De donkere zijde van het Boeddhisme

Ik ben het absoluut niet eens met de reviewer die dit boek aanduidt als zijnde “gevaarlijk”. Ook vind ik zijn etiketterende typering van de schrijver van het boek: de heer Koenraad Elst, als “extreem-rechts” en “conservatief” zéér bezijden de werkelijkheid. Koenraad Elst heeft zelf aangegeven dat hij het Boeddhisme een warm hart toedraagt en er grote waarde aan hecht. Alleen de scherpe kantjes van bepaalde dogmatische ideeën over de karmaleer, de positie van de vrouw in het Boeddhisme, de politieke spelletjes die sommige mensen spelen onder het mom van Boeddhisme vind hij veel te ver gaan. Elst heeft een gedegen kennis van het Boeddhisme en weet duidelijk waar hij over praat. De titel “Donkere zijde van het Boeddhisme” klinkt misschien wat vreemd, maar Koenraad is mijns inziens iemand die zijn hart op de juiste plaats heeft. Hij kat het Boeddhisme nergens af, hij wil de lezer echter tonen waar het traditionele Boeddhisme soms te hard is. Waarbij vrouwelijke monniken liever wedergeboren worden als man, omdat sommige Boeddhistische stromingen in het Oosten steevast van mening zijn dat je eerst een man moet zijn om de Verlichting te kunnen smaken. Ik ben met Koenraad eens dat dit niet juist is; ik neem zelf de stelling in dat het zelfs klinkklare onzin is.

Ik raad dit boek zeer zeker aan, alleen had het misschien ietsje beter geredigeerd kunnen worden. De opzet is goed, maar hier en daar lijkt het iets aan structuur te missen. Een visie heeft Elst zeer zeker, of hij erudiet te noemen is? Misschien… Maar dit boek is een belangrijke bijdrage aan de verdieping van het Boeddhisme, niet om een zogenaamd exteem-rechts of conservatief standpunt in te nemen, integendeel! Hij zet juist vraagtekens bij het conservativisme van bepaalde traditionele standpunten, in dit geval dus in het Boeddhisme. Dat er ook donkere zijde zou kleven aan het Boeddhisme, dat zou men wellicht in eerste instantie niet vermoeden. Dat sommigen de mening van Koenraad Elst misschien niet kunnen waarderen, dat kan. Maar dat maakt de beste man nog niet iemand die een “gevaarlijk” boek zou hebben geschreven. Meestal staan boeken die getypeerd worden als “gevaarlijk” eerder dichter bij de werkelijkheid dan we over het algemeen vermoeden.

Ik heb dit boek met veel onbehagen gelezen. Zelf weet ik behoorlijk wat over Boeddhisme. Het is mij duidelijk dat deze auteur een vooringenomen kritisch standpunt wilde bewijzen door aspecten uit het Boeddhisme te lichten die in zijn kraampje passen. Beetje flauw om te negeren dat het Boeddhisme bestaat uit een waaier van scholen en stromingen die niet altijd gelijklopende visies hebben en er enkel de meest traditionele en daarom minst geëvolueerde uit te halen. Net zoals het christendom katholieken en protestanten en wat nog al meer heeft die van mening verschillen en soms onbegrijpelijk strikt zijn in hun leer. De auteur verkiest echter om niet te zien dat er naast de zeer traditionele scholen ook zeer moderne varianten van het Boeddhisme bestaan die verrassend hedendaagse visies hanteren op hedendaagse thema's zoals abortus, euthanasie, zelfdoding,... Triratna bijvoorbeeld, maar daarover geen woord in dit boek. Het hele Boeddhisme als eenheidsworst verkopen is de waarheid geweld aandoen. Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat de katholieke universiteit waar deze auteur studeerde een zware stempel heeft gedrukt op zowel opzet als uitwerking van dit boek. Dat de Westerse varianten van het Boeddhisme fors opmars maken zal daar wellicht niet vreemd aan zijn.

de auteur weet zich speels en kreatief te verwoorden, die breed gewaaierd en met nuchtere blik de religies en politiek van oost-azië onder de aandacht brengt. vol feitjes en weetjes die je niet zo gauw tegen zal komen in de inleidingsboekjes over boeddhisme. wel weinig bronnen om al deze informatie te staven.

de titel dekt niet echt de lading. het gaat over meer dan boeddhisme en 'donker' wordt het nergens mbt het boeddhisme. verwacht geen vloeken in de kerk of anderszins harde kritiek op boeddhisme.

Nuchter en met wat spot geschreven, leuk, weg van het romantiseren van het boeddhisme. Het gaat wat mij betreft niet over 'de donkere kanten van het boeddhisme ', maar over geschiedenis (ontstaan van boeddhisme) en menselijkheid. Uiteraard hebben mensen het boeddhisme gevormd, in een context, met soms eigen belangen. Het is boeiend om hier meer over te leren. Er vanuitgaand dat het boeddhisme niet 'één waarheid is', die bij de boeddha uit de lucht is komen vallen, en daarbij sinds dien ook is geëvalueerd en gevormd.

Wat ik goed vind aan dit artikel: toegankelijk.

Alhoewel de auteur duidelijk een erudiet man is, gaat hij geregeld uit de bocht. Onder het mom van wetenschappelijkheid spuit hij zijn extreem-rechtse, conservatieve ideeën overal rond. Dit boek valt zeker niet aan te raden.