Tonaal gereedschap voor klavierspelers

Na negen jaar muziekschool, ben ik gaan beseffen hoe hard ons onderwijs steunt op reproductie en techniek. Het inzicht in - en gevoel voor - de muziek gaan hierbij verloren. Elke pianist kent het wel - je bent in staat een stuk te spelen omdat de vingers de juiste toetsen vinden na veel oefenen, maar de partituur zit niet echt onder je huid. Waarom bepaalde noten, akkoorden en structuren op bepaalde plekken voorkomen en hoe verschillende van die structuren onderling verbonden zijn, gaat grotendeels aan je voorbij. Stukken van buiten spelen of - erger nog - in de vlucht transponeren, blijft daardoor een hele opgave. En wanneer er geen partituur is en er moet geïmproviseerd worden, voel je je helemaal verloren.

Lieven Strobbe grijpt in zijn boek terug naar een onderwijsmethode die vanaf de Renaissance in Italië in zwang was. In plaats van reproductie, is ze gesteund op het zelf creëren van muziek op basis van kleine structuurtjes (die de Italianen partita noemden). Uit deze, veelal mondelinge, traditie, zijn heel wat grote componisten en muzikanten voortgekomen. Het knappe aan dit boek is dat Strobbe als eerste systematisch al die kleine structuurtjes in kaart heeft gebracht, heeft geordend en inzichtelijk heeft gemaakt voor de klavierspelers van vandaag. Daar waar andere werken eerder theoretische beschouwingen geven en verklaren hoe de Italianen vroeger vanaf partita tot volledige muziekstukken kwamen, gaat dit boek echt naar de basis en biedt het een praktische leidraad om de twintig of dertig basis-partita in de vingers te krijgen.

Het resultaat is een veel dieper en rijker inzicht in hoe muziek in elkaar zit. Hierdoor voel je je als pianist niet alleen veel beter gewapend om zelf met compositie en improvisatie aan de slag te gaan, maar kan je je ook veel beter inleven in bestaande partituren. Bovendien begin je een hele hoop dingen veel meer op gevoel en automatisme te spelen dan op louter rationele gronden.

Het boek is rijk geïllustreerd met fragmenten uit bekende werken - zowel uit de klassieke als de popmuziek. Hierdoor komt de betekenis van veel partita tot leven en kunnen de inzichten snel gekoppeld worden aan muziek die je al kent.
De voorwaarde is wel dat de lezer actief aan de slag gaat met het materiaal dat Strobbe aanreikt. Dit vereist een inspanning, maar het resultaat is een superieur inzicht in de muziek, de vaardigheid om los van partituren te musiceren en een sterk verbeterd pianospel bij de interpretatie van bestaande werken.

Een aanrader voor iedereen die zijn piano- of klavierspel een niveau hoger wil brengen.