait. Haar verhaal komt veel meer in beeld en je leert veel over haar en haar vriend Tom. Mats komt af en toe in beeld maar wel op belangrijke momenten, je leert ook steeds meer over zijn verleden omdat het eiland hem op veel manieren aan zijn jeugd herinnert.
Het verhaal komt wat langzaam op gang wat niet per se nadelig is maar ook gaandeweg het verhaal zit er weinig vaart in en blijf je lang op één punt hangen waardoor je als lezer kan denken dat het te veel wordt uitgelicht terwijl het moment niet van groot belang is voor het verhaal dit haalt tevens ook de spanning wat uit het verhaal.

De karakters zijn door schrijver Koen D’haene wel goed uitgewerkt waardoor je ze echt leert kennen en je kunt inleven in beslissingen die ze nemen en situaties die ze meemaken. Koen werkt goed met de herinneringen van Mats door de lezers steeds een klein beetje meer informatie te geven over de relatie tussen Mats en Sarah waardoor je nieuwsgierig wordt naar hoe de situatie nu precies ligt.

Omdat Zand het eerste boek is wat ik las van Koen D’haene en omdat zijn boek vol raadsels zit over wat er precies is gebeurt is in IJs maakt dat mij heel nieuwsgierig naar dit eerste boek en gaat deze ook zeker op mijn lijstje om alsnog te lezen.

Zand leest na een spannend proloog in eerste instantie als een mooi vakantieboek. 2 Stellen ontmoeten elkaar tijdens een vakantie op Schiermonnikoog en het “klikt” niet echt maar ze ondernemen toch samen enkele activiteiten. Het broeit onderhuids, de wederzijdse verwachtingen zijn hoog maar ook heel verschillend en de doelen ook….
De grote vraag die de lezer de hele tijd bezighoudt is echter; “Wat gaat Mats doen?” Een bepaald soort spanning maakt zich meester van de lezer en het verhaal is goed opgebouwd. Dan volgt er nog een spannende ontmoeting. De nieuwsgierigheid wordt gewekt en dan komt het tot een situatie en een plot waarbij de lezer wel meer sensatie en spanning had verwacht maar wat toch een mooi einde maakt aan dit bijzondere verhaal.
Ik genoot van de beschrijvingen van de personages en het mooie eiland Schiermonnikoog. De opbouw van de spanning paste ook goed in het verhaal en de afronding was heel goed. Het verhaal rondom Mats en Sarah maakt mij nieuwsgierig naar het eerste deel “ïjs” maar dit deel is prima los te lezen want er wordt veel in verteld. Ik zal alleen tijdens het lezen ook allerlei plots en uitkomsten te bedenken die niet uitkwamen en vond achteraf dat er een meer explosief einde had kunnen zijn…..ik hoop op een vervolg en ben daarin vooral benieuwd naar het verhaal van Sarah……

Geschreven bij Zand

De misdaadroman “Zand” begint met een proloog, waarin de voorgeschiedenis verteld wordt. Mats is 12 jaar eerder in een spleet van een gletsjer gevallen en wonder boven wonder gered. Doordat hij vrij lang in de spleet gezeten heeft en ook nog eens een grote steen bovenop zich heeft gekregen, is hij zijn geheugen kwijt. Hij herinnert zich niets van de 40 jaar voor het ongeval.

Het kost hem veel moeite zijn leven weer op te bouwen, gelukkig krijgt hij hulp van een psycholoog. Op zeker moment herinnert hij een vrouw, Sarah. Zij komt vaak in zijn dromen voor. Het vreemde is alleen dat het twee vrouwen lijken te zijn, de ene veel jonger dan de andere.
Hij komt erachter dat Sarah lerares is op een school in Oostende. Het is zomervakantie en Sarah is niet aanwezig. Mats verneemt dat zij samen met Tom, met wie ze een LAT relatie heeft, op Schiermonnikoog is en reist er heen om te kijken of hij haar kan vinden en of er meer van zijn verleden duidelijk zal worden als hij haar ziet.
Als hij op een terras zit, ziet hij daar Sarah en Tom samen met een wat jonger paar, Michael en Ingrid. Mats zit dicht genoeg bij om hen af te luisteren en vraagt zich af hoe hij met Sarah in contact kan komen. Michael zit met Sarah te flirten en het ziet ernaar uit dat Sarah dat wel leuk vindt. Michael zorgt ervoor dat hij steeds vaker met Sarah alleen is, tot het haar begint te irriteren en tegen Tom zegt dat zij geen contact meer wil met Michael en Ingrid.
Bij Mats komen steeds meer herinneringen boven en hij beseft wat er werkelijk gebeurd is toen hij, al die jaren geleden, in de gletsjerspleet terecht kwam. Wie is Sarah werkelijk en wil hij haar wel aanspreken om te zeggen wie hij is? En als Mats zal besluiten haar te confronteren met wat hij weet, hoe zal zij dan reageren?

Mats en Sarah komen afwisselend aan het woord. Hierdoor leer je de twee protagonisten goed kennen. Door de manier waarop zij de andere personen beschrijven, komen ook zij tot leven. Karakters worden duidelijk, eerlijkheid en oneerlijkheid in levenswandel komen naar boven. Emotie zijn voelbaar en de dialogen zitten goed in elkaar. De natuur van Schiermonnikoog en de stad Oostende worden beeldend beschreven.
“Zand” kent een wat trage start, maar gaandeweg wordt het boek zo boeiend dat wegleggen lastig is. Wie was Mats voor zijn ongeval en wie is Sarah nu echt?
Hoewel “Zand” het vervolg is op “IJs” (uit 2016) is het als zelfstandige thriller te lezen. Wel worden meer zaken duidelijker als je “IJs” al wel gelezen hebt. De plot van “Zand” bouwt gaandeweg op en mondt uit in een open einde. Hopelijk is dat de aanzet voor een vervolg.

Koen D'haene (Wevelgem, 1964) is stafmedewerker van de bibliotheek in Wevelgem en schrijver van romans en verhalen voor kinderen, jongeren en volwassenen.

De nieuwe misdaadroman Zand is een vervolg op IJs, maar prima als standalone te lezen. Koen is een Vlaamse auteur die zich gericht heeft op jeugd bij het schrijven van boeken, maar die met IJs en Zand volwassen thrillers heeft geschreven.

Ik heb genoten van de prachtige beschrijvingen van het landschap, van de goede opbouw van dit boek met twee verhaallijnen en van het goede taalgebruik. Zand is een pakkende thriller om te lezen, met een onverwacht einde. Zelf heb ik IJs ook gelezen. Dat maakt het lezen van dit boek nog leuker. Maar aan de andere kant, als je IJs niet hebt gelezen, is Zand nog mysterieuzer en verrassender.

Zand begint met een proloog die lijkt op een nachtmerrie in het ijs. Er blijkt een man te zijn met een gat in zijn geheugen. Slechts een enkele keer komt er een flard van een beeld in zijn geheugen op. Verder is hij zoekende. Ondertussen is Sarah met Tom op vakantie op Schiermonnikoog. Daar waar ze willen genieten van hun tijd samen, raken ze bevriend met een jonger stel. De jongeman van dit stel laat Sarah graag het eiland zien en vertelt haar en de lezer wetenswaardigheden over de natuur en vogels op het eiland. Dit gaat gepaard met prachtige beschrijvingen van het landschap met vlakten, duinen en de zee. Hij doet zijn best om grenzen te laten vervagen. Het eiland is druk in de zomerperiode en er zijn meer mensen die zich op Sarah en Tom richten.

Recensie: Zand -Koen Dhaene

April 2020

ISBN:9789491875991

Uitgeverij Letterrijn

Dit boek is het zelfstandig te lezen vervolg op “IJS”. Hoewel het wel beter is om het eerste deel ook te hebben omdat je dan meer weet over de hoofdpersonages.

Ik heb “IJS” niet gelezen dus ik geef mijn bevindingen van ”Zand” zonder deze voorkennis.

Twaalf jaar geleden is Mats bevrijd uit een gletsjer, alleen weet hij bijna niks meer van deze periode. Door te praten met een psycholoog probeert hij alles te verwerken en wat te herinneren. De naam en het personage Sarah komt vaak in zijn dromen voor. Hij wil weten wie zij is en wat hij met haar te maken heeft. Tijdens een vakantie op het prachtige Schiermonnikoog komt hij in de buurt van haar. Sarah is lerares en heeft een vriend, Tom, zij zijn op Schiermonnikoog om meer tijd met elkaar door te brengen.Wie is die mysterieuze vrouw? Is ze degene die hij zich herinnert

Mats probeert zijn herinneringen terug te krijgen maar dat valt niet mee. Je leert hem kennen als een onzeker persoon die tot veel in staat is maar aan de andere kant ook erg kwetsbaar is omdat hij niks meer weet. Je kan je in hem en zijn situatie inleven en hoopt dat hij de juiste beslissingen neemt.

Sarah weet precies wat ze wil en niet, ze is een pittige tante die avontuur niet schuwt. Ze komt als een harde tante over maar dat heeft een rede. Je kan je zeker in haar inleven. Soms wil je haar waarschuwen, Ze kan soms behoorlijk impulsief zijn.

Tom is altijd in voor avontuur en erg sociaal, dit kan niet altijd de goedkeuring van Sarah dragen. Je kan erg goed in hem verplaatsen, ik vind zijn personage een van de betere in dit verhaal.

Andere personages geven me de kriebels, als ik zeg wie dat zijn zou het een spoiler zijn. Je komt er vanzelf achter tijdens het lezen.

Het verhaal wordt beschreven vanuit het perspectief van Mats,afgewisseld met dat van Sarah. Het leest vlot en heeft redelijk wat spanning. Het is een misdaadroman en geen thriller.Dat merk je in het boek zeker. Je voelt dat er iets gaat gebeuren, in beide verhaallijnen is er veel aan de hand waardoor je wil weten hoe dit gaat aflopen.

De opbouw naar het plot is goed, met veel spanning. Je hoopt op een bepaald eind maar dat komt niet… voor mij is het eind wat lauwtjes. Dat is jammer, ik had er meer van verwacht.

Ik waardeer het boek met 3 sterren.