Atlas in staking

Dit boek, begonnen in 1945 en uiteindelijk uitgegeven in de jaren 50 blijft brandend actueel, al was het maar om de politieke situatie van het huidige Amerika te begrijpen. Vrijwel alle partijen, zelfs de meest liberale, hier in Europa zouden in Amerika de democraten steunen... Van de republikeinse filosofie verstaan wij hier weinig. Welnu... naar mijn mening beschrijft Ayn Rand op uitstekende wijze veel van het gedachtengoed waarvoor de republikeinen in Amerika opkomen.
In feite gaat het hier over een filosofisch essay verpakt en uitgesmeerd in een boeiend verhaal dat 1100 bladzijden bestrijkt. Het is meestal bijzonder boeiend geschreven maar soms ook wat langdradig. Het zou een bestseller kunnen zijn omdat het zo nauw aansluit bij de huidige economische crisis - ook in Europa -waarin vele facetten die Rand beschrijft voorkomen; de roep naar al maar meer sociale voorzieningen en de vraag om solidariteit daarmee, de instroom van vele economische 'asielzoekers' en werklozen die onze sociale zekerheidssystemen tot de limiet belasten, de oplopende belastingen op de 'sterkste schouders' enz. Daar tegenover stelt Rand een radikaal andere instelling; een laissez-fairekapitalisme, een hoog zelfwaardegevoel voor eigen zijnswijze, productief bijdragen aan de maatschappij, onafhankelijk zijn voor goedkeuring van anderen maar vanuit eigen overtuiging en moraliteit het leven zelfstandig vorm geven en daarin je geluk vinden. Er zijn vele pakkende dialogen die je confronterend terugwerpen op de eigen gronden, de eigen moraliteit en overtuigingen. De ethiek die Rand als vanzelfsprekend ziet verschijnen bij ondernemers en kooplieden is echter wel voor discussie vatbaar. De afgelopen jaren hebben immers bewezen dat deregulering en vrijmaking van beperkingen onze economie juist tot de afgrond hebben gebracht! In onze sociaal-gecorrigeerde vrijemarkteconomie kunnen wij in Europa trouwens genieten van een degelijk onderwijs en sociale zekerheid waarvoor de middenklasse in Amerika zich via privé-verzekeringen en privé-onderwijs blauw moet betalen. En voor minderbegoeden daar zijn deze voorzieningen zelfs onbereikbaar. Ook in eigen kring toonde Rand zich vanuit haar rancune met het communistische Sovjet-unie, dogmatisch en sectair. Dat is ook in het boek te merken. Er wordt nogal wat 'afgewalgd' en 'veracht' op mensen die de opvattingen van Rand niet delen. In die zin is Rand even sectair bezig als de gedachtenstromingen die ze aanvalt. Niettemin... is dit boek een echte aanrader !
Een minpunt is echter de stroeve vertaling... Grammatikaal zouden zinnen veel beter kunnen geformuleerd worden. Daar zou de uitgever toch best eens met de fijnkam doorheen gaan...

In dit boek staat het objectivisme centraal, wat inhoudt dat 'de werkelijkheid onafhankelijk is van interpretaties door individuen, deze is zoals hij is, objectieve kennis is mogelijk en heeft altijd een context, het nastreven van ieders eigen geluk ofwel “rationeel eigenbelang” is ethisch en het juiste uiteindelijke doel' [nl.wikipedia].

Of je nu achter deze filosofie staat of niet, het is en blijft een boeiend en spannend boek. De ideeën die de revue passeren kunnen gemakkelijk verkeerd geïnterpreteerd worden door de hedendaagse kapitalist en socialist. De socialist zal de kapitalist wellicht beter kunnen begrijpen en zelfs bepaalde ideeën kunnen overnemen. De kapitalist zal dit verhaal kunnen gebruiken om de puntjes op de 'i' van zijn, soms ontspoorde, doen en laten te zetten. Vier sterren voor het verhaal.

Tot slot. Het zal een enorm werk geweest zijn om dit boek te vertalen in het Nederlands (volgens mij een particulier initiatief), waarvoor mijn waardering, maar toch was ik niet helemaal tevreden over de vertaling. Uiteindelijk heb ik de vertaling weggelegd en ben overgestapt op het Engelse luister-boek. Twee sterren voor de vertaling.

De autarkie van de menselijke geest, het individu als genius die de wereld draagt, Atlas, man / vrouw. 'What ever happens' als het brein het lichaam verlaat, resteert een wereld van consessie, samenwerking, gemeenschapszin en het opgaan van het individu in het grote geheel. Het talent verspilt en gebonden aan schijnbaar welbevinden voor allen.
Atlas is de wereld ontvlucht en stelt zijn eigen grenzen, voorwaarden om terug te keren in de maatschappij.

ik vond het een zeer eenzijdig boek, dat weinig tot niets met de werkelijkheid van doen heeft.
Rand haate altruisme en het communisme. het is dan ook geschreven vanuit haar eigen frustratie en niet vanuit een open mind.