de kalief van Amsterdam

De Kalief van Amsterdam is een satirische roman over de paranoia over de islamisering van Nederland. Het Nederland van de blanke duintoppen, de Utrechtse Heuvelrug, de windmolens en de Goudse kaasmarkt staan immers onder directe dreiging van minaretten als kernraketten en balkons vol stromend geitenbloed. Het recht van vrije meningsuiting is in het gedrang als iemand zijn blote billen niet meer in een volgepakt stadion mag laten zien.
Binnert de Beaufort beschrijft in zijn tweede roman met veel humor de opkomst en ondergang van een ambitieuze politica, Wendy, die na een bizar visioen met een pratend duinkonijn overtuigd raakt van de fysieke dreiging van de islam en zich vervolgens ontwikkelt tot een maniacale islamofoob. De andere hoofdpersoon, John Velo, is een soort Jeroen Pauw met een drankprobleem die zich, na te zijn overvallen door Marokkanen, steeds meer gaat afvragen wat hijzelf aan de wereld toevoegt met zijn oppervlakkige talkshow.
De moeilijkheid van satire is dat het niet ongeloofwaardig moet worden. De absurditeiten moeten voldoende aannemelijk zijn, anders slaat het eenvoudig niet aan. Waar De Beaufort zeer goed in is geslaagd, is om de idiotie en bekrompenheid versterkt weer te geven zonder dat het te ver gaat en niet meer realistisch is. Kortom: het werkt. Het is geestig en het is raak.
De Kalief van Amsterdam is niet alleen een erg grappig boek waarin de spot wordt gedreven met de onwetendheid, eendimensionaliteit en ongefundeerde angst. Het is ook een boeiend verhaal over 'Nederland Vandaag'. Het staat vol fraaie scenes, zoals Wendy's ontmoeting met de godsdienstwaanzinnige Jonkheer, de veldslag op het August Allebeplein onder de rook van een brandend land en niet te vergeten de synopsis van een Steven Seagal-film die John vertelt aan zijn nieuwe vriend, de Marokkaan-without-a-cause Omar.

Ik heb het boek met erg veel plezier gelezen. Een zaterdagavond en een zondagochtend, toen was het al weer uit.

De Kalief van Amsterdam is als satirische politieke zedenschets een zeldzaamheid in de Nederlandse literatuur. Actueel maar niet enkel uit op snel scoren, behandelt het boek enkele thema's die nu alweer jaren centraal staan in onze maatschappij: de wijdverbreide angst voor een oppervlakkige voorstelling van de islam en de opportunistische reactie hierop van een populistische politiek.

De Beaufort slaagt er in zijn boek in treffende en geestige portretten te maken van oppervlakkige politici, nihilistische journalisten en 'kutmarrokaantjes', die alle ondanks hun absurditeit geloofwaardig blijven. Hierbij weet hij een simplistisch-moralistische toon te ontwijken. Dat maakt het boek zowel onderhoudend als interessant. Bovendien is het in een erg vlotte stijl geschreven. Zeer de moeite waard!

Beaufort bewijst met De Kalief van Amsterdam dat het politieke debat niet saai en stoffig hoeft te zijn. Met een ironische ondertoon en voorzien van een flinke dosis humor beschrijft Beaufort het verhaal van drie verschillende personages.

Als eerste de politica Wendy Arends. Deze vrouw uit Bloemendaal krijgt een visioen waarin een duinkonijn haar de dreiging van de islam laat zien. Lekker absurdistisch en dik aangezet door Beaufort, maar voor Wendy reden genoeg om haar Liberale partij te verlaten en een eigen anti-islam partij op te richten.

Als tweede maken we kennis met John Velo, een talkshowhost geïnspireerd op Jeroen Pauw (zie ook de voorkant van het boek) die midden in een midlifecrisis van jewelste zit en vragen gaat stellen over zijn doel als talkshowpresentator. Beaufort beschrijft hier op kritische wijze de waanzin van een show als Pauw & Witteman, waarbij meer dan eens een toneelstukje wordt opgevoerd om een bepaald persoon zwart te maken.

Als derde en laatste hoofdpersoon betreedt de Marokkaanse jongen Omar het toneel. Zijn broertje veranderd voor zijn ogen in een losgeslagen crimineel terwijl zijn vader lam op de bank ligt en naar Al Jazeera kijkt. De havo-leerling zit gevangen tussen twee werelden en zoekt uiteindelijk steun bij Velo, wat een bizarre vriendschap ten gevolge heeft.

Beaufort schetst een beeld van een bijna apocalyptisch Nederland waarbij bijna maniakale figuren de macht grijpen door in te spelen op de angst voor de islam. Het boek is niet te lang en leest snel weg, maar er wordt genoeg opgebouwd naar de uiteindelijke eindstrijd in de Amsterdam ArenA, waar de vleesgeworden waanzin in de vorm van zanger Dave Verkruissen (een kruising tussen Gordon, Joling en een vleugje Dries Roelvink) het toegestroomde publiek flink weet op te zwepen.

Met de Kalief van Amsterdam laat de Beaufort zien wat hij als schrijver in huis heeft.

Trefzeker en geloofwaardig schetst hij de belevingswereld van de angstige naar binnen gekeerde Wendy die haar vrees voor een veranderend Nederland omzet in agressie en de aanval opent op de islam. De gevoelige snaar die ze daarmee raakt bij haar achterban is maar al te zeer herkenbaar. De megalomane onderbuikgevoelens die de Beaufort in de stadionscene beschrijft zijn meesterlijk.

Dat hier een meesterverteller aan het woord is blijkt eens te meer uit de wijze waarop hij John Velo neerzet, de talkshowjournalist die getuige is van de stormachtige ontwikkelingen die Nederland overspoelen. De dialogen van Velo met zijn eindredacteur en met de op drift geraakte Marokkaanse Omar zijn uit het leven gegrepen, subtiel en geestig. Onder de ironie schemert de melancholie en wanhoop.

De Kalief van Amsterdam is een actueel boek dat getuigt van historisch besef. Een echte pageturner waar om te lachen valt, maar met een diep-ernstige ondertoon.

De Beaufort neemt de werkelijkheid waarin wij leven, stopt deze in een doos van Pandora, draait een slag, neemt de deksel er af en schrijft over wat er uitkomt. Over immigratie (en emigratie) en integratie, grachtengordel elite, Haagse kaasstolpen, achterkamertjes, Marokkanen, Hilversumse kliekjes, baantjesjagers en wat dies meer zij. Het boek geeft op zeer herkenbare (en humoristische) wijze onze tijdgeest weer. Heerlijk intelligent geschreven boek, geestig en hier en daar vilein. Een aanrader die ik in een dag uitlas.

Net als Ben Elton in zijn boeken weet Binnert de Beaufort een maatschappelijk fenomeen met veel humor bloot te leggen. Door de juiste spanningsbogen en hilarische momenten weet de schrijver te boeien en kon ik het boek niet wegleggen.

Een verhaal wat snel wegleest want het is moeilijk weg te leggen. De verschillende verhaallijnen die langzaam samen komen zijn individueel interessant en leuk om te lezen. Met een aantal markante figuren is het Kalief van Amsterdam naast satirisch ook vol humor. Het boek geeft tijdens het lezen stof tot nadenken. Dat komt door de overdreven politieke situatie. Het is een lachspiegel die naar de Nederlandse samenleving kijkt en golvend een aantal BN’ers lijkt te portretteren. In het lichaam van Wendy, de politici die met haar konijnenpartij de islam wil bestrijden, lijkt de hele stroming en de angsten tegen de religie te zitten. Binnert de Beaufort beschrijft de angsten van de politici heel precies en mooi op. Dat doet hij met elk personage waardoor het eindproduct een gedetailleerde beschrijving van mensen levens is, die door omstandigheden prachtig en met perfecte timing samenkomen.

In De Kalief van Amsterdam beschrijft Binnert de Beaufort wat er in Nederland had kunnen gebeuren, wat er gebeurt en wat er mogelijk nog staat te gebeuren. Groteske overdrijving gaat in dit heerlijk leesbare boek hand in hand met rauwe realiteit.
Als een soort karikaturist combineert de schrijver uitvergroting met duidelijke herkenbaarheid. De accurate beschrijving van personen en situaties uit verschillende rangen en standen duidt op ofwel gedegen research of een indrukwekkend inlevingsvermogen.
De Kalief van Amsterdam zit vol humor, maar kan net zo goed als pamflet worden gelezen. De lezer kan verschillende kanten uit met het boek. De gemene deler voor alle lezers zal waarschijnlijk zijn dat het boek prettig leest, gerust als een pageturner gekwalificeerd mag worden en niet teleur zal stellen.
Als er dan een minpunt moet worden genoemd dan had wat mij betreft het karakter van het personage dat voor de fatale plotwending zorgt, verder uitgewerkt mogen worden. Al weten we natuurlijk in de realiteit ook niets van de twee karakters die in Nederland voor een zelfde plotwending hebben gezorgd.
De Kalief van Amsterdam haakt precies in op het momentum en is een echte aanrader.

Het boek zuigt je meteen de verschillende verhaallijnen in. Niet alleen de herkenbare, wat uitvergrote, karakters maar ook de locaties waar boek het zich afspeelt zijn enorm beeldend beschreven. Voor elk van de hoofdpersonen voel je sympathie.

Hoe onwaarschijnlijk ook, de reden dat de karakters bij elkaar komen kon ik me goed voorstellen. De onafwendbaarheid van de apocalyps waar het boek heen dendert is hilarisch maar stemt tot nadenken.

Jammer dat het uit was, maar mooi dat er niet veel woorden besteed zijn aan een klef einde na het gekozen einde.

Dat de identiteit van de beste boeken niet eenvoudig te duiden is, bewijst De Beaufort met De kalief van Amsterdam. Het boek is door zijn rijkdom niet in één hokje te plaatsen. De kalief is in de eerste plaats een maatschappijkritisch werk. Bij mijn weten de eerste Nederlandse roman die de verrechtsing van onze samenleving beschrijft en de positie van Marokkanen. Onze tijd verdient zo’n boek en het is vreemd dat het zo lang heeft moeten duren totdat een auteur onze tijdgeest duidde. Het werk van De Beaufort zal voor toekomstige generaties een treffend beeld van de sombere staat van ons land anno 2010 schetsen. In de tweede plaats is De kalief een satire. Het is een heel erg geestig boek. Ik heb bij het lezen vaak hardop zitten lachen. Wat te denken van deze zin: “Hij zag haar benen, de hockeykuiten, de bierkont, de fysieke emolumenten van de studentensociëteit.” De karakters bij De Beaufort hebben bij voorkeur iets gemankeerds, maar worden nooit ongeloofwaardig. In de derde plaats wordt in het boek afgerekend met de leegheid van programma’s als Pauw & Witteman. Hoofdpersoon John Velo lijkt in veel opzichten op Jeroen Pauw. Zijn leven is uitzichtloos, totdat hij zich het lot aantrekt van de Marokkaanse jongen Omar. “Op tv maken jullie freaks van ons, criminelen die de hele fokking teringzooi naar de kanker helpen,” verwijt Omar Velo in één van de mooiste scènes uit het boek. De kalief is in de vierde plaats een page-turner. Plotbouwer De Beaufort bewijst dat een intellectueel boek ook spannend kan zijn. Hij trekt de lezer door het verhaal, waarbij de ontknoping onverwacht is. De kalief is ten slotte ook een literair meesterwerk, geschreven in de gedreven stijl van een zelfverzekerd auteur. Dit boek verdient het om herlezen te worden.