Reikhalzend verlangen memoires 2

Freek de Jonge Reikhalzend verlangen

Dit was mijn eerste kennismaking met Freek de Jonge als schrijver.
Ik was daarom nieuwsgierig naar dit boek.
Niet alleen omdat ik een bewonderaar van zijn werk ben, maar ook omdat ik nu al weer een tijd in Zaandam woon en dagelijks de beschreven Bullekerk vanuit mijn huiskamerraam zie. Als ik wil weten hoe laat het is, kijk ik op de torenklok van die kerk. Daarnaast ben ik ook in die periode opgegroeid (maar dan in het oosten van het land) en dat levert mooie vergelijkingen op.
Het is een leuk, gemakkelijk en vlot te lezen boek. Leuk om met het verhaal, of eigenlijk met herinneringen en dagdromerijen mee, door Zaandam te dwalen.
De kinderlijke belevenissen van Freek spreken me erg aan, evenals zijn grenzeloze fantasie en zijn reacties op alles wat er in het domineesgezin, op de streng christelijke school en tijdens logeerpartijen gebeurt.
Vooral het eerste deel Zaansch Veem leest zeer vlot weg. De stijl van schrijven is zeer herkenbaar. Je hoort Freek het als het ware vertellen.
In het tweede deel wordt o.a. beschreven hoe hij een schoolavond aan elkaar praat als conferencier. Hij weet vanaf dat moment dat hij geen dominee wordt, maar het artiestenvak in zal gaan.

Freek de Jonge geboren 30 augustus 1944 en zoon van een huisvrouw, zijn vader was dominee.

De titel vind ik mooi gekozen aangezien hij een dubbel betekenis zou kunnen hebben en misschien ook wel heeft ( ik wil niet op de stoel van de schrijver gaan zitten).
De ondertitel “memoires 2” heeft mij op het verkeerde been gezet aangezien ik geen deel 1 voorbij heb zien komen. En dat klopt ook. Dit is deel 2 uit een reeks van vier waarvan dit boek het eerste is dat uitgegeven is.

In dit boek doet Freek verslag van zijn jeugd in Zaandam. Het boek is opgedeeld in twee stukken; het eerste stuk is het reeds eerder uitgebrachte "Zaansch Veem” en het tweede deel heet “en andere verhalen uit die tijd”.

In Zaansch Veem beschrijft de Jonge de eerste 8 jaren in Zaandam en dan vooral zijn opkomende worsteling met het geloof. De beschrijving van de dagelijkse bezigheden van de jonge Freek zijn zo geschreven dat je er in meegenomen wordt en je voor kunt stellen dat je er als jongetje naast staat.
de ruggengraat van Zaansch Veem zijn plaatsen en objecten zoals de Paaskerk, welke een prominente rol speelt, Het Blauwe pad, de Laan der Vrijheid en natuurlijk Zaansch Veem. Aan de hand van deze plaatsen en objecten wordt je meegenomen door de jonge Freek door Zaandam en krijg je een kijkje in hoe hij de wereld beleefde.

In het tweede deel komen sommige stukken uit het eerste deel wederom aan bod en worden soms iets uitgediept. In dit deel komt steeds meer de humor om de hoek kijken en hoe de Jonge tot zijn keuze is gekomen om de “entertainment” in te gaan. Hier zijn het gebeurtenissen en mensen die de leidraad vormen voor het verhaal.

Het verhaal van Fred, de neef van Freek, sprak mij in het tweede deel het meeste aan, juist omdat de Jonge het verhaal naar het heden haalt. Hij beschrijft een bezoek aan zijn neef op latere leeftijd. Dat de Jonge na zijn bezoek aan zijn neef nog met een aantal vragen blijft zitten maakt het intrigerend.

Ik vond het een prettig te lezen boek. Het kijkje achter de schermen van de cabaretier zorgde ervoor dat ik meer waardering heb gekregen voor deze man.

Deze bundel, met de ondertitel Memoires 2 bevat naast de novelle Zaans Veem, dat alweer 30 jaar geleden gepubliceerd werd, vele andere autobiografische stukjes. Het is bekend dat Freek de Jonge zijn vader dominee was en dat kleine Freek zijn vader wilde volgen in het ambt van prediker. Een prediker is hij wel geworden, later, maar dan eentje van een heel andere soort. Freek trok in ieder geval meer publiek dan zijn vader. Kleine Freek vond het domineeschap het mooiste beroep van de wereld omdat je er dan voor kon zorgen dat er zo veel mogelijk mensen in de hemel zouden komen. Dat is natuurlijk echt een lief-naïeve gedachte van een klein kind.
Freek is een zeer opmerkzaam, gevoelig en ondernemend kind. Hij maakt zich ernstige morele zorgen over het feit dat hij bewust of onbewust de veerman zijn twee centen onthouden heeft; zou hij denken aan de obool van veerman Charon? Nee, in die tijd vast nog niet.
Trots is hij aan de andere kant dat hij met zijn broer aan het collecteren gaat voor een nieuw te bouwen kerk. Hun moeder is net zo trots. Maar hun hoogmoed komt voor de val als besloten wordt dat er meer kinderen mogen gaan collecteren en dat de De Jonges niet meer de inhoud van hun eigen collectebus mogen tellen.
Hilarisch, misschien ueberhilarisch, is het verhaal wat Freek deed op de dag dat Kennedy stierf want iedereen die dat heeft meegemaakt, weet wat hij deed op die gedenkwaardige dag. Nou dat was een heleboel en een heleboel onkuisheid kwam daarbij kijken.
Heel komisch vond ik persoonlijk het verhaal dat er in de kerk een toneelstukje opgevoerd gaat worden, o.a. door Freek, zijn broer, die ziek wordt, wat neven: het verhaal van Abraham die zijn zoon Izak gaat offeren, zo sterk is Abrahams geloof in God. Grootvader, die ook predikant is, maar dan van het steilere soort dan vader De Jonge en een gemeente bedient op de Veluwe, is er helemaal op tegen. Hij zegt een persoonlijke relatie met God te hebben; o, zegt zijn zoon, maar dat heb ik ook; droogkomisch antwoordt grootvader: maar dan heb jij toch een andere god dan ik.
Vermakelijk, aandoenlijk en soms een beetje chaotisch zijn deze memoires van de grote Freek de Jonge.

Sinds Freek de Jonge (1944) in 1968 doorbrak via het Cameretten festival met Bram Vermeulen is hij een bekendheid in het Nederlands theater. Met schrijven van stukjes maakte hij een start in 1961 bij de redactie van het Zaans plaatselijk dagblad Typhoon.
Reikhalzend verlangen is het tweede deel van de vier boeken tellende memoires. De omslagfoto (gemeentearchief Zaanstad) van het boek laat een brand zien die in het boek beschreven wordt. Naast zijn debuutroman Zaansch Veem (1987) bevat dit deel van de memoires ook acht andere verhalen uit de jonge jaren van Freek. De jeugd van Freek in Zaandam staat grotendeels in het teken van het beroep van vader, dominee. Freek is in die tijd van plan om ook dominee te worden. Brandweerman is een andere keuze mocht het worden van dominee toch niet haalbaar zijn. Mensen bekeren zou zijn missie worden. De tijdgeest zorgt voor een veranderende kijk op de kerk. Terwijl de kerken steeds leger raken doet Freek zijn uiterste best elke vrije zaterdagmiddag geld op te halen voor de nieuwe paaskerk. Geleidelijk aan wordt ook de blik van Freek op de kerk steeds kritischer.
De televisie is in opkomst en muziek wordt steeds belangrijker. Door onder andere Karel Appel, Anton Pieck en Toon Hermans groeit bij Freek de interesse voor kunst en entertainment. En zo heeft Nederland Freek leren kennen, een alleskunner.

Reikhalzend van verlangen: Freek de Jonge
Dinsdag 26 december van Atlas Contact mocht ik het boek lezen en recenseren

De Dominee zoon

Ik wist niet dat hij ook boeken schreef ik kende hem vooral van zijn oudejaarsconference.
Maar ik heb het boek dan ook met heel veel plezier gelezen!

Zijn jeugdjaren in de jaren 1951-1962 opgroeiend in een hervormd gezin met een vader die dominee was. En elke zaterdagmiddag met een collectebus geld ophalen voor een nieuw te bouwen kerk.
Op humoristische wijze verteld hij daarover mensen laten hem voor de deur wachten of hij wordt binnen gevraagd en vervolgens wordt hij uitgehoord, toen al sloeg zijn fantasie op hol.

Bij het lezen van dit boek heb ik vaak in een deuk gelegen van het lachen vooral toen hij een nieuwe bril moest hebben hij had een leuke bril gezien die nogal duur was. Zijn moeder was niet van plan om zoveel geld voor een bril uit te geven de jaren vijftig was de tijd van een ziekenfondsbril.
En de opticien praatte zijn moeder naar de mond en als kind had niks vertellen je moet je neerleggen bij de beslissing van je ouders.
Zoals hij dat incident beschrijf in de winkel van de opticien waar van alles misgaat bij het oppassen van een bril. Je ziet het gelijk voor je. Bril zonder glazen probeer dan maar eens voor de spiegel te kijken of hij leuk staat. Heel herkenbaar ik had vroeger zelf een bril en als je erg sterke glazen hebt dan zie je niet of hij leuk staat, je moet dus afgaan op de mening van anderen.

Dan de brand waar hij naar toe gaat terwijl hij eigenlijk naar school moet, hij wordt door zijn broer gewaarschuwd dat hij naar school moet. En zegt dan in volle overtuiging ik ga niet naar school.
De brand heeft hem nodig.
Al mijmerend ziet hij zichzelf al als brandweerman in een heldenrol maar als 2 brandweermannen hun leven redden door in de Zaan te springen wil hij toch maar geen brandweerman worden.
De cover van het boek past hier heel goed bij.

Dan is er een feestavond waar hij dan eindelijk een kans krijg hij praat het programma aan elkaar met de nodige komisch aankondigen. Opgevuld met leuke moppen en liedjes waarmee hij tot grote vreugde van iedereen de hele zaal plat krijgt. Toen wist hij al dit wordt het.

Een fijn boek om te lezen.Interessant.

De jonge Freek groeit op in Zaandam, waar zijn vader dominee is. Het zijn de jaren 50 van de vorige eeuw, een bijzondere tijd waarin Freek opgroeit. Het geloof speelt een belangrijke rol in de verhalen. Zo moet Freek collecteren voor de Paaskerk en hij komt zo in aanraking met allerlei personen. Freek heeft een grote fantasie en omschrijft zijn belevenissen met veel humor en zelfspot.
Het is een boek dat, mede door de beeldende schrijfstijl, heerlijk leest. Je ziet als het ware Freek lopen met zijn collectebus door de straten en staan op het pontje naar de overkant tussen de meisjes van Albert Heyn. De kleine Freek met z’n brilletje, flaporen en piekhaar …
De ouders van Freek zijn eigenlijk helemaal geen strenge opvoeders. Zijn vader is zachtmoedig en hij trekt duidelijk partij voor zijn zoon. Dit levert mooie en ontroerende taferelen op. Zijn moeder is trots op haar zoon en is altijd aanwezig.
Herkenbare verhalen voor mensen die in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw zijn opgegroeid.

Reikhalzend verlangen: Freek de Jonge!
De taalkunstenaar, die ons meeneemt naar zijn jeugdjaren!
Een boek waar ik van genoten heb! Wat een humor, wat een prachtige weergave van de kinderlijke reflecties van de jonge Freek. Het zijn humorvolle beschrijvingen, waarin je volledig de stijl van de cabaretier Freek de Jonge herkent. Hij heeft een beeldende stijl van beschrijven, zo dat je letterlijk meeloopt in de staten van Zaandam. Je loopt, fietst in de vroege zomerochtend mee naar het openluchtbad, je staat naast de jonge Freek en voelt de spanning van de brand in het Zaansch Veem.
Het was de tijd van verzuiling. (ook de tijd waarin ik ben opgegroeid) De vader van Freek was dominee, Freek wordt opgevoed met psalmen, de Bijbel én ervaart de vooroordelen van die tijd.
“..het schilderij in de Kerk had een Kindje met een stralenkrans…” dat kan niet vindt Freek, dat is Roomsch. Freek vertrouwt de gereformeerde medemens niet, ze zijn gemeen! Auto-wassende heren, dat waren heidenen, wel aardige heidenen.
Freek collecteert elke week voor de nieuw te bouwen Paaskerk, in deze kerk zijn de ramen van Karel Appel. Ook de spreuk (de titel van dit boek) uit de Bijbel: Romeinen 8:19 De ganse Schepping wacht met reikhalzend verlangen naar het openbaar worden der Zonen Gods, wordt door Appel op de muur ‘gekwakt’. Freek ziet dit gebeuren… ik word ook kunstenaar… slordig schrijven kan ik al.
DE fantasiewereld van Freek is humorvol, houdt hij zo grip op de wereld om hem heen? Als vader zijn preek voorbereidt is de Heilige geest er vast bij. Zou ik hem zien zitten als een katje, opgerold op vaders schoot?
Subliem zijn de beschrijvingen en het kinderlijke commentaar op de gebeurtenissen om hem heen en waar hij zelf deel van uitmaakt. De scene met het uitgebroede ei is meesterlijk beschreven!
De ervaringen op de middelbare school waar hij de Grote Avond van Schooltalenten aan elkaar mag praten, is bepalend (?) voor zijn latere loopbaan. Gelukkig maar, we mogen nog steeds van zijn talenten genieten.
Reikhalzend van verlangen kijk ik uit naar deel 1 van zijn memoires. Het deel in Workum, waar ik ook zelf ben opgegroeid!

Reikhalzend Verleden - Freek de Jonge
Memories 2 uitgeverij Atlas Contact.
Paperback 302 bladzijden.
Voor de club van Echte Lezers van genoemde uitgeverij las ik de nieuwe Freek de Jonge. Reikhalzend Verleden.
Een serie van 4 boeken gaan verschijnen in deze reeks van Memories. Deel 2 verschijnt als eerste en bevat de verhalenbundel en tevens het debuut van Freek.
Zaansch Veem. Tevens komen er in deze roman na Zaansch Veem nog mooie verhalen uit die tijd.
Veel mensen kennen Freek van zijn theatervoorstellingen welke hij ooit begon met de veels te vroeg ontvallen Bram Vermeulen in Neerlands Hoop. Ik moet toegeven dat ik dat pas op latere leeftijd heb ontdekt. Pas kocht ik nog op een beurs een lp van Neerlands Hoop.
Maar Freek is op het toneel een rasverteller een woordengoocheler, prachtige volzinnen en dat vinden we in deze verhalen ook terug. De jeugdjaren van Freek komen hierin aan de orde. Duidelijk dat hij zijn vader zou opvolgen als Dominee. We weten hoe het uiteindelijk is verlopen.
Dan wordt er gevraagd wat vond je van het boek en ik kan zeggen als je eenmaal begint aan de verhalen leg je de roman nog maar nauwelijks weg. Je wordt opgezogen in de tijd van toen die zo duidelijk , goed uitgewerkt, wordt weergegeven zonder enige schroom.
Deze roman bestrijkt de periode van 1951 tot 1962.
In deze roman zijn er zwart/wit-foto's opgenomen en juist bij memoires een mooi gegeven, een klein nood dat erbij past.
Ik kan alleen maar afsluiten met ga naar je favoriete boekhandel om deze roman aan te kopen.

Een licht en vaak komisch boek. Extra leuk om te lezen voor mensen die Zaandam goed kennen.