De slag om de Berg-Stichting het verhaal van de holocaust opnieuw verteld

De slag om de Berg-Stichting, een boek dat er eindelijk kwam.
Ineke Hilhorst schreef een parel van een boek over de voormalige Berg-Stichting in Laren. Van 1911 tot 1965 stond op de plaats waar nu de scholengemeenschap Laar & Berg staat, de Berg-Stichting. Voor de oorlog een onderkomen voor uit huis geplaatste Joodse kinderen. Na de oorlog een tehuis voor Joodse weeskinderen. Het toneel van een drama dat een detail van de Tweede Wereldoorlog werd. Van de 106 Joodse jongens en meisjes van 4 tot 21 jaar die bij de Duitse inval in de Berg-Stichting verbleven, hebben er maar zestig de oorlog overleefd. 48 kinderen en 4 stafleden zijn vermoord in Auschwitz en Sobibor. De overlevenden hebben hadden dit vooral te danken aan het moedige verzet van de niet-Joodse directeur Jan Reitsema. Het plantsoen waar het Holocaustmonument nu staat is naar hem vernoemd.
In het boek wordt op zakelijke en daardoor indringende toon verhaald wat in dat ‘weeshuis’ heeft plaatsgevonden, hoe meedogenloos de bezetter was (kindermoordenaars), hoe dapper directeur Reitsema. Met de foto’s laat dit belangrijke werk niets aan de verbeelding over. Het boek dwingt tot lezen. Laren is een Holocaustmonument rijker op de plaats waar een onafweerbare ramp zich voltrok. Een eerbetoon aan de directeur, de overlevenden en de latere bewoners van de Berg-Stichting, die in ieder Joods huishouden bekend is.

Alles aan dit boekje valt op - in positieve zin. De inhoud, de historische actualiteit, de verzorgde doordachte uitvoering, de emoties die het bij mij en anderen oproept. Ik las het voor het eerst in de meidagen van 2017. Hoewel bekend met het thema, wist ik tot voor kort niets van de kinderen van de Bergstichting. In die leemte is nu voorzien in de juiste en meer dan volledige context. Het boekje is toegankelijk, en goed geschreven zonder concessies aan de volledigheid en zorgvuldigheid die het thema vereist. Ook (en dus) geschikt voor kinderen, nu in de leeftijd van de joodse kinderen-van-toen in Laren. Een boek dat in de schoolbibliotheek niet mag ontbreken en op het programma van de meidagen thuishoort. Fraai kleinood in gedrukte vorm: een verademing in de dagelijkse praktijk van meestal zoveel 'online' lezen.

De slag om de Berg-Stichting las ik in één avond. Ik kon het níet wegleggen. Daarna lag ik nog lang wakker …
Als jong meisje –tussen 1965 en 1969- volgde ik onderwijs op de Berg-Stichting. Het gebouw was inmiddels als dependance in gebruik genomen door het R.K. Lyceum Hilversum. Nietsvermoedend en vooral onwetend brachten wij de uren door op een plek waar zoveel verdriet en zoveel geschiedenis lag. Er werd niet tot nauwelijks over gesproken. Onbegrijpelijk. Daarom zó waardevol dat anno 2017 de drie auteurs van het boek de slag om de Berg-Stichting zoveel moed, moeite en doorzettingsvermogen hebben gehad om kond te doen van hetgeen zich heeft afgespeeld rond de kinderen van de Berg-Stichting en hun fantastische directeur en zijn echtgenote de heer en mevrouw Reitsema.
Het nachtblauwe boekje beschrijft de levens van de jonge slachtoffers van de Holocaust. Nachtblauw, maar ook lichtpuntjes van iedereen die wél overleefden dankzij de tomeloze inzet van het directeursechtpaar.
De achtenveertig vermoorde jonge mensen komen weer even tot leven, sommigen zelfs met foto. Er wordt hen recht gedaan en ze worden herinnert!
Zó waardevol om dit verhaal te delen. Te delen met de nieuwe generatie jonge mensen. Wat is de prijs van vrijheid? Wat betekent op de vlucht zijn? Wat betekent het je te moeten verstoppen omdat je anders bent?
Er zijn geen pasklare antwoorden. Wel een nachtblauw boekje dat door iedereen gelezen zou moeten worden om de herinneringen aan de omgekomen kinderen én de boodschap over vrijheid levend te houden.

Mooi,droevig, intens waargebeurd verhaal....