Dag nacht licht toch Een lacharchief

Ik houd van Van Koeveringe. Haar absurde manier van nadenken bewijst voor mij dat genialiteit en gekte dichtbij elkaar liggen. Sytske doet onderzoek naar de lach. Daar begon ze al jaren eerder mee, maar als ze kanker krijgt, pakt ze haar onderzoek weer op. Dat onderzoeken doet ze redelijk knullig. Ze vraagt een gehaaste, redelijk geagiteerde arts om haar mening over de lach. Zij heeft geen tijd. Haar psycholoog reageert zoals alleen een psycholoog kan reageren. Van Koeveringe is te slim om andermans mening over de lach aan te horen: ze heeft zelf al flink over het onderwerp nagedacht en haar conclusies getrokken.
En dan de ziekte: kanker. Ze is nog veel te jong voor borstkanker, maar toch heeft ze het. Had ze dingen anders moeten doen, beter moeten leven, gezonder moeten eten? Haar opsommingen vullen pagina’s. Ik houd ervan. Ze wisselt van tekstsoort zoals ik ken uit het werk van Lieke Marsman. Van Koeveringe lijkt het echter wat minder gepland te doen; haar hele boek is een zoektocht, waarin alles mogelijk is: poëzie wisselt ze af met onderzoeksresultaten en citaten van anderen over de lach óf over ziek zijn. Ze noemt Marsman ook als haar idool. Dat snap ik. Is hun werk dat eigenlijk best veel op elkaar lijkt, onderdeel van een nieuwe stroming?
Van Koeveringes werk lezen dwingt je tot nadenken over je eigen lach, over je eigen kwetsbaarheid. Ik heb een aantal keer heel hard gelachen. Vooral aan het eind van het boek. Ik kan het bladzijdenummer niet noemen, want ze gebruikt ze vanaf het hoofdstuk ‘Licht’ niet meer. Maar ook vaker moet ik lachen om haar absurde manier van beschrijven. Ze mag me er best over interviewen.
Dit boek is dus geen fictie, maar ook geen non-fictie. Realictie? Het is geen poëzie, maar ook geen dagboek. Of is het wel een dagboek? Het lijkt of Van Koeveringe de behoefte had om te schrijven; om het kwaad te verdrijven met dat wat haar het best licht (ligt!). Ik wacht met smart op haar volgende werk.

Dag nacht licht toch. Een lacharchief. Door Sytske Frederika van Koeveringe.

Een lacharchief. Sytske was bezig met een onderzoek naar de lach, jaren geleden legde ze zelfs een heus lacharchief aan. Later bleek ze een tumor in haar rechterborst te hebben, ze was nog jong, veel te jong. In plaats van verder te werken aan haar tweede boek dook ze terug in haar lacharchief en schreef ze dit prachtige boek.

Een boek over kanker hebben, lachen, de kracht van taal, de filosofie van een lichaam. Een caleidoscoop aan gevoelens/emoties/gedachten weergegeven in poëzie/brieven/lijstjes. In woorden, zinnen, klanken, letters. In dialogen, monologen, onlogische woordenverzamelingen.

Sytske is een kunstenaar, veelzijdig en eigenzinnig, dapper en moedig. Maar niet sterk, of net wel? Lees en oordeel zelf.

Dag nacht licht toch doet denken aan De volgende scan duurt vijf minuten van Lieke Marsman en de poëzie van Herman de Conick. Door het uitgangspunt en de combinatie proza-poëzie. En doordat de taal eenvoudig is maar elke letter juist geplaatst is.

Ontroerend, moedig, krachtig, uniek. Lijkend op maar helemaal zichzelf.
Dit boek zit ondanks het onderwerp boordevol licht en lucht. Het is een wervelwind, een rollercoaster, een spraakwaterval. Het is een kunstwerk in boekvorm.