De groene stad

Writer’s block. Daaraan leed O’Hanlon, naar eigen zeggen, een paar jaar geleden.

In de zin van letters op papier lijkt dat block voorbij, maar inhoudelijk geeft het verslag van wonen in Almere nog steeds blijk van een geblokkeerd schrijver.

O’Hanlon heeft op verzoek van de gemeente Almere drie jaar in de (Collectief)Particulier Opdrachtgeverschap-wijk Nobelhorst gewoond en je zou zweren dat daarover een interessant verhaal valt te schrijven. Denk aan: welke huishoudens gaan in die wijk wonen en waarom? Welke sociale verbanden ontstaan in die wijk, mede onder invloed van (C)PO? Hoe ervaren mensen het wonen in Almere, waar werken, winkelen en recreëren ze?

Maar niets van dat alles. O’Hanlon begint zijn boek over de wijk Nobelhorst, het massale beton in Almere-stad en de uitspraak van een bewoner dat in de beginjaren van Almere de boompjes te klein waren om je aan te verhangen. Die constateringen worden gevolgd door een beschouwing van de Garden City van Ebenezer Howard om nogal kort door de bocht te eindigen met de opmerking van een van de founding fathers van Almere, Teun Koolhaas, dat hij een landgoed voor een kwart miljoen mensen wilde bouwen.

Een gemiste kans vind ik dit in opdracht van de gemeente Almere gemaakte boekje. En een duidelijk geval van een verkeerde keuze. O’Hanlon heeft laten zien dat hij beeldend en boeiend kan vertellen over de reis van Charles Darwin en andere ontdekkingsreizigers. Maar om drie jaar wonen in Almere te koppelen aan de beren en nijlpaarden die er duizenden jaren geleden rondliepen en de witte kwikstaart nu lijkt me op z’n zachtst een gemiste kans. Zeker omdat de vraag of het stedenbouwkundig model van Almere, een stad in de natuur of de natuur in de stad, de oplossing is voor de wereldwijd toenemende urbanisatie door O’Hanlon niet beantwoord wordt.

En als O’Hanlon het dan heeft over de bewoners van Almere beschrijft en spreekt hij de pioniers, de eerste bewoners van deze polderstad. Niets over de bewoners nu, hun leven en werken.

O’Hanlon heeft een reputatie als observeerder en schrijver. Beide maakt hij in dit gelegenheidsboekje niet waar. Maar je kunt ook constateren dat blijkbaar niemand van de gemeente Almere de moeite heeft genomen O’Hanlon te vragen niet uitsluitend in de paleontologische achteruitkijkspiegel te kijken.

Almere en Redmond O'Hanlon zijn twee uitersten. De reisauteur die door de jungle van Borneo trok en het stormgeweld van de Noordelijke Atlantische Oceaan trotseerde versus een volledige op tekentafels ontworpen moderne stad. Toch woonde O'Hanlon de afgelopen drie jaar in Almere. En hij overleefde het weer. Sterker nog, hij werd er verliefd op. Want O'Hanlon zou O'Hanlon niet zijn, als hij niet achter het grijze beton, de identieke woonblokken en de lege fietsenstalling, een unieke groene stad ontdekte. Een stad waar geen kind huilt. Een stad zonder angst.

Redmond O'Hanlon is in Nederland populair, sinds hij meereisde met 'Beagle - in het kielzog van Darwin', het VPRO-project uit 2009-2010. Daarin werd de wereldreis van Charles Darwin met de Beagle opnieuw gemaakt. Met zijn karakteristieke verschijning met lange, grijze bakkeboorden en eeuwige alpinopet, heeft hij de allure van een ontdekkingsreiziger uit voorbije tijden. Maar hij is vooral een begenadigd verteller die ook goed kan luisteren en kijken. Zijn nieuwsgierigheid en zijn humor leveren boeiende reportages en reisverhalen op uit de meest vreemde en verlaten uithoeken van de wereld. En deze man streek voor drie jaar neer in Almere. Dat resulteerde in een nieuw boek op: 'De groene stad'.

Naderbeschouwd is zijn keuze voor Almere minder vreemd dan het lijkt. Immers Almere afficheert zich als 'groene stad'. En O'Hanlon is een groot liefhebber en deskundige van natuur. Op vijf minuten lopen van zijn huis staat hij in het groen. Vindt hij de sporen van bevers en spot vogels die elders zeldzaam zijn. Is Almere een zogenoemde tuinstad? Een concept waarvoor een andere Engelsman al halverwege de negentiende eeuw een ontwerp tekende. Daarin gaan de voordelen van stad samen met die van het platteland. Kritisch onderzoekt O'Hanlon of het groen in Almere stand houdt. Uiteindelijk concludeert hij dat Almere inderdaad 'een groene uitvalsweg naar de toekomst' is.

Een boek schrijven over Almere wordt al gauw een evaluatierapport. Maar De groene stad van Redmond O'Hanlon laat zich zeker zo vlot lezen als zijn eerdere reisverhalen naar exotische oorden. De verwondering waarmee hij op een zondagochtend vanaf zijn dakterras uitkijkt over 'de nederzetting' Nobelhorst, het dorp van Almere, resulteert in uiterst vermakelijk proza met rake typeringen. Wat hij ziet is voor Hollanders heel herkenbaar. Maar O'Hanlons observaties herinneren eraan dat een stad als Almere in feite allesbehalve gewoon is.

Neem alleen de bomen. Daarvan zijn er honderdduizenden geplant met de hand op de voormalige zeebodem. Elk ander neemt dat voor kennisgeving aan. Maar niet O'Hanlon. Hij ziet in zijn dromen de mannen voor zich bezig met dat planten. Uiteindelijk leert een gesprek met één van de planters dat de werkelijkheid niet veel anders was dan zoals hij het in zijn dromen zag. De pioniers, planologen, archeologen, natuurliefhebbers, een ondernemer en bewoners. O'Hanlon ontmoette hen allemaal. Met respect en humor geeft hij de gesprekken met hen weer. Daarbij legt hij haarfijn verschillen in visie bloot, veelal zonder direct zelf een mening te poneren.

Ook wat dat betreft is De groene stad een verademing. O'Hanlon heft geen vinger. Hij ervaart juist dat de fouten, het leren ervan, of juist het volgen van nieuwe trends, Almere gemaakt hebben tot de stad waarvan hij uiteindelijk is gaan houden.

Ik mocht dit boek van de Club van Echte Lezers lezen, waarvoor mijn dank.
Extra leuk omdat ik al sinds 1989 in Almere woon.
Eerst 6 jaar in het centrum van Almere-Stad en sinds 1995 in Almere-Buiten.
Heel erg leuk dat Redmond O'Hanlon 3 jaar in Almere heeft gewoond op uitnodiging van de
gemeente voor dit boekje.
Ik had dat niet verwacht omdat ik Redmond O'Hanlon ken van de tv serie Beagle: in het kielzog van
Darwin.
Hij is avonturier en reisschrijver, in Almere wonen is natuurlijk ook een groot avontuur.
Redmond heeft in de nieuwbouwwijk Nobelhorst gewoond, een wijk die nog in ontwikkeling is.
Dit is een apart stuk van Almere langs de A6.
Ik zie het eigenlijk als een nieuwe stadskern van Almere, het ligt helemaal apart van Stad, Haven en
Poort.
Het boekje leest vlot en ik heb veel geleerd over het ontstaan van Almere.
Ik wandel regelmatig in het Ebenezer Howard park met mijn vader en mijn hond maar had geen idee
wie dat was.
Ebenezer Howard is heel belangrijk is geweest voor Almere met zijn Garden City.
Ook heeft Redmond O'Hanlon aandacht voor het verleden van Almere.
Erg interessant vond ik het verhaal van de visweer, dit is een bouwsel, vaak een gevlochte tenen
wand, om vissen naar een bepaalde plek te leiden.
Redmond O'Hanlon heeft ook aandacht voor de toekomst van de stad.
De plannen voor de Floriade in 2022, waardoor Almere nog groener wordt, maar bestaande
ondernemingen moeten verdwijnen.
Zoals Haddock, een zeilschool, met de eigenaar heeft hij een gesprek.
Verder praat hij met planologen, stadsarchitecten en het hoofd groenvoorziening.
Ik vind het een gemiste kans dat O'Hanlon niet in gesprek is gegaan met bewoners.
Je kan merken dat O'Hanlon het boekje in opdracht van de gemeente Almere heeft geschreven, het
is een te positief verhaal geworden.
Het is ook jammer dat hij niet ook in een bestaande wijk heeft gewoond.
Zo is een groot deel van de bewoners tegen de Floriade.
In de pers wordt steeds meer bekend dat het eindigt in een groot financieel debacle.
Dit verlies gaat dan ten koste van bv. het onderhoud in de wijken.
Er is nu al nauwelijks geld voor het groen en onderhoud van stoepen etc.
Ook hebben we nog het niet afgemaakte kasteel waar ik niets over lees.
Ook gaat hij naar de Oostvaardersplassen en bezoekt hij de Marker Wadden, een natuurgebied in
ontwikkeling.
O'Hanlon schrijft dat er geen huilende kinderen zijn in Almere daar heb ik om gelachen, want dit is
natuurlijk onzin.
De kinderen in Almere zijn hetzelfde als kinderen in de rest van Nederland.
De foto’s in het boek zijn mooi.

Wonderbaarlijk, het lijkt wel alsof ik nooit een voet in Almere heb gezet.
Als geboren Amsterdamse heb ik inderdaad een licht vooroordeel over deze stad.
En dan lees je het boek "De groene stad" van Redmond O'Hanlon.
Wederom toont O'Hanlon zijn schrijftalent.
Aan zijn hand meegenomen treed je de wereld van Almere binnen, een stad vol bijzonderheden.
'Into the wilderness' waar ijsvogels, kluten, brandganzen, knobbelzwanen en de kiekendief te spotten zijn.
Dit alles in een fraai uitgegeven gebonden boek, verlucht met vele kleurenfoto's.

Eerder schreef O'Hanlon schitterende reisverslagen zoals "Naar het hart van Borneo" en "Tussen de Orinoco en Amazone". Zijn anekdotes zijn zo goed verteld, dat je ze moeiteloos jaren herinnert. "De groene stad" vind ik niet zijn beste boek, maar is toch heel vermakelijk om te lezen.

O'Hanlon introduceert Ebenezer Howard (1850-1928) met zijn Garden City.
Howard's diagram heeft weerklank in Almere gevonden.
Een stad, nog in de groei, met huizen als Het Spiegelhuis, Het Rubberhuis en De Korf.
O'Hanlon spreekt met planologen, ecologen en stadsarchitecten.
Hij verwoordt hun enthousiasme en idealen op aangename wijze.
Als geen ander kan O'Hanlon een verhaal in een verhaal vertellen.
Hij introduceert o.a. Adriaan van der Zwan, hoofd groenvoorziening in 1972, verantwoordelijk voor de boomplantingen. 600.000 per jaar.
Maar ook de eigenaar van Haddock, een selfmade man, met een eigen visie op de toekomst.

O'Hanlon schetst een beeld van een stad in wording, maar staat ook even stil bij wat oneffenheden.
"Het gissen en missen maakte van het begin af deel van het project."
Zelf is hij -na een driejarig verblijf- op geheel eigen wijze een fan van deze stad geworden.

Het zo vaak verguisde Almere heeft de best mogelijke auteur voor haar promotie gekozen. Ik zou zeggen: Den Helder grijp uw kans!

Spijt dat ik het boek heb gekocht, een veelal nietszeggend boek. Alsof hij de opdracht van de gemeente Almere impulsief heeft aangenomen voor het geld en toen maar wat moest gaan schrijven. Erg jammer. Boek van Renate Dorrestein is pas een verhaal. Over Almere.

Een goed idee van het bestuur van Almere om Redmond O’Hanlon uit te nodigen om een boek te komen schrijven over Almere. Verbazend dat hij deze uitnodiging heeft aangenomen na boeken als “Beagle: in het kielzog van Darwin”, “Tussen Orinoco en Amazone”, “Congo” en “Storm”. Is Almere wel avontuurlijk genoeg? Een volmondig ja. Ook van Almere weet Redmond een avontuur te maken.

Het is wel een heel ander boek dan de titel doet vermoeden. Geen uitgebreide beschrijvingen van alle groene plekken in de stad met alle natuur die daar te ontdekken valt. Het is veel meer een boek over de opbouw van de stad, hoe die nu is en waar het in de toekomst naar toe gaat. Bovendien een boek met veel foto’s ter verduidelijking.

In de drie jaar dat Redmond in Almere woont, spreekt hij diverse mensen in de stad: stadsplanners, beroepsmatige en uit hobby geboren archeologen, de eigenaar van de enige echte zeilschool van Almere “Haddock”, die nu door de Floriade wordt opgeslokt, en nog vele anderen.

Het idee van een stad met vele kernen en daartussen veel groen komt van Ebenezer Howard, een stadsplanner uit de 19e eeuw, die platteland en stad samen wilde brengen. De relatie met de plannen voor Almere wordt duidelijk uitgelegd.

Het blijft niet bij Almere alleen. Er zijn ook uitstapjes richting de Oostvaardersplassen, en de Marker Wadden, waar een archipel wordt aangelegd om weer leven in het Marker Meer te krijgen. Dit lukt wonderwel. De aanleg van die Archipel is te vergelijken met de aanleg van de polder waar Almere op ligt. Hier ziet Redmond hoe de aanleg toen geweest moest zijn.

Het uitgebreidst wordt de wijk beschreven waar Redmond die drie jaar woont, Nobelhorst. Uit zijn beschrijving kan je voelen hoe het in de begintijd van Almere geweest moet zijn: een zandvlakte met het constante rumoer van de huizenbouw, maar met wel al wat eerste faciliteiten. Wel weer een hele andere wijk dan de andere wijken. Dat geldt in Almere voor elke nieuwe wijk: steeds weer anders, meegaand in de tijd en weer geleerd van ervaringen met vorige wijken.

Kortom een leuk met humor geschreven boek over Almere, waar je zelfs als je er jaren woont of gewoond hebt, nog veel van kan leren. Als je er nooit hebt gewoond en altijd al heb gezegd dat je er nooit wilt wonen, een boek om eens een andere indruk van Almere te krijgen. Lees het boek, ga er dan eens kijken en kijk verder dan het stadscentrum. Je zult worden verrast.

We kennen Redmond O’Hanlon vooral van zijn boeken en reisprogramma’s naar verre oorden. Wat gebeurt er als deze reizende schrijver (of schrijvende reiziger) drie jaar verblijft in Almere? O’Hanlon past zich aan, zoals de natuur zich aanpast aan zijn omgeving. Zijn eerste aanblik van Almere bevestigt het vooringenomen beeld van een grijze, betonnen stad. Maar gaandeweg ontdekt O’Hanlon dat de plaats meer biedt dan dat, zoals hij het zegt: “Ik besef ook wel hoe unfair het is een stad te beoordelen op grond van de eerste indruk vanaf het dak van een willekeurige parkeergarage, en dat op een gure maandag of dinsdag.” O’Hanlon maakt kennis met de stedenbouwkundige, een amateurarcheoloog, de stadsecoloog, de stadsplanner en bewoners van Almere, waarna een ander beeld van Almere ontstaat. Het gaat niet altijd zoals gepland, maar de betrokkenen presenteren met trots hun omgeving, waarvan de historie verder gaat dan de jaren ’70 waarin met de bouw begonnen werd. De natuur trekt naar de stad en de stad trekt naar de natuur. Door de gesprekken en het bezoeken van de omgeving, waardeert O’Hanlon Almere tenslotte als plaats waar natuur en stad verenigd zijn. Een gemakkelijk leesbaar boek met licht humoristische teksten en foto’s van bevlogen Britse observaties.

Redmond O’Hanlon woonde 3 jaar als gastschrijver in Almere en in “De groene stad” schrijft hij met de voor hem zo kenmerkende Britse humor over zijn ontdekkingen. Voor O’Hanlon maakt het niet uit of hij een ontdekkingsreis maakt naar de Amazone of naar Almere. Het gaat om nieuwsgierigheid en een open blik waarmee je naar de wereld kijkt. Die geven de waarnemingen betekenis.
Zijn eerste indrukken van Almere waren niet positief. Te veel beton en te weinig groen, maar gaandeweg de 3 jaar veranderde zijn mening en aan het eind van de periode wist hij dat hij Almere zou gaan missen; zelfs al miste voor hij weg was.
Redmond O’Hanlon beschrijft de ontstaansgeschiedenis van de stad en wijdt daarvoor een hoofdstuk aan Ebenezer Howard (1850-1928) en zijn ideeën over de Garden City. Almere heeft zijn diagram als uitgangspunt. Heel belangrijk is het idee dat waar je ook bent, je in 5 minuten lopend of op de fiets in het groen (bos, weiland) of aan het water kunt zijn. Door zijn verschillende kernen, die wat op afstand van elkaar liggen, is dat in Almere overal mogelijk, ondanks dat de stad nu al ruim 250.000 inwoners heeft en op den duur zal groeien naar 350.000 inwoners.
Tijdens zijn verblijf sprak O’Hanlon met bewoners, archeologen, planologen, natuurliefhebbers, de uitbater van Haddock (combinatie van restaurant, bed and breakfast, jachthaven en zeilschool) en pioniers die meegeholpen hebben handmatig honderdduizenden bomen te planten. Uit elk gesprek kwam het belang van “groen” naar voren.
Uit opgravingen is gebleken dat al in de middensteentijd, zo’n 12.000 jaar geleden, mensen in dit gebied woonden. Uit die tijd is een visweer, gemaakt van berkenhouten palen, gevonden van honderden meters lang. Ook zijn er botten van mammoeten, neushoorns en holenberen opgegraven, die zo’n 116.000 jaar oud moeten zijn. Voor O’Hanlon een reden ervoor te pleiten ook in de Oostvaardersplassen neushoorns te introduceren.
Niet alleen het verleden komt uitgebreid aan de orde, ook het heden en de toekomst. De plannen voor de Floriade van 2022, waarvoor Almere nog groener moet worden, maar ook groen zal verliezen en het onbewoonde eiland bebouwd zal worden. Veel inwoners zijn met dit laatste niet echt blij.
Er wordt een uitstapje gemaakt naar de Marker Wadden, een natuurgebied in ontwikkeling, archipel van eilandjes met veel biodiversiteit en oevergebied dat een paradijs moet worden voor vogels, vissen en insecten.
Het boek heeft 12 hoofdstukken, die elk een onderwerp belichten en bevat veel foto’s.

Redmond O'Hanlon (Dorset, 5 juni1947) is een Brits wetenschapper, schrijver, avonturier en tv-maker. Gedurende vijftien jaar was hij redacteur van The Times Literary Supplement op het gebied van natuurlijke historie. Hij is een groot kenner van het werk van Charles Darwin en voer in 2009 mee op het schip dat de historische reis van Darwin met de Beagle herdacht door deze reis te herhalen.

Recensie De groene stad van Redmond O'Hanlon

O'Hanlon is een Britse ontdekkingsreiziger en schrijver. Hij is vooral bekend geworden van zijn reisverslagen, waarin hij zijn zoektochten beschrijft naar dieren en gewoonten die al uitgestorven leken. In 2009 voer hij mee op het schip dat de historische reis van Charles Darwin met de Beagle herdacht door deze te herhalen.

In 2015 is hij gevraagd door de gemeente Almere om daar te komen wonen en een boek te schrijven over de stad. Renate Dorrestein deed dat voor hem met haar roman Weerwater.
Hij heeft drie jaar in Almere gewoond in het stadsdeel Nobelhorst. Aanvankelijk vond hij het helemaal niets, maar bij nader inzien is hij van de stad gaan houden. Het centrum vindt hij nog altijd spuuglelijk, maar de nieuwbouwwijken buiten het centrum, de satellieten, vindt hij mooi.

Ik vind het heel verrassend om te lezen hoe stedenbouwkundigen te werk gaan.
In Almere zijn de theorieën van planoloog Ebenezer Howard tot leven gekomen.
Zijn Garden City lijkt een ideale stad. Howard heeft met zijn gedetailleerde plan voor een Garden City met ruimte en groen, de basis gelegd voor Almere. Een stad als landgoed met diverse woonkernen. Ik begrijp nu ook waarom er zoveel Almere's zijn.
Howard heeft een naar hem vernoemd park in de stad gekregen.

O'Hanlon besteedt aandacht aan de zwanen en ganzen in de stad. Hij duikt in het verleden van Almere en stuit op een viskeer, een scheidingswand in het water van 4500 jaar oud incl. een voetafdruk van een vroegere bewoner. Het valt hem op dat kinderen in Almere nauwelijks huilen. De wijken zijn zorgvuldig geconstrueerd. Kinderen uit koop- en huurwoningen spreken met elkaar. Almere is de stad van de toekomst, waarin ruimte is voor de natuur en de landbouw.

Hij schrijft niet alleen heel boeiend over de stad, maar ook over de Oostvaarders Plassen, de Marker Wadden en de bossen van Almere. Hij kan er niet bij dat alle bomen met de hand zijn geplant.
Ook besteedt hij aandacht aan de Floriade, die voor 2022 op de agenda staat.

Een heel verrassend boek, leuk verteld en je steekt er wat van op. Een stad wordt niet zo maar een stad, daar is over nagedacht! Door dit boek te lezen voel je je betrokken bij deze stad in wording.

Een leuk, goed leesbaar boekje over Almere. Inderdaad gesponsord door de gemeente Almere, met duidelijke nadruk op de aanleg van de stad en het groene karakter. Over de sociale aspecten van Almere wordt veel minder geschreven, maar dat is ook niet de opzet van dit boekje. Leuk en soms humoristisch geschreven.