Dit is jouw huis verhalen

Ik zag Maartje Wortel op het Debutantenbal (2010). Maartje was in mijn ogen de enige die op deze avond sprankelde en enige geestdrift ten toon spreidde. Haar boek wilde ik wel lezen. Dit is jouw boek, schreef ze er voor in.

(Ik kocht die avond ook Dagen van gras van Philip Huff, omdat hij zò charmant kan lachen dat zelfs flauwe grapjes er leuk van worden. Zijn boek ligt als volgende op mijn nachtkastje.)

Bezoek – Wat een prachtige opening. Wat een heerlijk verhaal: zo mooi opgebouwd, met van die subtiele vooruitwijzingen. Ineens is het afgelopen. Zo ongeveer onderaan een oneven pagina. Ik had het niet aan zien komen. Begint hier dan toch een tweede hoofdstuk? Nee. Ik herlees het hele eerste verhaal. Het is prachtig. Niks geen opbouw. Ik weet niet meer welke vooruitwijzingen ik er in had gelezen. Het is fragmentarisch, maar prachtig.

Ik knauw nog even op de martini. Ze drinken martini. Zouden ze niet eigenlijk Martini moeten drinken. Of vermout? Martini is toch niet zoiets als spa rood? Het ontbreken van de hoofdletter laat de mogelijkheid open dat het gezelschap eigenlijk Cinzano drinkt. En dat maakt het toch wel een wezenlijk ander verhaal. Of ben ik een zeurpiet met teveel Italiaanse genen. Dat zal het waarschijnlijk zijn.

Allez, ik lees nog een verhaal. En nog eentje. Het valt me op dat ik de eerste alinea’s onwerkelijk sterk vind. Ze grijpen me vast en voel me in een landschap geplaatst, soms met een heldere einder, maar meestal in dichte mist die pas aan het eind van het verhaal een beetje lijkt op te trekken.

De zinnen zijn raak, maar gedrongen. Stekelig als een cactus. Regelmatig pauzeer ik even laat de tekst op me inwerken. Bij het titelverhaal voel ik de dreiging waar ook op de achterflap van gesproken wordt. Maartje spreek me aan, bijna, zoals een acteur de vierde wand inkijkt. Wordt ik aangekeken? De verhalen voelen alsof ze naast me zit en ze mijn hand vast pakt, terwijl ze hard in mijn oor fluistert.

Als ik een volgende dag verder lees weet ik niet meer waar ik gebleven ben. Ja, op pagina achtenvijftig. Ik weet weer wat het is met korte verhalen: ik moet ze eigenlijk in één keer uit lezen. Alle verhalen lopen in mijn hoofd door elkaar en ik blader terug tot waar het verhaal begon. ‘Waar gaat het over?’ is de eerste vraag die de meeste mensen over een boek stellen. Bij een verhalenbundel is die vraag lastig te beantwoorden. Verklaart dat waarom verhalenbundels over het algemeen minder goed verkopen? Steeds weer nieuwe personages, nieuwe plekken, een nieuw perspectief. Het voelt als vrij zwemmen. Ik houd daarvan.

Af en toe erger ik me even aan de vormgeving. Wat zijn de smsjes typografisch lelijk weergegeven. Verderop een verhaal (De schrijver) met onbegrijpelijke dubbele witregels. En opsommingtekens waarbij de linker kantlijn niet is aangepast. Tot slot een verhaal waar alinea’s gescheiden zijn met drie *tjes. Links uitgelijnd. Lelijk vind ik dat. Toch een nakijken wat Treebus daar van vindt.

Hoe verder ik lees in de bundel, hoe mooier de verhalen worden. Zijn ze zorgvuldig gerangschikt op kwaliteit, of groei ik langzaam maar zeker het universum van Maartje wortel in? Bij het verhaal Jij bent het, is er voor mij geen ontkomen aan. Het verhaal kruipt onder mijn huid, bezorgt me kippenvel. Het verhaal Boarden, zo schrijnend, maar met zo’n droge, bijna lichte pen geschreven. Ik weet nu waar dit boek voor mij over gaat: over het beleven van de unheimische verrukking, de lees-rush die voortkomt uit een mengeling van schoonheid en pijn. Dit is mijn boek.