De opstand van de natuur een geschiedenis van de Kleine IJstijd (1570-1700) en het ontstaan van het moderne Europa

Geschreven bij De opstand van de natuur

‘Een geschiedenis van de kleine ijstijd (1570-1700) en het ontstaan van het moderne Europa.’

Wat was de invloed van de natuur op het Europa van de zeventiende eeuw en wat zijn de overeenkomsten met de huidige klimaatveranderingen? Dit is heel in het kort waar Philipp Blom in dit boek een antwoord op probeert te geven.
Aan de hand van ooggetuigen, kunstenaars, filosofen, economen en andere denkers en wereldhervormers is een consistent verhaal ontstaan dat leest als een historisch verhaal met een flinke maatschappijkritische toon.
Het gaat ook over de relatie tussen een veranderend wereldbeeld en de rol van de godsdienst.
Dat klimaat een gesel voor de bevolking kan zijn is van alle tijden. In het raadgevend werk, Werken en dagen uit 700 v.Chr, geeft de Oudgriekse dichter Hesiodes les aan zijn broer Perses over de agrarische kunsten. Ook toen had men te maken met tegenslag, er was een landbouwcrisis en de Grieken moesten op zoek naar nieuw land.
De auteur legt uit dat het verdwijnen van de meent, de commons een enorme rol gespeeld heeft op sociaal gebied. Een meent was een gemeenschappelijk stukje grond waarop iedereen, ook de allerarmsten hun vee mochten laten grazen en wintervoer mochten maaien. Met het afschaffen daarvan, het gevolg van markteconomisch denken, werden de armen beroofd van hun bestaansmiddel. Visionair Thomas More zag dit in 1514 al aankomen, in Utopia schreef hij:
Welke enorme gevolgen deze transformatie had beschreef Karl Polanyi in The Great Transformation. Hij hekelt een puur vrije markt, waarin alleen geld telt en hij wil terug naar een systeem waarin economie is ingebed in sociale relaties. Nog steeds actueel in onze huidige wereld met zijn enorme ongelijkheid van middelen en macht.
Onderwijs, boekdrukkunst, vlugschriften zorgen voor ontwikkeling en verspreiding van het nieuws, volgens kardinaal Richelieu en Filips IV een bron van rebellie.
Door het dalen van de temperatuur deed zich een verschijnsel voor dat tot de verbeelding sprak. Tussen 1570 en 1650 strandden veertig potvissen op de Nederlandse kust. Hoe keken de mensen hier tegenaan? Volgens Hugo de Groot is de reactie afhankelijk van de mate van de ontwikkeling van de toeschouwers.
Iets soortgelijks is te zien wanneer er in de winter van 1680 een komeet verschijnt boven Europa, het zou een hemels teken zijn, velen waren doodsbang. Die winter was ijskoud, met heldere nachten en strenge vorst, het hoogtepunt van de kleine ijstijd in Europa.
Dit toegankelijk geschreven boek geeft een interessant beeld van de relatie klimaat/historie. Er staat wel erg veel gecomprimeerde informatie in waardoor het vooral een vol boek geworden is. Ik vind dat geen bezwaar, de auteur heeft zo volledig mogelijk willen zijn. Kortom, een fijn historisch boek in een goed leesbare vorm.

prima op vlak van geschiedenisbeschrijving, beetje zeurderig wanneer de schrijver de actualiteit wil gaan becommentariëren. Dat laatste is ook onnodig bij zo'n prima geschiedenisboek

Het boek werd mij aangeprezen door 'Klara' (de klassieke zender van vlaanderen),ik vind het een
zeer goed boek waarin vele zaken staan die ik nog niet wist;en hoewel het over de kleine ijstijd
gaat(1570-1700) is het wel bijzonder actueel.

Heel goed geschreven, niet iedereen is geinteresseerd in dit soort literatuur !

Informatief en vlot geschreven met leuke details.

Een boek naar mijn smaak. Geschiedenis door andere ogen bekeken.

mooi boek van een goede schrijver

goede verpakking. Over de schrijver wil ik zeggen dat hij een uitstekende schrijver is met heel veel kennis van zaken. In hoop dat er nog heel veel boeken van hem zullen uitkomen.

Prachtig boek over een vergeten stukje geschiedenis.

Philipp Blom geeft in dit boek een goed leesbare cultuur- en politieke geschiedenis van de 16de en 17de eeuw, maar legt vrijwel geen verband met de kleine ijstijd in die periode, hetgeen de titel wel belooft. De vertaling is soms gewrongen en Blom gebruikt irritant vaak dezelfde zinsbouw van "niet alleeen, maar ook ......".