Gevangen in zwart wit denken En hoe we kunnen ontsnappen

'Ik vroeg je niet wie je bent, ik vroeg je alleen waar je vandaan komt.' De toon is gezet wanneer Babah Tarawally in 1995 zijn eerste stappen zet op Nederlandse bodem. Als ontheemde had hij zich gemeld bij de douane van Schiphol. Een politieagent verhoort hem. Zojuist bestempeld als illegale vreemdeling met herkomst Sierra-Leone mag hij vanaf dat moment gaan wachten, dit begint op een glad skai-leren bankje.
Onzeker over wat er met hem gaat gebeuren en tussen witte lange mensen zich voor het eerst bewust van zijn zwarte huidskleur, weet hij één ding: mijn menselijkheid ga ik niet verliezen. Mijn naam is Babah Tarawally, ik ben 23 jaar en een trotse Mandingo-man. Mijn naam betekent 'adviseur van de koning'. Ik ben gevlucht voor oorlog en hier aangekomen om hulp te vragen om mijn leven en land te redden.
'Zwart-witdenken' is geschreven door Babah Tarawally (1972). Nu, 23 jaar later, is hij succesvol schrijver en journalist. 'Zwart-wit'lonkt naar de Socratesbeker, de prestigieuze prijs voor het beste filosofieboek van het jaar. Hij studeerde filosofie in Amsterdam. Naast westerse filosofie kent hij ubuntu, een filosofie uit Afrika. Zoals de westerse filosofie zich kenmerkt door Sartres uitspraak 'de hel, dat zijn de Anderen', zo bestaat bij ubuntu het begrip 'zij' niet. Daar staat de gemeenschap centraal. Gesplitst door deze twee uiterste culturen — enerzijds het westers individualisme en anderzijds de Afrikaanse gemeenschap — heeft Tarawally een missie: bruggen bouwen, contact maken tussen wij en zij.
Voordat 'Zwart-witdenken' uitkwam schreef Tarawally twee andere werken, het literaire verhaal De verloren hand (2016) en de roman De god met de blauwe ogen (2010). Net als in deze eerdere werken huist ook in 'Zwart-witdenken' een idealistische boodschap gevormd door levenswijsheid. Met zijn rustige manier van denken en schrijven zoekt Tarawally een route naar vrijheid, en wel voor iedereen. 'Want,' zo zegt hij in een Volkskrantinterview, 'niet alleen witte, extremistische activisten hebben er last van, ook ik zat gevangen in het zwart-witdenken.'
Met zijn nieuwste boek doet de schrijver een handreiking om te ontsnappen uit het denken in zwart en wit, de gevangenis van 'wij en zij'. 'Want,' zo vervolgt hij in het interview, 'zwart-witdenken maakt je depressief. Het is het gevoel dat het niet meer goed komt.' Op verfrissende wijze toont Tarawally een nooduitgang. Zijn kwetsbare aanpak werkt bevrijdend.
Tarawallys rustige schrijfritme is prettig, je kunt hem goed volgen. Toch is er een keerzijde. Hij schrijft als een Zwitsers uurwerk: helder, strak en altijd duidelijk. Het is bijna af en toe saai. Het strakke ritme waarop je kunt vertrouwen mist hier en daar storing, een tipje menselijke emotie vanuit een persoonlijk perspectief. Tijdens het lezen van Zwart-witdenken ben je altijd observerend, je kijkt van buiten. Graag zou ik het hart van Babah Tarawally eens voelen — alsof ik hem ben.
Deze laatste maanden van het jaar is hét moment om 'Zwart-witdenken' te publiceren. De zwartenpietendiscussie laait op en ieder jaar lijkt de houding hierin militanter te worden. Met 'blokkeerfriezen' die demonstratievrijheid belemmeren en met de beelden van de Eindhovense Sinterklaasintocht nog helder op het netvlies, staat het wij-zijdenken op scherp. De anti-pietdemonstranten enerzijds, de eiergooiende racistische spreekkoren er lijnrecht tegenover. In aanloop naar het feest van Sinterklaas dompelen we ons in depressiviteit; het beeld staat op zwart-wit, het is wij tegen zij.
Terwijl de koppen tegen elkaar staan komen met Sinterklaas ook de cadeaus. 'Zwart-witdenken' is een goed idee. Verpakt in glanzend cellofaan en voorzien van een strik en wie weet een gedicht is het een eyeopener voor iedereen, van demonstrant tot spreekkoorzanger. Want in plaats van 'ik vroeg je niet wie je bent, ik vroeg je alleen waar je vandaan komt' kan het ook zo: het is een vreemdeling zeker, die verdwaald is zeker. Ik zal hem eens vragen naar zijn naam.

Geschreven bij Gevangen in zwart-witdenken

Babah Tarawally neemt je mee op reis door zijn verleden en heden. Zijn oog voor detail en bijna 'fotografisch geheugen' maken dat je je verbonden voelt met het verhaal en zijn boodschap.
Tijdens het lezen stapelen gedachtes zich op. Als 'witte' Nederlander ben ik onverschillig geworden in het debat over institutioneel racisme en het Nederlandse (koloniale) verleden. Dit heeft alles te maken met de harde en oppervlakkige toon in de politiek en media. Tarawally weet mij wel te raken. Hij schrijft zoals de titel belooft; in meer kleuren dan zwart en wit.

In 1995 kom je naar Nederland, je moest je Moederland Sierra Leone achterlaten en als vluchteling kom je aan op Schiphol. Dan begint het proces van zeven jaar of je mag blijven of niet, dus of Nederland je Vaderland zou gaan worden.

De auteur is heel eerlijk en duidelijk in zijn roman over hoe het was om hier te komen en dan ook nog eens in aanraking te komen met discriminatie. Als zwarte man mocht je niet naar het Carnaval in Breda. Carnaval is voor de Brabanders en daarmee uit. Je wordt er toch maar mooi mee geconfronteerd.

Heel mooi en teder maar ook oprecht wordt verteld over zijn twee prachtige dochters en hoe deze in zijn leven zijn verweven. Nederland is hun Moederland en Sierra Leone hun vaderland.

Het feit van communicatie dus de taal zo snel mogelijk eigen te maken en in gesprek blijven met elkaar. Van mens op mens maakt dat de gevangenschap kan verdwijnen. Is elkaar accepteren zoals een ieder is. Verdiepen in elkaar blijft heel belangrijk.

Ik persoonlijk ben van mening dat een ieder deze roman zou moeten lezen. Vanmorgen was Babah te zien in VPRO boeken en werd hij geinterviewd door Carolina Lo Galbo.
Uitzendinggemist.nl als je deze VPRO boeken niet hebt gezien.

Dus eerst VPRO boeken kijken en dan snel naar je favoiete boekhandel.

Het verhaal van Babah Tarawally een vluchteling uit Sierra Leone, verdreven door de oorlog en terechtgekomen in Nederland. Zijn belevenissen heeft hij open en helder beschreven. Zijn kijk op het proces van de asielaanvragen en hoe we gevangen zitten in ons eigen denken verwoordt hij schitterend.

De omslag van het boek is mooi, er is een halve buste van een Afrikaanse man te zien met een glimlach op zijn gezicht. De titel is duidelijk aanwezig in zwarte letters op een witte achtergrond. De achtergrond bestaat uit drie kleuren en het lijkt alsof het een hoek van een kubus of doos is.

De eerste indruk intrigeert mij vooral door de ondertitel “En hoe we kunnen ontsnappen”. Want dat we zwart wit denken dat bewustzijn is er wel, maar hoe te ontsnappen?

De verwachting is dat er niet teveel clichés aan de orde komen en dat er niet gewezen wordt naar de Nederlandse maatschappij over wat er allemaal fout gaat. Wel een beeld dat herkenbaar zal zijn voor vele Nederlanders, en dan bedoel ik alle mensen in Nederland met de Nederlandse nationaliteit waar hun roots ook liggen.

De algemene indruk van het boek is goed. Babah beschrijft zijn situatie van de eerste aankomst tot nu. De eerste hoofdstukken zijn echte bewustwordingsmomenten hoe een vluchteling zich voelt als hij aankomt in Nederland. Waar hij tegenaan loopt zodra hij voet zet op de Nederlandse bodem. De positieve insteek van Babah is fijn om te lezen, de zelfreflectie die hij regelmatig toepast geeft zijn verhaal een laag waardoor het voelt alsof het objectief geschreven is. Had Babah het stuk over zwarte piet weggelaten dan was het zelfs een mooi neutraal stuk geworden. Nu zou het kunnen dat hij sommige lezers tegen de haren instrijkt omdat ze wederom geconfronteerd worden met de discussie en dit boek is zoveel meer dan alleen deze discussie. Dit boek geeft een inkijk in het leven van een man die vlucht vanuit zijn moederland en terecht komt in een systeem waarin de menselijkheid is verdwenen en er geen rekening gehouden wordt met de herkomst van de mensen en wat ze allemaal hebben meegemaakt. Tarawally maakt uiteindelijk zeer bewuste keuzes en hij heeft een realiteitszin waar we nog veel van kunnen leren.

Dit boek geeft een zo’n helder beeld, dit zou verplichte kost moeten zijn in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Ook voor eenieder die geïnteresseerd is in zijn omgeving en de steeds veranderende Nederlandse maatschappij is het goed om te lezen. Ik ga het zeker gebruiken. Het boekje zal een prominente plek krijgen zodat ik er met regelmaat aan terug zal denken.

Vanaf bladzijde een weet Tarawally mij te raken. Het boek is op een prettige manier geschreven, waardoor ik bleef lezen. Dit is dan ook het 1e boek wat ik op een dag in een aantal uurtjes heb uitgelezen. Een verhaal van een asielzoeker die huis en haard in de jaren '90 heeft moeten verlaten en Nederland als toevluchtsoord heeft uitgekozen. Door zijn verhaal kom je als buitenstaander meer te weten over asielprocedures. Het gelijk mee willen doen aan de maatschappij, willen werken maar het niet mogen, naar school willen om je te willen ontwikkelen en de taal te leren spreken maar vanaf 18 jaar niet mogen. Je leest de frustraties! Dit boek heeft mijn ogen nog meer geopent hoe het voor de asielzoekers moet zijn om jaren in onzekerheid het gevoel gevangen te zijn te moeten leven. Hoop dan ook nooit mijn familie, vrienden, huis en haard te moeten verlaten.
Ik zou iedereen dit boek aanraden om te lezen, geeft je andere kijk op de procedures, asielzoekers en de manier hoe ze vechten voor een nieuw leven.

Wat een mooi en bijzonder boek. Ik geloof niet dat er één zin anders had kunnen zijn. Ik vond de transformatie in tijd binnen twee bladzijdes  pag 77 een erg goede dramatutgische keuze  die later ook gevolgd door andere sprongen in de tijd. Verder een sterke balans tussen feit, verhaal, inzicht, emotie en de filosofische metafoor.
Over de inhoud... ja.. dat is zo groot en zo één met hoe de mensheid zich lijkt te willen gedragen tegen beter weten in, ik word er verdrietig van, maar ik heb al lang geleden begrepen dat het niet anders is.
Ik denk dat dit boek veel mensen iets zal kunnen brengen, hetgeen waar diegene die het leest op dat moment aan toe is. Dat is een groot cadeau!
Misschien kan de uitgever een doos met exemplaren aan de Tweede Kamer leden cadeau geven?
Het verhaal geeft een persoonlijke blik op de lange weg, die Nederland nog moet afleggen om zich werkelijk een rechtvaardig land te kunnen noemen.

Grensoverschrijdend kun je het leven en werk van Babah gerust noemen. Letterlijk en figuurlijk. In dit boek verwoordt hij hoe hij gedwongen werd zijn geboorteland te verlaten en in Nederland zijn toevlucht zocht . Op subtiele wijze beschrijft hij hoe zijn oma een leidsvrouw is tijdens het lange proces van integreren. Over hoe hij gevangen raakte in zwart-wit denken en hoe hij zich daaraan ontworstelt. Grensoverschrijdend én transformatief. And yet,I gotta be me, zingt Sammy Davis. Dat lukt Babah op een indrukwekkende wijze. Verplichte literatuur voor iedereen die iets wil begrijpen van hoe men zichzelf kan bevrijden uit zwart-wit denken.

Met intrigerende verhalen over de tijd van Tarawally in het azc is het een boek wat ik niet snel weg heb gelegd. Daarnaast kreeg ik tegelijkertijd inzichten in hoe racisme eruit ziet en wordt ervaren door de auteur. Hij biedt tot slot een mooi perspectief om uit het zwart-wit denken te stappen.

Geschreven bij Gevangen in zwart-witdenken

In 1995 kom je naar Nederland, je moest je Moederland Sierra Leone achterlaten en als vluchteling kom je aan op Schiphol. Dan begint het proces van zeven jaar of je mag blijven of niet, dus of Nederland je Vaderland zou gaan worden.

De auteur is heel eerlijk en duidelijk in zijn roman over hoe het was om hier te komen en dan ook nog eens in aanraking te komen met discriminatie. Als zwarte man mocht je niet naar het Carnaval in Breda. Carnaval is voor de Brabanders en daarmee uit. Je wordt er toch maar mooi mee geconfronteerd.

Heel mooi en teder maar ook oprecht wordt verteld over zijn twee prachtige dochters en hoe deze in zijn leven zijn verweven. Nederland is hun Moederland en Sierra Leone hun vaderland.

Het feit van communicatie dus de taal zo snel mogelijk eigen te maken en in gesprek blijven met elkaar. Van mens op mens maakt dat de gevangenschap kan verdwijnen. Is elkaar accepteren zoals een ieder is. Verdiepen in elkaar blijft heel belangrijk.

Ik persoonlijk ben van mening dat een ieder deze roman zou moeten lezen. Vanmorgen was Babah te zien in VPRO boeken en werd hij geinterviewd door Carolina Lo Galbo.
Uitzendinggemist.nl als je deze VPRO boeken niet hebt gezien.

Dus eerst VPRO boeken kijken en dan snel naar je favoiete boekhandel.

Ondanks alle heftige gebeurtenissen houd je een positief gevoel over aan het boek. Dit komt door de positieve blik van de schrijver op het leven, iets waar veel mensen wat van kunnen leren.