Luisteren &cetera 3 Het web van de popmuziek in de jaren vijftig en zestig

Een nieuw deel, het derde, van deze serie, geschreven door Bertram Mourits en Pieter Steinz. Na de seventies en de eighties and nineties, is nu de popmuziekscene uit de vijftiger en zestiger jaren aan de beurt. Een aantal hoofdstukken uit dit boek zijn eerder gepubliceerd in het muziektijdschrift 'Heaven'.

Het boek leest als een trein, net zoals de eerder verschenen delen.
Mijn geheugen wordt, al lezend, in rap tempo opgefrist.
Mourits en Steinz verwoorden een tijdsbeeld. De songs zingen in mijn hoofd als ik de verhalen er over lees.
Er worden steeds dwarsverbindingen gelegd. Wie beïnvloedde wie, welke albums maakte de band nog meer? En wat te beluisteren na het besproken album?
De muzikanten van de band Air op hun album 'Moonsafari', zijn bijvoorbeeld, door mij onvermoed, zelfverklaarde adepten van Serge Gainsbourg.
En wat te beluisteren na het album 'Face to face' van de Kinks? 'London calling' van The Clash of het eerste album van Chrissie Hynde en the Pretenders. Leuke suggesties!

Het blijft maar doorzingen in mijn hoofd. YouTube biedt daarbij volle ondersteuning en het lezen van het boek wordt daarmee een experience door de muziekgeschiedenis van de afgelopen halve eeuw.

Leonard Cohen, Bob Dylan, the Who, the Byrds, Van 'the Man' Morrison, Billy Holiday, Aretha Franklin, Otis Redding en James Brown passeren onder meer de revue. Het hoofdstuk over Johnny Cash verhaalt over hoe hij, op geheel eigen wijze, de touwtjes in handen neemt als hij optreedt voor Richard Nixon.
Ook festivals als Woodstock, Kralingen en een verslag van 'the Train' worden beschreven en herdacht.
Racisme, oorlog en maatschappijkritiek zijn onderwerpen in dit boek.

Nederpop komt aan bod via 'Picknick' van Boudewijn de Groot, met onnavolgbaar mooie teksten van Lennaert Nijgh.

Dit is een heerlijk boek om kado te geven onder de kerstboom. Of om jezelf te gunnen. Je kunt, aan de hand van de verhalen, deze winter lekker zèlf op zoek te gaan naar de pareltjes in de muziekgeschiedenis van de fifties en sixties. Dat is weer eens een hele andere ervaring dan luisteren naar de Top 2000, wat ook leuk is.

Pieter Steinz overleed helaas in augustus 2016. Hij spreekt in dit boek nog een keer mooie en wijze woorden, o.a. in de hoofdstukken over Dylan, Cohen en the Rolling Stones.
Bertram Mourits krijgt wat mij betreft alle lof voor zijn verhalen en voor de eindregie van dit boek!

Luisteren &cetera, het web van de popmuziek in de jaren vijftig en zestig

door Pieter Steinz (Nederlandse journalist, literair criticus en schrijver van non-fictie) en Bertram Mourits (redacteur non-fictie en poëzie bij uitgeverij Atlas Contact).

Als liefhebber van lijstjes en van het boek “Steinz, gids voor de wereldliteratuur” door Pieter Steinz, was ik heel erg benieuwd naar dit boek. En ik werd niet teleurgesteld. Het boek start met een introductie over de ontwikkeling van plaat naar single.

Vervolgens word je aan de hand van 26 albums geleid langs nog meer albums van artiesten die de besproken zanger of zangeres inspireerden. Of van artiesten die door de betreffende zanger of zangeres geïnspireerd werden en op wier albums de invloeden van het besproken album te horen zijn. Kortom, het ontrafelen van alle dwarsverbanden, wat aan de schrijvers van het boek wel toevertrouwd is.
Zo worden genoemd de invloeden op de artiest, zijn of haar albums, en “Wat te beluisteren na dit album”.

Deze hoofdstukken worden afgewisseld met korte essays over diverse onderwerpen, zoals de producers, muziek tegen racisme, seks in (en net buiten) de muziek, rockopera’s en conceptalbums, psychedelische pop en religie in de soul.
Sommige van deze hoofdstukken worden ook afgesloten met lijstjes van welke gerelateerde films te zien, welke nummers te luisteren, of welke boeken te lezen.

Eigenlijk is het de top 2000 quiz op tv, waarin de achtergrond van nummers wordt toegelicht, maar dan in boekvorm. Je staat versteld van wat er achter een album schuil kan gaan, of hoe soms dingen ontstaan.
Een zeer compleet en prettig leesbaar naslagwerk waaruit je als liefhebber van muziek heel veel inspiratie kunt halen over welke muziek te kiezen na dit album. Je kunt nog even voort na alle suggesties.
En het prachtige motto van Dick Hillenius (bioloog-schrijver) zegt genoeg: “een spin zonder web is een radeloze wandelaar”.

Zeer goed leesbaar. Mooi boek.

Hier zijn vakmensen aan het woord.

Een heel fijn boek om te lezen om meer te leren over de geschiedenis van de popmuziek. De liefde voor muziek van beide auteurs is duidelijk voelbaar op elke pagina. Met veel enthousiasme leggen Steinz en Mourits verbanden tussen muzikanten, muziekstijlen, maar ook de techniek achter de opnames en wat die mogelijk maakte. Het geeft een volledig, onderhoudend beeld van de jaren 50 en 60, vol anekdotes en interessante feiten. Juist voor iemand die deze tijd zelf niet heeft meegemaakt is het interessant om op die manier verdere invulling te geven aan hoe de popmuziek zich ontwikkeld heeft.

Jammer is wel dat de overzichtspagina’s aan het einde van de (zeer korte) hoofdstukken een duidelijke structuur missen en onduidelijke titels hebben. Hierdoor was het voor mij vaak moeilijk te begrijpen wat het nut was van de informatie (veelal albums) die gegeven werd en hoe die aansloot op wat eerder verteld werd. Ook was het leuk geweest om een beknopte luisterlijst bij het boek te krijgen, met niet alleen de nummers of albums die besproken werden maar ook wat daar verder goed op aansluit of aan vooraf ging. Uit het boek valt zo’n lijst wel zelf op te maken, maar ik was erg benieuwd hoe Steinz en Mourits dit zelf voor ogen hadden tijdens het schrijven. De suggesties ‘wat te beluisteren na dit album’ komen al een heel eind, maar specifieke nummers waren ook een mooie toevoeging geweest.

Enige andere minpunt is dat de samenhang tussen de verschillende hoofdstukken soms wat mist. Stukken van het boek zijn al eerder als losse artikelen gepubliceerd en dit is ook te merken aan het geheel. Ook de afwisseling van twee verschillende schrijvers zal hieraan hebben bijgedragen. Toch is het een erg mooi boek, dat lekker doorleest en overal blijft boeien. Zonder meer een aanrader voor iedereen met een interesse in muziek!