Politieverhalen PW 66 een etnografie van een belangrijk aspect van politieculturen

Is een leuk cadeautje om te geven aan iemand die geïnteresseerd is in politiewerk.

Politieverhalen van nu zijn in wezen de ervaringen van vervlogen tijden. Over veertig jaar zijn de verhalen van toen de ervaringen van nu. Er zal een groot verschil zijn tussen de verhalen van nu en die van over veertig jaar. Mensen veranderen immers altijd en daarmee ook de (politie)wereld.

Merlijn van Hulst, onderzoeker aan de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur deed tussen 2009 en 2012 etnografisch veldwerk in het politiedistrict Rijn- en Veenstreek. Hij observeerde de sociale interacties van politiemensen in de auto, tijdens de briefing, in de wandelgangen, tijdens de pauzes en op de werkplekken. Hij interviewde een groot aantal politiemensen over hun ervaringen. Van Hulst vroeg zich onder andere af hoe en waar politiemensen verhalen vertellen aan elkaar, wat het effect is van een politieverhaal en het belang van het vertellen ervan. Hij maakte van zijn onderzoek het schitterende boek Politieverhalen.

Toen ik het boek las dacht ik regelmatig, dat ik er gerust nog een paar honderd soortgelijke verhalen aan zou kunnen toevoegen. Ik realiseerde mij dat dit ook geldt voor de vele tienduizenden collega's met wie ik al die jaren voorop in de strijd ging tegen misdaad en onrecht. Politieverhalen doen er écht toe. In die zin is het boek een belangrijk betoog om het politieberoep vanuit andere gezichtspunten te bekijken dan de gebruikelijke politieke, wettelijke of organisatorische oogpunten.
Merlijn van Hulst heeft er een zeer belangrijke factor aan toegevoegd, hij liet de ervaringen uitspreken door mensen die ze écht beleefd hadden en schreef ze op zoáls ze werden uitgesproken. Daar zit geen woord Chinees tussen.

Het boek bracht mij in een retrospectieve modus. Tegelijkertijd werd ik aangenaam verrast door de diverse invalshoeken van waaruit deze onderzoeker gekeken heeft naar de verschillende theorieën over de politieverhalen, naar de werking van de verhalen, wat een verhaal eigenlijk is en naar de verhalende organisatie van de politiewereld. In mijn verhalenlandschap zijn talrijke plekken die mij tot op de dag van vandaag herinneren aan evenveel trieste of heftige gebeurtenissen.

De interviews die van Hulst heeft afgenomen van de politiemensen bezorgden mij af en toe een brok in de keel. Vooral de laatste twee verhalen ("Alsof het je eigen kind is" en "9 april 2011"). Ik voelde mij als het ware meegezogen in de gebeurtenissen en had het gevoel dat ik zelf een van de politiemensen was die geconfronteerd werd met de enorme emoties, de enorme levensbedreiging en de handelingen/beslissingen die soms in een split second genomen móesten worden.

Wat er geschreven wordt over de humor en grappen van politiemensen kan ik volledig beamen. Politiemensen maken geen grappen in de publieke domeinen, dat doen ze in de bureaus. Cynisme en sarcasme maken deel uit van de typische politiehumor. Ik heb niet anders meegemaakt.
De emotionele belevingswereld, zoals van Hulst die beschrijft klopt exact, is er altijd en overal. Wat een politieagent soms in één jaar aan emotionele ervaringen voor zijn kiezen krijgt, krijgen de meeste mensen niet eens in hun hele leven te verwerken.
Gedurende mijn hele politie carrière vertelde ik verhalen over mijn werk en beroep. Tot voor een paar jaar geleden deed ik dat uitsluitend binnen de organisatie of in mijn directe privé-omgeving.

Ik vond het heel bijzonder in dit boek te lezen waarom ik dat altijd zo heb gedaan en om erachter te komen dat hier onderzoek naar werd gedaan. Het politieberoep is een uiterst complex beroep en om het te kunnen begrijpen moet jij je erin verdiepen. Door het lezen van dit boek begrijp ik veel beter waarom ik pas aan het einde van mijn loopbaan, er openlijk over ben gaan praten en schrijven.

Jacques Smeets, auteur van De Blauwe Diender (www.deblauwediender.nl)