Mannen van Maasoord

Een boek dat ik in twee rukken heb uitgelezen (net te dik voor één ruk : ) met een verhaal dat gaandeweg steeds meer op stoom komt en heel vlotjes wegleest. Een hallucinant kijkje in de onderwijskeuken, een wereld die in de literatuur na Siebelinks "Laatste Schooldag" te lang verstoken bleef van waardige opvolgers.

Mooi uitgewerkte karakterschetsen en - naar ik vrees - erg herkenbaar voor vele mensen in onderwijzend Nederland. In de laatste hoofdstukken neemt het verhaal een wending die te mooi, symbolisch en theatraal lijkt om waar te zijn, maar toch zo geloofwaardig wordt beschreven dat het hoogstwaarschijnlijk echt gebeurd is.

Truth is sometimes stranger than fiction.

In "mannen van Maasoord " slaagt dhr v.d. Wulp erin je als lezer mee te slepen in een
( helaas ) realistisch (onderwijs)verhaal. Met name besturen en directies kunnen , door het lezen van dit boek,
er zeker hun voordeel mee doen.....vooral op het gebied van "hoe moet ik dit NIET "doen !

De schrijver beschrijft heel realistisch hoe bestuurders in het onderwijs omgaan met een bestaande school en het onderwijskundig- en ondersteunend personeel. Als hun unit-directeur min of meer gedwongen opstapt, gaat het gezamenlijk personeel, onder aanvoering van drie docenten, hier tegenin en eisen o.a. het vertrek van de rector.
De spanning is opbouwend geschreven, zodat je het achter elkaar uit wilt lezen.

Ik ben werkzaam op een middelgrote school met meerdere vestigingen. Dit verhaal zou zo op mijn school, maar ook op andere scholen, gebeurd kunnen zijn.

Mannen van Maasoord beschrijft heel herkenbaar de teloorgang van een goed functionerende school, vanuit een platte organisatie, die een hiërarchische structuur krijgt na de komst van een nieuwe rector. De eerste maal las ik het boek om de inhoud te weten. Hoe ontwikkelt de school zich in het nieuwe regime? Hoe reageert de werkvloer op de top-down aanpak, die ongehoord aanvoelt. Hoe is het leven in de ivoren toren van de bestuurders, die slechts per email bereikbaar zijn en amper door schijnen te hebben, dat er ook een werkvloer bestaat. De inhoud stelde mij niet teleur. Integendeel, op schrijnende wijze werd in beeld gebracht wat de gevolgen kunnen zijn van de schaalvergroting, die niet alleen het onderwijs vanaf de jaren 90 van de vorige eeuw parten speelde, maar ook zorginstellingen en andere non-profit organisaties.
De tweede keer ging ik echt zitten voor de schrijfstijl. De licht ironische kijk op de zaak, de schitterende omschrijvingen. Iedere pagina van deze roman is het genieten van het taalgebruik van Lein van der Wulp. Het is alsof er een engeltje over je geestelijk gehemelte fietst.

De rancune van een docent jegens een onverschillige leiding, zo lees ik dit boek. Die leiding moet voor schut gezet worden. Dat pas geeft de hoofdpersoon (docent Stijn Valk) voldoening. Met als uiteindelijk doel dat de leiding (de nieuwe rector) gedwongen zal worden zijn biezen te pakken.
De trucs die de docent Stijn Valk daarbij gebruikt zijn flauw en weinig integer. Zoals stiekem een niet bestaande afspraak op de VU in de agenda van de rector schrijven, zodat deze zich later een hele middag wezenloos zoekt in welk lokaal toch dat congres plaatsvindt. Lachuh. Of de prijsvraag, aan de hele school per mail meegedeeld, wie van een nogal belerend bericht van de rector een propje kan maken en daar vervolgens de leukste naam voor weet te bedenken. De winnaar mag dan een middag met zijn kat Elfie spelen (= propjes toewerpen). Dat soort dingen dus.
Dat die leiding niet deugt, dat zal wel. Het is ook herkenbaar is deze tijd van schaalvergroting en modern management. De bemoeizucht van bovenaf wordt inderdaad steeds groter. Dat wringt en dat knelt in de praktijk, mee eens. Het had een spannend en eigentijds boek op kunnen leveren.
Maar dat is dit niet. Het niveau stijgt niet boven dat van een jongensboek uit. Het is ouwe jongens krentenbrood. De karakters missen diepgang en nuance. Wat nog het meest ontbreekt in dit boek waarin het reilen en zeilen van een scholengemeenschap centraal staat: de liefde voor het lesgeven, de voldoening die dat geeft, de betrokkenheid bij leerlingen. Illustratief voor dit laatste: er komt geen enkele naam van een leerling in voor. Jammer.

Kijk, eindelijk eens een boek over het onderwijs dat niet voortdurend vraagt om het verhogen van budgetten, maar laat zien dat steeds maar weer veranderen geldverslindend en -verspillend is en aantoonbaar slecht voor de kwaliteit van het onderwijs. Als dan ook nog eens de verkeerde personen op leidinggevende posities terechtkomen, heb je genoeg stof voor een meesterwerk.
Vakkundig wordt de teloorgang van de school Maasoord op een scherpe, maar zeker ook humoristische manier beschreven zodat je soms niet meer weet of je je tranen met tuiten lacht of huilt.
Hoe het zo mis heeft kunnen gaan met (de kwaliteit van) het hedendaagse onderwijs, wordt nu eens niet vanaf de zijlijn beschreven, maar van binnenuit.
Huidige minister van Onderwijs mevrouw Bussemaker zou er goed aan doen niet alleen maar met bestuurders te praten, maar zeker ook eens naar het docentenkorps te luisteren. Ze hoeft hiervoor niet eens haar ministerie te verlaten, maar kan (vandaag besteld) morgen (in huis) al beginnen aan dit boek. Het zou zeker in haar drukke werkschema moeten passen want je hebt het namelijk in een mum van tijd uit.

'Elke overeenkomst met gebeurtenissen uit het verleden of met bestaande personen berust op zuiver toeval', toeval bestaat niet. Ik rook het gebouw. Ik hoorde alle stemmen. Ik beleefde opnieuw. Ik zag het live voor me. Op bladzijde 27 dacht ik aan mijn onderbouw verhaal. Opnieuw gehuiverd. Opnieuw gelachen. Het boek is nu gesloten. Dankjewel lieve Lein, voor je meesterwerk. Fraeye historie ende al waer!

"Dat kan toch niet waar zijn!", denk je misschien bij het lezen van Lein van der Wulp's boek Mannen van Maasoord. Daarin rekent hij af met de ongehoorde verkwanseling van het onderwijs door bestuurders, groot en klein, gesteund door kwezelige hielenlikkers. Draagvlak voor allerlei doorgevoerde onderwijsvernieuwingen ontbreekt, evenals correcte argumenten en werkelijkheidszin. Je voelt de pijn en machteloosheid van de mensen voor de klas. Fictie? Neen! Werkelijkheid!
Gelukkig slaagt Van der Wulp erin om op luchtige wijze, met veel humor, de karakters van de spelers in dit onderwijsdrama vorm te geven. Eigenlijk verplicht leesvoer voor alle leidinggevenden in het onderwijs: herken je je in deze spiegel? Een nuttige waarschuwing voor alle onderwijsgevenden: laat het je niet gebeuren.
Met veel plezier en veel herkenning heb ik het boek gelezen. Dankzij de vlotte, welhaast Engelse schrijfstijl, lees je dit boek in één adem uit.

Mannen van Maasoord

Mannen van Maasoord is meer dan een boek over een school; ik durf het zelfs een belangrijk boek te noemen. Een boek dat feilloos blootlegt daar waar het mis dreigt te gaan in het onderwijs. Naïeve, hardwerkende, idealistische leerkrachten, waarvan er toch nog zoveel zijn, hebben vaak geen weet van wat er letterlijk boven hun hoofd hangt: Megalomane bestuurders en directieleden, die slechts handelen in eigen belang en niet in het belang van goed onderwijs. Hun ego (lees cv) is belangrijker dan de school waarvoor ze verantwoordelijk zijn. En dan ontstaan er geldverslindende “verbeteringen” die bijna niemand wil, maar die het werkplezier en de sfeer op school aardig kunnen verzieken. Managers zonder draagvlak die hun zin willen doordrijven, schoolleiders die niet dienend, maar dicterend werken, het staat allemaal beschreven in dit prachtige boek. Je zal maar model hebben gestaan voor Egbert Litjes, de schoolbestuurder of Henri Koudijs, de rector. Zal het schaamrood op hun kaken staan na het lezen van dit boek? Ik denk het niet, helaas. Zij leven niet alleen op een roze wolk, maar ook op een blinde vlek. Zij kennen wel zelfbevrediging, maar geen zelfkritiek.
Gelukkig is er Stein Valk, de hoofdpersoon van het boek, hij durft hun een spiegel voor te houden en hun schaamteloze machtsdenken aan de kaak te stellen. En gelukkig is er Lein van der Wulp die dit alles heeft beschreven in een roman die verhelderend, deels onthullend, altijd onderhoudend en soms hilarisch is. Een ‘must’ voor alle onderwijsgevenden en vooral onderwijsmanagers.

Op aanraden van enkele collega's heb ik dit boek afgelopen kerst in een ruk uitgelezen. Ik werk al 25 jaar in het onderwijs en het is zo herkenbaar! De hiërarchie, de machteloosheid, frustratie enerzijds, maar bovenal liefde voor het vak dat prevaleert boven alles. Een absolute aanrader voor iedere docent!