Rauter Himmlers vuist in Nederland

Informatief, maar houterig geschreven. Kennis van de Duitse taal is vereist aangezien alle Duitse citaten (en dat zijn er veel) niet vertaald zijn. The Gerritse is er m.i. maar matig in geslaagd om de persoon Rauter enige diepgang te geven. Als studiemateriaal wel aan te bevelen.

Bijna 70 jaar na zijn dood voor het vuurpeloton is er een eerste biografie verschenen over Hanns Albin Rauter, de Höherer SS- und Polizeiführer in Nederland tijdens WOII. Hij werd destijds beschouwd als Staatsvijand nummer 1 , die een waar schrikbewind voerde, voor wie maar één straf denkbaar was: de doodstraf.

Theo Gerritse heeft na 10 jaar noeste arbeid een waar meesterwerk afgeleverd, dat het leven van deze gehate Oostenrijkse nazi volledig beschrijft en voor iedereen, die geïnteresseerd is in de geschiedenis van Nederland in WOII een must is om te lezen.
Uiteraard komt de moeizame samenwerking met de NSB van Mussert aan bod, de vervolging van verzetsstrijders alsmede de nauwgezette Jodenvervolging. Wrang dat die bijzonder succesvol was door medewerking van de Joodsche Raad. Rauter beweerde tijdens zijn proces, dat hij geen weet had van het lot van de weggevoerde Joden.

In veel boeken over WOII komt Rauter ter sprake, maar nog nooit werd er een biografie aan hem gewijd. Een boeiend verhaal over deze meedogenloze man.

Gerritse deelt hier en daar ook nog wat sneren uit naar eerdere biografen en geschiedschrijvers, waaronder Loe de Jong, die hij zelfgenoegzaam noemt.

Als er een 2e druk komt, raad ik Gerritse aan om zijn boek nog eens door een goede eindredacteur door te laten nemen. Zijn omvangrijke verhaal wordt wat ontsierd door diverse niet goed lopende zinnen, waar een woord te veel of juist te weinig in staat. Ook staan hier en daar enkele inconsistenties.

Over de Ariërverklaring, die ambtenaren moesten tekenen: ‘De druk om de verklaring in te vullen was groot: wie weigerde zou met onmiddellijke ingang worden ontslagen. Een dreigement dat in de meeste gevallen niet werd uitgevoerd. Meestal bleef het bij een berisping’.

Enkele zinnen verder: ‘Slechts zestien van de 200.000 ambtenaren weigerden het formulier in te vullen en werden ontslagen’. Het dreigement werd dus wel uitgevoerd.

Hoe dan ook: een aanbevelenswaardig boek!

Een zeer gedegen en behoorlijk leesbare biografie - minder leesbaar alleen voor wie het Duits niet machtig is, want de talloze citaten in het boek blijven onvertaald. Terecht wijzen andere recensenten op het gemis van een professionele eindredactie door de uitgever. Het boek is met bijna 700 bladzijden wel èrg breedsprakig, en ook stilistisch had een goede adviseur/redacteur nog veel aan het boek kunnen bijdragen.

Het onderwerp zelf - en de roerige tijden die Rauter meemaakte - maakt desondanks dat je het boek niet snel opzij legt. Het geeft veel en vaak weinig bekende informatie over meegaandheid en verzet in de diverse geledingen van de Nederlandse samenleving in de oorlog, en over de organisatie van de Jodenvervolging, die bijna nergens in Europa relatief zo succesvol was als bij ons. Ondanks de breedvoerigheid en stilistische tekortkomingen wel degelijk een aanrader.

Heb met verbazing vastgesteld hoeveel taalfouten er in de Duitse fragmenten staan.
Een kwaliteitsboek onwaardig.

Wat ik goed vind aan dit artikel: goede kwaliteit.

Hoewel erg dik en duur is het zeker de moeite waard

Gebrekkige stijl. Vreemde keuze om erg veel onvertaalde Duitse citaten op te nemen en tegelijk hier en daar een enkel willekeurig, vaak eenvoudig woord van een vertaling tussen haakjes te voorzien. Als je je lezer serieus neemt door er van uit te gaan dat hij goed Duits leest (dat mag), doe dat dan consequent. Dat, en nog meer als het gaat om opbouw en inrichting van het verhaal doet helaas veel afbreuk aan wat verder een degelijk onderzoek is naar een man die in werkelijkheid veel kleiner blijkt dan zijn reputatie. Dat laatste effect is de grote verdienste van dit boek,

Matig boek. Interessant voor wie meer wil weten over het optreden van de Duitse bezettingsautoriteiten in Nederland, maar niet wie de persoon-Rauter beter wil leren kennen. Het boek is voor een groot deel gebaseerd op “formele” bronnen, zoals de processtukken tegen Rauter en overheidscirculaires. Een duidelijk gebrek is hier dat “gesproken” bronnen (mensen die Rauter hebben meegemaakt) maar spaarzaam aan het bod komen of het ontbreken van privécorrespondentie. Daardoor blijft het een droge opsomming van veel wat we al wel wisten. Gerritse had een voorbeeld kunnen nemen aan bijvoorbeeld de biografie over landgenoot Gemmeker van Ad van Liempt.

Ook valt het boek op door slordigheden, veel spelfouten, maar ook het gebruik van hetzelfde citaat op twee achtereenvolgende pagina’s.

De persoon van Rauter is absoluut een biografie waard. Laten we hopen dat dit niet de definitieve biografie was.

Zeer goede biografie en mooi geschreven

Dit is geen goed boek. Omdat de bomen niet van het bos gescheiden worden, is het volstrekt onleesbaar. Het staat bovendien vol taal- en spelfouten, waarvan de meest krasse waarschijnlijk te vinden is op p. 420/421. Op p. 420 is sprake van ene G. von Freijtag Drabbe Künzel en op p. 421 van ene G. von Frijtag Drabbe Günzel. Uit het notenapparaat (p. 693) blijkt dat het om een en dezelfde figuur gaat. Als dit het proefschrift van Gerritse is, wat overigens wel gesuggereerd wordt, maar nergens expliciet gesteld, heeft hij geboft dat ik niet in de promotiecommissie zat. Kortom, niet kopen.