Makers van leven Hoe wetenschappers leven bouwen in het lab

Een boek waarvan het voorwoord is geschreven door een nobelprijswinnaar moet wel interessant zijn, maar dat een ‘wetenschappelijk’ boek zó makkelijk leest en zo geestig geschreven is, dat verwacht je niet zo gauw. Maar dat is dus wel het geval met Makers van Leven van Esther Thole.
Zij heeft een aantal vooraanstaande wetenschappers geïnterviewd, wetenschappers die zich bezig houden met de intrigerende vraag hoe het leven op aarde ontstaan is en er worden tal van experimenten beschreven. Zo is er al een kunstmatige zaadpeul gecreëerd, niet iets waar de wereld nou op zit te wachten, maar een stapje op de weg naar het maken van leven. Want de grote vraag is: hoe is het leven begonnen? Niemand is erbij geweest dus kan er fijn over gestreden worden door vooraanstaande wetenschappers; de lezer kan zelf bepalen welke theorie het waarschijnlijkst lijkt en misschien krijgt iemand binnen afzienbare tijd wel gelijk!

De experimenten leveren in ieder geval veel op: wie wil weten hoe men in de toekomst een nieuwe hartklep kan laten groeien of nieuw nierweefsel, hoe een synthetische bacterie kan worden ingezet, en voor veel mensen belangrijk: hoe nieuwe geneesmiddelen ontwikkeld kunnen worden: lees dit boek!

Ik vond het een heel interessant boek. Zelf heb ik niet zo veel biologie kennis. Dit boek legde voor mij in simpele, begrijpelijke taal uit hoe we denken over wat leven eigenlijk is, en hoe wetenschappers bezig zijn om dit beter te begrijpen.

Tijdens het lezen werd ik me vooral bewust van hoe ingewikkeld een cel werkt en hoe weinig we eigenlijk weten van waarom het op deze manier werkt. De schrijfster legt helder uit hoe we tot de huidige kennis zijn gekomen, en wat nu grote vraagstukken zijn die op dit moment onderzocht worden.

Het boek was voor mij informatief en makkelijk te lezen. Ik zou dit boek zeker aanraden voor iedereen die geïnteresseerd is in dit onderwerp!

Voor het antwoord op de vraag “wat is leven en kan dit uit niet-levende materie gemaakt worden?” heeft Esther Thole zich laten informeren door wetenschap onderzoekers.
Op talloze vakgebieden wordt er onderzoek gedaan en door de knappe schrijfstijl van Esther Thole kunnen we meekijken over de schouders van deze wetenschappers van universiteiten van over de hele wereld. Op onnavolgbare wijze weet de schrijfster de soms diepgravende onderzoeken begrijpelijk te maken. Ze beschrijft het fascinerende werk van de wetenschappers met uitleg en humor in een prettig leesbare tekst.
Het boek geeft inzicht in het werk wat voorafgaat aan successen op medisch en biologisch gebied waarover regelmatig in de media wordt gesproken. In vrijwel alle hoofdstukken komt tot uiting dat resultaten op voor het menselijk oog zichtbaar niveau hun oorsprong vinden in ingrepen in de lichaamscellen en op moleculair niveau. Ook wordt duidelijk dat de wetenschappelijke disciplines moeten samenwerken om tot een gemeenschappelijk resultaat te komen. De soepele beschrijving van de veelal ingenieuze onderzoeken maakt van het boek van het begin tot het einde een “pageturner”.
Voor de geïnteresseerde lezer is dit boek niet slechts een aanrader maar een “must”. Ook voor minder wetenschappelijk georiënteerde lezers is het boeiend om door dit boek kennis te nemen van ontwikkelingen die voor ons allemaal van nut kunnen zijn.

Chemie en journalistiek: een combinatie om van verveling bij in slaap te vallen?
Niet zoals Esther Thole het brengt. Makers van Leven leest als een thriller.

Eerst een stuk geschiedenis om dan tot de feiten van vandaag te komen, gevolgd door de bouwstenen voor de toekomst. Weinig namen en datums, des te meer belangrijke gebeurtenissen die in mekaar grijpen en mekaar beïnvloeden, zodat de volgende stap er logisch uit voortvloeit. De schrijfster gaat geen technische term uit de weg maar alle termen worden wel netjes eerst op een begrijpelijke manier uitgelegd, zodat je het boek kan lezen zonder internetverbinding onder handbereik te moeten houden.
Er staan heel wat opmerkelijke uitspraken in die, al dan niet opzettelijk, tot nadenken stemmen.
Quote: "Niet dat alle bruine prut interessant is, maar soms zet die aan tot denken over wat er gebeurd zou kunnen zijn."
Ik had het boek al uit voor ik me realiseerde dat er helemaal geen chemische formules, schema's, grafieken of andere grafische bladvulling in staat. Die heb ik dan ook helemaal niet gemist. 200 bladzijden fascinerende tekst.
Schrijfstijl: je merkt dat Esther Thole journaliste is met een gedegen kennis van chemie. Er staan haast geen echte interviews in vraag-antwoordstijl in het boek, maar een resem van interviews met topwetenschappers vormen duidelijk de basis van een groot deel van de tekst. De levendige manier van schrijven komt zeker de leesbaarheid ten goede.
Er een uitgebreide bibliografie (per hoofdstuk) op het einde voor wie nog dieper en/of technischer op de materie wil ingaan.
Conclusie - De slogan van Maven Publishing vat het erg goed samen: Dit zouden meer mensen moeten weten.

In 8 duidelijk afgelijnde hoofdstukken neemt Esther Thole de lezer mee doorheen de geschiedenis tot de conclusie: waar staan we nu wat het (chemisch) maken van leven betreft?

Esther Thole schreef dit boek van ruim 200 bladzijden over ‘t maken van leven.
Niet als handleiding of recept, maar over het écht te snappen hoe leven gaat.

Wát kennis over levende cellen hebben velen. Had ik ook.

Bij mij was dat “weten” vergelijkbaar met een flinke handvol losse sliertjes vermicelli op tafel. Gefragmenteerde feitjes. Van al die stukjes maak je zelf niet even een smakelijke soep. In dit boek worden al die min of meer bekende stukjes kennis, al de onderzoeken over aspecten van levende cellen in acht hoofdstukken weergegeven en in perspectief geplaatst. Je leest van de ene herkenning naar de volgende verbazing. Via nanokarretjes, relevante science-fictionverhalen, DNA, celdeling en weten dat je eigen lichaam dat zichzelf steeds vernieuwd krijg je een totaalbeeld dat je ..eh… in deze ruim 200 bladzijden pure tekst vast nog ‘s naleest.
Het negende hoofdstuk, de epiloog, verklap ik niet. Als je daar aan toe bent gekomen weet je van de oersoep, van volwassen stamcellen en dat je zenuwen een leven lang mee moeten gaan.
Uiteraard besef je dan, hoe via allerlei onderzoeken geknutseld wordt aan ‘t leven, om te snappen hoe ‘t kwam dat we er zijn.

-Makers van leven- Esther Thole 18 juni 2018

Recensie drs. J.A.J.M. Kirch, arts, uroresearcher

Het boek “Makers van leven”, prachtig geschreven door Esther Thole, kreeg ik 6 dagen geleden pas in handen. Inmiddels sloeg ik na de vierde keer intensief lezend genieten het veelbelovende omslag weer dicht met maar één zekerheid: Dit was niet de laatste keer!

Natuurlijk inspireerde dit boek mij direct diepgaand stamboomonderzoek te doen naar de werkelijke wetenschappelijke roots van Esther Thole: Het zal U niets verbazen….. Esther Thole is achter-achterkleinkind van Charles Darwin (1809-1882), schrijver van “The Origin of Species”en heeft ten volle gebruik gemaakt van haar megatalent wetenschap en woorden in 1 cel te laten voortbestaan: “The Origin of Life”.

Het boek heeft voor kennisfanatici(zoals ik) het subtiele nadeel verslavend te zijn. Het is zo diepgaand in de essentie van wat was, is en zal zijn dat het je niet loslaat, geweldig is om te hebben, houden en terug te krijgen na ’t uitlenen dus pas op: zet het in je agenda! Je gaat het geweldig missen.

Het is een wonder hoe Esther Thole de veelheid aan biochemische, natuurkundige en biologische elementen van het leven en de cel in een indrukwekkend samenspel weet te beschrijven, zodat deze normaliter “droge kost” geen fractie van een seconde verveelt. Natuurlijk helpen de veelzijdige en diepgaande commentaren van vele hoogleraren biochemische wetenschappen hierbij en ook haar pakkende gevoel voor humor is fantastisch zoals tijdens haar reis door Ghana met haar vriend in verschrikkelijke voertuigen, pickups die blijven rijden zolang je de haperende motoronderdelen er onderweg maar uittrekt en achteloos in de berm gooit: en de motor start weer!!!

Met groot respect sluit ik mijn recensie van dit 4EVER levende boek af met de vergelijking letterlijk overgenomen uit mid-pagina 195:

“Een moderne levende cel (lees:dit boek) is geen LUCKY SHOT, maar een zorgvuldig georkestreerd samenspel van talloze, uiteenlopende onderdelen”. Geweldig veel leesplezier en meer, Jan

“Makers van Leven” van Esther Thole gaat over de voortdurende zoektocht van de wetenschap naar hoe en wanneer leven ontstaat. Het heeft mij als volslagen leek een stuk meer begrip opgeleverd van de processen, die plaatsvinden in biologische cellen. Je moet wel wat op school of erna geleerd hebben over scheikunde en natuurkunde, maar dan is het ook heel interessant en zeer leerzaam!
Wat het onderzoek al opgeleverd heeft en nog steeds oplevert voor de nanogeneeskunde is ontzettend belangrijk, vanwege de praktische toepassingen die mogelijk worden en soms al zijn.
Sommige gedeelten zijn weliswaar wat droger om te lezen, maar dat brengt de materie af en toe ook wel met zich mee. Het boek is vooral leuk en vlot geschreven, waarbij je af en toe gewoon in de lach schiet, en zo boeiend dat je het boek eigenlijk in één keer zou willen uitlezen.

Prettig leesbaar toegankelijk boek over de zoektocht van (vaak Nederlandse) wetenschappers op het gebied van synthetisch leven. Een prikkelend en stimuleren boek ik heb het met plezier gelezen en zal het zeker nog een paar keer herlezen.

Esther Thole maakt ingewikkelde wetenschap toegankelijk en begrijpelijk door het gebruik van korte heldere zinnen en ‘tastbare’ voorbeelden. Bijv: “.. in een glas water zitten meer watermoleculen dan je glazen watter uit alle oceanen kunt scheppen…. Dit maakt het boek geschikt voor een breed publiek met wetenschappelijke interesse.

Ik mis ondersteunende plaatjes. Plaatjes kunnen informatie goed uitleggen maar voor veel mensen is beeldmateriaal ook een soort kapstok waar zij informatie kunnen ‘ophangen’. In de tekst wordt maar één plaatje gebruikt, een harige cel met een los compartimentje’ op het schutblad van een nieuw hoofdstuk. Meer van die eenvoudige lijntekeningen door de tekst maken de tekst ook toegankelijker voor een breed publiek.

Aan het eind van het boek is duidelijk dat een wetenschappelijke zoektocht met grensverleggende technologie leidt tot essentiële vragen over het leven. Misschien is leven een relatieve toestand en geen absoluut begrip. Is er een algemeen geldende omschrijving van leven?

Het wordt duidelijk.: “Moleculen zijn de makers van leven en mensen kunnen daar niet aan tippen.”

"Makers van leven", een titel die alle kanten uit kan gaan in de daaropvolgende 200 bladzijden. De ondertitel stuurt je gelijk de goede kant op. Het boek verhaalt hoe wetenschappers leven bouwen in het lab. En het boek verhaalt ook echt. Het is geen dor verhaal met formules en statistieken maar in een aantal afgebakende hoofdstukken word je meegenomen in de zoektocht van wetenschappers om op een kunstmatige wijze leven te fabriceren. (Creëren is voor hogere goden weggelegd). Het is alleen al boeiend om te lezen hoe de gedachtegang van wetenschappers is om tot een idee te komen van een bepaald concept en hoe dit kunstmatige leven kan worden gerealiseerd. Verbazingwekkend is het dat op micronmicromicron niveau gesleuteld kan worden aan eencelligen of delen daarvan aan elkaar worden geplakt. Je moet het allemaal wel geloven, want te zien valt er niets. Resultaten worden geboekt, er zijn ideeën hoe de opgedane kennis en kunde in de praktijk zou kunnen toegepast. Het "nieuwe" leven is er weliswaar nog niet, maar het komt dichterbij. Op een onderhoudende manier wordt een goede schets gegeven van wat de wetenschap voor ons in petto heeft. De schrijfster is weinig kritisch als het om ethische afwegingen gaat of de geschetste ontwikkelingen wenselijk zijn en wellicht ook nadelige effecten zou kunnen hebben. Desondanks,
mijn belangstelling is gewekt en dat is wat het boek misschien vooral doet. Prettige schrijfstijl.

Nieuwsgierig ben ik Makers van Leven van Esther Thole gaan lezen. En die nieuwsgierigheid werd in het eerste hoofdstuk alleen maar verder aangewakkerd. In de opvolgende hoofdstukken licht Esther leven vanuit allerlei invalshoeken toe, vaak met verrassende verduidelijkingen die een en ander in perspectief plaatsen. De breedte van de invalshoeken, vanuit diverse wetenschapsrichtingen, heb ik als zeer verrijkend ervaren, van supramoleculaire chemie, via nanovaartuigen en ingenieuze planten naar het maken van leven, “al lijkt dat een onmogelijke opgave” zoals ze zelf aangeeft. Soms filosoferend, maar altijd vanuit een nuchtere wetenschappelijke blik geschreven.
Mijn nieuwsgierigheid is deels gestild, … deels verder aangewakkerd.