Dagboek uit Bergen-Belsen

Dot artikel heeft nogal wat emoties los gemaakt. Ik ben namelijk ook in het bezit van het "originele" boek geschreven door Renate Laqueur. Een klein dun pocketboekje maar nooit heb ik het kunnen lezen.
Mijn vader zat namelijk in Bergen Belsen en is vandaar op transport gegaan naar de concentratiekampen waar hij gelukkig nooit is aangekomen. De trein werd onderschept bij Maagdenburg in Duitsland en leeggehaald door de Amerikanen. In 2014 heb ik in Maastricht een ontmoeting gehad met Frank Towers de Amerikaan die mijn vader uit de trein had gehaald.
Nu is er een volledig boek uitgegeven met die stukken die Renate Laqueur niet in het boek had opgenomen en weer................................kijk ik er naar en denk.............stel dat er wat over mijn vader instaat..........................stel dat....................wil het wel weten.......................ik wacht toch nog maar even.

Shalom.

Geschreven bij Dagboek uit Bergen-Belsen, maart 1944-april 1945

Niet zozeer de wandaden van de daders of de kampomgeving zijn verbijsterend (sorry, hoe durf ik dat te zeggen). Dit dagboek is voor mij verbijsterend door een nuchter, meedogenloos maar tegelijk gevoelig waarnemen van eigen en andere reacties (citaat achterkant boek).
Renata Laqueur was een zeer, zeer krachtig mens en heeft zelfs haar toenmalige man er 'doorheen' weten te helpen. Op de een of andere manier is haar verhaal hoopgevend.
De Engelsen wisten bij de bevrijding van dit kamp niet wat ze aantroffen. Anne en Margot Frank hebben de bevrijding daar niet mee mogen maken en zijn in Bergen-Belsen gestorven.

Renata Laqueur en Paul Goldschmidt ontmoeten elkaar vlak na het uitbreken van de oorlog. In 1941 geven ze elkaar het jawoord. Het geluk van het jonge stel duurt maar kort; in 1943 komen ze terecht in Bergen-Belsen.

Ondanks dat het verboden is een dagboek bij te houden, schrijft Renata regelmatig in haar schriftje. Het schrijven voelt als een daad van verzet. Het is ook een manier om even te ontsnappen aan de ellende om haar heen.

Wanneer Renata in het kamp aankomt, is ze positief gestemd, naarmate ze langer in het kamp verblijft, neemt haar stemming en gezondheid af. Haar doorzettingsvermogen en (overlevings)kracht lijkt toe te nemen. Dankzij deze twee eigenschappen redt Renata het leven van haar man.

Renata schrijft veel over:
-Haar dagelijkse bezigheden zoals het werk in de keuken en de schoenenbarak, de dagelijkse wasjes, het ontluizen en de ruilhandeltjes (organiseren van voedsel).
-De ellende die ze waarneemt; de overvolle barakken, de aankomst en het vertrek van kampbewoners, de afnemende kwaliteit van het eten, de slechtheid van de kampbewaarders.
-De lichamelijke gesteldheid van haarzelf en van Paul. Renata is enkele malen flink ziek, maar weet er telkens bovenop te komen. De gezondheid van Paul neemt, naarmate de oorlog voortduurt, sterk af. Vele malen vreest ze voor zijn leven.
-Het gevoel van machteloosheid, uitzichtloosheid en het sprankje hoop. Ondanks de ellenlange appéls, de kou, honger, geweld en de dood houdt Renata hoop.

Twee stukken uit het boek bleven me nog lang na. De eerste was de horror-treinreis die Renata en Paul maakte. Enkele dagen voordat het kamp bevrijd werd, werden er 2500 gevangenen in een trein gestopt. De trein leek doelloos door Duitsland te rijden. De honger, wanhoop en uitputting die Renata beschreef waren zo goed voelbaar.

Als tweede raakte de overlevingsmodus van Renata mij. Na de oorlog bleef ze voedsel en spulletjes organiseren. Eigenlijk een heel logisch gedrag. Een mens kan de knop niet zomaar omzetten. Enkele weken geleden las ik het boek Leven na Anne Frank van Berthe Meijer. Berthe en Ischa Meijer waren kleuters in Bergen-Belsen, ook zij bleven na de oorlog in de overlevingsmodus. Berthe vertelt in haar boek over haar hamsterneigingen en haar uitpuilende megakoelkast. Ischa had enorme eetbuien. Waarom lezen we hier zo weinig over? Is het de schaamte? Is het te pijnlijk?

Thuisgekomen in Nederland werkt ze haar dagboek verder uit. Wanneer Loe de Jong in 1946 een oproep doet om oorlogsdagboeken in te leveren, draagt Renata haar deel bij. In 1950 besluit het stel uit elkaar te gaan, Renate vindt haar geluk in New York. Ook Paul trouwt opnieuw. In 1965 werd het dagboek van Renata voor de eerste maal gepubliceerd, door Querido. In 1979 verscheen er een Salamander pocketuitgave van het boek. Helaas was de tijd er nog niet rijp voor. Ook kreeg het boek niet de aandacht die het verdiende. Het boek raakte in de vergetelheid, maar niet bij Schrijfster Saskia Goldschmidt. Saskia is de dochter uit Pauls tweede huwelijk. Dankzij haar is het boek in april dit jaar, door uitgeverij Meulenhoff, opnieuw uitgegeven.
Het boek is ook als luisterboek verschenen. Het mooie is dat Saskia Goldschmidt dit boek voorleest. Ik kreeg het gevoel dat Saskia mij persoonlijk het verhaal van haar vader en zijn eerste vrouw aan het vertellen was; een soort privélezing. Saskia heeft een fijne stem om naar te luisteren. Renata gaf vele jaren lezingen over haar oorlogsverleden op scholen. Ik hoop dat Saskia Renata’s werk in de toekomst voortzet; het verhaal van Bergen-Belsen moet worden doorverteld. Meer https://www.hebban.nl/spot/boeken-met-een-ster/nieuws/bergen-

Overlevenden van de oorlog is gevraagd hun verhaal op schrift te zetten, voordat ze overlijden. Goed advies. Want zo leren we toch nog hun verhaal kennen. Indrukwekkend boek.

goed boek. je voelt je in het verhaal verweven.

Indrukwekkend dagboek van een sterke vrouw zoals door haar beleefd in Bergen-Belsen.