De terugkeerling

Teleurgesteld. Dat is eigenlijk wat blijft hangen nadat ik het boek uit heb. Spanning was wat op de achtergrond, het ging vooral om de denkwijze van de hoofdpersonen. Maar goed, het is dan ook een roman en geen thriller, dus dat had ik kunnen weten.

Het boek heeft een open einde. Ik heb de laatste bladzijden twee keer moeten lezen, omdat er te veel “wat als”-scenario’s werden gepresenteerd, zodat ik niet meer wist wat er nu gebeurde. Blijkt dat we nu nog niet weten wat er dan wel gebeurt…. Jammer, of het moet de bedoeling zijn dat er een tweede deel komt, dan snap ik het open einde beter.

Wat ik vervelend vond, was dat er met zoveel extremen werd gewerkt. Mo, die geen moslim meer is, blijkt zwaar verslaafd aan de drank en is ook nog eens homoseksueel, alles wat in de islam verboden is. Bilal, een Nederlandse jongen, heeft zich bekeerd tot de islam en is meteen extremist, omdat wat in de moskees verteld wordt allemaal te soft zou zijn en het enige geloof de islam zou zijn. Beetje over the top, maar misschien moet dat met zo’n verhaal wel. Ik vond het zelf teveel.

Waar ik me ook aan stoorde, was het taalgebruik. Er komen veel Arabische termen in voor, waarvan ik de betekenis niet ken. Er is geen verklarende woordenlijst of korte uitleg/vertaling in de tekst. Nu kan ik wel gokken wat het betekent, maar het haalt voor mij de vaart uit een verhaal als ik hier teveel over moet nadenken.

Gelukkig vond ik ook veel goed aan het boek: Er wordt veel in de tijd geswitcht, waardoor langzaam maar zeker bepaalde zaken ontrafeld worden en samenkomen.
Zo vond ik het fijn dat Melissa/Bloem een rol speelde in het leven van Mo, dat wordt met flashbacks heel mooi verteld. Ook al blijkt haar leven uiteindelijk heel anders te zijn dan Mo altijd gedacht heeft. Verrassend en verfrissend in dit boek.
Ook de afwisseling van het vertelperspectief vond ik heerlijk. Het ene hoofdstuk wordt vanuit Mo verteld, het andere vanuit Bilal. Zo kun je van beide kanten zien wat er zich allemaal afspeelt en waarom ze de keuzes maken die ze maken.

Mijn eindoordeel is dan ook 3 sterren. Niet goed genoeg om meer te krijgen, maar ook niet zo slecht om minder te verdienen. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe Patrick Pouw zich als schrijver gaat ontwikkelen: komt er een vervolg? Wordt zijn schrijfstijl beter? Ik hoop het allemaal wel. Een vervolg zou ik waarschijnlijk toch wel weer gaan lezen…

Snel geleverd in perfecte staat, boek dat iedereen gelezen moet hebben. Einde vond ik teleurstellend, wanneer deel II??

“Er is niks, niks mooiers, dan iets dat mislukt.” Een bijzondere quote die vooraf gaat aan de debuutroman 'De terugkeerling' van Patrick Pouw en die meteen stemt tot nadenken. Patrick Pouw werkt als onderzoeksjournalist en bracht eerder al het non-fictieboek Salaam uit, dat eveneens handelde over moslims en hun geloof. Met deze debuutroman schreef hij een boek dat, zelfs na het lezen, door je hoofd blijft spoken.

De roman kent twee hoofdpersonages die we afzonderlijk van elkaar leren kennen.
Bilal, die geboren werd als Pjotr Van Wijk, werd als moslim geboren maar vindt dat hij door zijn vader ongelovig werd opgevoed en hij keert op latere leeftijd terug naar zijn geloof en radicaliseert. Daarnaast is er Mo(hammed) el Amrani, die opgroeide in Kanaleneiland, maar deze buurt wist te ontvluchten en naar Engeland ging om te studeren. Jaren later keert hij terug naar Nederland en gaat werken voor de AIVD (de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst) en moslims gaat schaduwen. Maar zijn job laat hem ongewild terugkeren naar de wijk waar hij opgroeide.

De cover van het boek is eenvoudig. Er is een enkeling afgebeeld die wat verdoken met een capuchon over het hoofd weg stapt. Ondanks dat is de voorkant wel heel opvallend door de gele kleur. De quote van Olaf Koens op de kaft is dan weer overbodig. De felle cover met zijn bijzondere titel is al genoeg om lezers nieuwsgierig te maken naar het boek. Die titel 'De terugkeerling' is heel doordacht gekozen en slaat op zowel de verhaallijn van Bilal als die van Mo. Dat wordt meer dan duidelijk doorheen het verhaal.

Het boek is onderverdeeld in verschillende delen die zich afspelen in verschillende jaartallen die niet chronologisch verteld worden. Op die manier geeft de auteur de lezer telkens kleine stukjes informatie over het leven van onze twee hoofdpersonages. Zo blijf je als lezer ook geboeid omdat je wil weten hoe bepaalde zaken verder verlopen.

Wat heel boeiend en fascinerend is aan 'De terugkeerling' is hoe Patrick Pouw feit en fictie heel nauw met elkaar verweven heeft. Het verhaal is doorspekt met feiten en gebeurtenissen die onze samenleving de laatste jaren getroffen hebben (de terreuraanslagen op bijvoorbeeld Charlie Hebdo, de radicalisering van moslims…). En Pouw weet zijn fictieve verhaal rond enerzijds Bilal en anderzijds Mo daar heel mooi in te verwerken.

De schrijfstijl van Patrick Pouw is heel aangenaam om te lezen en zorgt ervoor dat je in het verhaal gezogen wordt. Er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van Arabische woorden, maar die zijn zeker geen struikelblok. Ze passen in de context van de roman en de betekenis van deze woorden is altijd duidelijk uit het verhaal te achterhalen.

'De terugkeerling' is geen roman die je zomaar koud laat. Zelfs dagen na het lezen blijft het boek je bezighouden omdat het zo brandend actueel, duidelijk maakt dat radicalisme geen ver-van-mijn-bed-show is en zorgt voor veel gespreksstof. Om de quote van Olaf Koens op de cover te citeren: “Een dapper, eigentijds en uniek relaas dat je moet gelezen hebben.”

Dit boek verdient vier sterren.

Pouw heeft veel thema's gebruikt in 'De terugkeerling'., radicalisering, onmacht, grip verliezen, verdriet, een jeugd dat geen toekomst heeft en voor de verkeerde idealen kiest (keuzes), vervreemding, maar ook eenlingen. Pouw gebruikt daar twee hoofdpersonen voor, Bilal en Mo, twee jonge mensen met totaal andere keuzes en inschattingen. Bilal noemt zichzelf een terugkeerling, hij is weer terug gekeerd naar de Islam, maar wel tot de letterlijke vertaling van de Koran en gebruikt de teksten tot rechtvaardiging van zijn radicalisering, maar gebruikt dan ook andere mensen, beïnvloedt ze. Mo is Islamiet, heeft zich aan het geloof onttrokken, heeft een juiste keuze gemaakt door de goede kant op te gaan. Maar dan wordt zijn verdriet zichtbaar.

Er zijn twee verhaallijnen die ver uitgediept worden, maar waar je wel eens je denkt, hoe komt dat nu samen en wat hebben ze met elkaar te maken? Nou dat komt, maar wel op een wijze die je niet had verwacht en er ook niet uit haalt. De schrijfstijl van Pouw is gedetailleerd, met gebruik van straattaal. Voor mij persoonlijk werd ik dan uit mijn leesritme gehaald, mede omdat ik weinig ervaring heb met straattaal. De straattaal en het vloeken zorgen er wel voor dat de vervreemding en het verdriet nog harder wordt gevoeld, want je hoort wat men denkt. Maar als je een stuk hardop voorleest zit er ritme in de taal, maar geen vrolijk ritme vind ik.

Pouw heeft met 'De terugkeerling' een boek geschreven waar je niet vrolijk van wordt, maar die de realiteit geweldig beschrijft, het kon zo echt zijn en Mo en Bilal kunnen naast je wonen. Het boek is een roman, maar eindigt als een thriller.