Terug naar Japan Verslag van een ontdekkingsreis

Japan wat weten we er van? Eigenlijk niet veel, buiten de minder fraaie verhalen. Hoe leuk is het dan dat er een boek verschijnt “Terug naar Japan”, waarin we met Japandeskundige Anne Sey op ontdekkingsreis gaan. Anne op de fiets, wij al lezend. Een boek dat ons een hele andere kant van het land laat zien. Persoonlijk reikte mijn kennis over Japan niet verder dan de eerder genoemde minder fraaie geschiedenis, de prachtige kersenbloesems en de Keizerlijke familie.

In dit boek neemt Anne ons al fietsend en verschillende weersomstandigheden trotserend mee op reis en laat ons kennis maken met een onbekend Japan. En wat blijkt? Japan heeft een prachtige schoonheid aan natuur, kloosters, kerken, cultuur en veel regen, ja dat ook. Maar die regen liet Anne niet tegenhouden om al het moois van Japan te ontdekken. Daarnaast leert Anne ons wat de Japanse geschiedenis en ook de band met de Nederlanders door de eeuwen heen. Dat zijn zaken die je niet op school leert, dus dat was interessant en leerzaam. Bijzonder leuk is ook dat je als lezer je eerst woordjes Japans kunt leren.

Het boek leest vlot, dat komt door de vlotte manier van schrijven. Een schrijfstijl die beeldend is, je beleeft haar avontuur van dichtbij mee. Zo leer je dat over het algemeen de Japanse bevolking vriendelijk, behulpzaam en gastvrij zijn. Anne Sey is japanoloog en vele malen in Japan geweest. In dit boek neemt ze je mee op haar ontdekkingsreis. Dat is ook aardig gelukt. Als lezer krijg je een beeld van het onbekende Japan. Met recht een ontdekkingsreis.

Samengevat : Wil je meer weten over Japan en dan met name het onbekende? Dan is “Terug naar Japan” zeker een aanrader. Het leert ons Japans, geschiedenis, cultuur en laat ons de mooiste plekken wat betreft natuur zien. Het is dus leerzaam, soms humoristisch en ontroerend te gelijk.

Vanuit je stoel op vakantie? Dat is geen straf. We gaan met Anne Sey mee, op de fiets door Japan.
Genoeg water in de beide bidons en fietsen maar. Al verdwijn je in de zoveelste onweerswolk, al fiets je in de miezer, al slalom je langs de grote plassen of fiets je er midden doorheen en spat het water tot je blote knieën; regen is maar iets tijdelijks en Anne is in Japan. Ze spreekt Japans, heeft in Berlijn en in Japan zelf Japankunde gestudeerd, was als jong meisje al verliefd op dit land. Waarom? Liefde valt niet te verklaren.
En passant leren we alles over keramiek, porselein, kloosters en kerken en geschiedenis, over de gewone mensen waar ze onderdak krijgt of waar ze haar tentje mag opslaan, over kwieke oude vrouwtjes achter hun rollator, over de bossen en rijstvelden en overal de zee, over miso-soep en hongerklop en over de bananen en chocola die je dan redden, over vreemde mannetjes waar ze niks van moet hebben en over drie geelgejaste mannen die haar uitbundig uitzwaaien op de kade terwijl ze hen pas een uur kent en over de zakvol zoete koekjes die ze van zuster Agnes meekreeg, over het steengoede beeldende onderwijs dat de kinderen van jongs af aan al krijgen waarvan Anne de resultaten op een tentoonstelling ziet, over de zeven overtredingen die je als fietser kunt begaan plus bijbehorende tekeningen en bijbehorende boetes - wat een geluk dat deze Nederlandse met Oost-Duitse wortels Japanologe is - fietsen op verboden plekken: drie maanden gevangenis of vijfhonderd euro boete, fietsen zonder licht vijfhonderd euro boete, met twee mensen op een fiets of naast elkaar fietsen: tweehonderd euro. Laatste euvel: fietsen met een paraplu: vijfhonderd euro. Zo saai als ik het hier beschrijf, lees Anne zelf deze overtredingen en zit onophoudelijk te grinniken.
Toch een klein citaat. Lees wat ze schrijft over een kommetje dat ze in de handen houdt:
Wabi sabi – dat is de belichaming van drie levenslessen: niets duurt eeuwig, niets is voleindigd, niets is perfect.’ Ik houd het kommetje tegen het licht. Inderdaad, een eenvoudige vormgeving. Met natuurlijk ogende imperfecties die toch opzettelijk zijn toegebracht: in kleur en textuur. Imperfecties als schoonheid, tot kwaliteit verheven. In mijn hand omsloten een klein stukje Japan.
Zo fiets je met Anne mee op een hilarische, leerzame, ontroerende, onverschrokken tocht van vier weken door Japan.

Anne schrijft héérlijk over die prachtige, intrigerende en zich in onze ogen soms zo geheimzinnig gedragende mensen in dat mooie Japan met haar eigen cultuur en gewoontes! Het mooi vorm gegeven boek leest écht als een trein met veel humor. Op een lichte manier brengt de schrijfster tegelijkertijd mooie en waardevolle diepgang aan door knappe verwijzingen en citaten uit verschillende tijdperken van de Japanse en soms Nederlandse geschiedenis. En zij mengt de rijkdom van het verleden op een heel speelse manier met haar eigen “down to earth” fietsbelevingen. Dat doet zij in haar zo menselijke maat als Nederlander, Europeaan, Japannofiel, wereldburger.

Ik houd van reisverslagen. Japan-liefhebbers zullen het zeker met veel plezier lezen. Persoonlijk voel ik mij minder aangetrokken tot dit land. De tocht en de geschiedenis rond de bezochte plaatsen geeft een duidelijk beeld en wordt enthousiast beschreven.

Het meest interessante land ter wereld? Dat kan alleen maar Japan zijn, zo vindt japanoloog en keramist Anne Sey. Al op vroege leeftijd raakte ze in de ban van Japan dankzij verhalen van de eerste westerse ontdekkingsreizigers die met hun grote, machtige schepen in het land van de rijzende zon aanmeerden. Sey studeerde later Japankunde in Berlijn en Tokyo en is sindsdien al heel vaak in Japan geweest. Toch blijft ze last houden van fernweh, het tegenovergestelde van heimwee, naar Japan. In Terug naar Japan neemt Sey de lezer mee op een vier weken lange ontdekkingstocht door haar geliefde Japan.

Als gaijin (buitenstaander, alien, maar ook: buitenlander) trek je over het algemeen vrij snel de aandacht van de Japanse bevolking. Als je dan ook nog eens per fiets het land verkent, zet je jezelf wel in een erg grote spotlight. Sey deert dit niet, want zij wil zo dicht mogelijk in de buurt komen van haar jeugdheld Phillip Franz von Siebold en zijn mede-ontdekkingsreizigers waaronder Marco Polo en Overmeer Fisscher. Als je Japan niet via de gebaande paden wilt verkennen, is de fiets een prima optie. Uitgekiende fietspaden zijn in Japan niet te vinden, net zoals de vroege ontdekkingsreizigers destijds niet wisten wat ze op dit verre eilandenrijk aantroffen. In Terug naar Japan start Sey in de stad Fukuoka op het eiland Kyushu. Van daaruit manoeuvreert zij haar fiets richting Nagasaki om daarna in Kumamoto te belanden en weer terug te keren in Fukuoka.

Zo mooi rond als haar tocht lijkt, zo slingerend zijn de wegen die Sey in werkelijkheid befietst (en wat het bijgevoegde landkaartje achterin het boek laat zien). Met de lezer praktisch achterop de bagagedrager, rijdt Sey van metropolen naar kleinere steden, trotseert ze hevige regenbuien, geniet ze van de prachtige natuur, wabi sabi en de Japanse delicatessen, slaapt ze in een tent, bezoekt ze mystieke schrijnen en proeft ze de sfeer van het oude Japan in bijzondere musea. Sey onderbreekt haar tocht met korte gesprekjes die zij voert met de lokale bevolking; van de aardige hoteleigenaar tot de toevallige voorbijganger die zijn hond uitlaat of vol bewondering haar fiets bekijkt. Ze geven de lezer een beeld van het dagelijks leven in Japan waardoor er ook ruimte is voor de minder fijne dingen. Zoals het eromheen praten, het niet to the point durven zijn dat zo in de Japanse cultuur is ingesleten. Of de enkele, onfatsoenlijke burger die zij tijdens haar reis tegenkomt. Niet iedereen is natuurlijk even zen, ook niet in Japan.

Sey laat in Terug naar Japan een minder bekend stukje Japan aan bod komen. Dit geeft een verfrissende kijk op het land. Citaten uit oude reisverhalen van de eerste ontdekkingsreizigers worden door het boek heen ingepast en verbinden zo het huidige Japan met het exotische Japan van honderden jaren geleden. Hierdoor leert zelfs de doorgewinterde japanofiel ongetwijfeld iets nieuws. Tientallen vakantiefoto’s sieren de pagina’s die de sfeer extra benadrukken. Sey beschikt over een observerend oog voor de dingen die om haar heen gebeuren, het voordeel van alleen reizen. Haar scherpe observaties zijn veelal doorspekt met humor en herkenning (wat is er nou zo leuk aan Japan?!). Dit alles maakt van Terug naar Japan een vlotte, beeldende, maar bovenal luchtige leeservaring. Zo tegen het einde daagt bij de lezer, net als op een echte reis, het gevoel dat het tijd is om naar huis terug te keren. Gelukkig is dat bij Sey net zo: “Inmiddels ben ik op de ‘ik wil naar huis!-modus’ overgeschakeld.” (p.278). Terug naar Japan is een aanrader voor iedere Japan liefhebber, maar ook als je je wanderlust (tijdelijk) wilt stillen, brengt dit boek je vol overtuiging duizenden kilometers oostwaarts.

*In ruil voor een eerlijke recensie heb ik een recensie-exemplaar ontvangen van de uitgeverij. Mijn recensie van "Terug naar Japan" is ook te lezen op elineschrijfthier.nl.