Trappen

Trappen is het debuut van Sebastiene Postma; het is een intrigerende bundel van gedichten die bijna allemaal een schrijver uit de Engelse literatuurgeschiedenis als onderwerp hebben – sommige gaan over filosofen en er is één over de kerkvader Augustinus, en gedicht XII lijkt niet specifiek over een bepaalde persoon te gaan - , waarbij opvalt dat veel van de gekozen auteurs in de 19e eeuw geleefd hebben; in ieder geval maken ze allemaal deel uit van het verleden. Om deze gedichten te lezen wordt wel enige voorkennis omtrent bedoelde schrijvers verondersteld, want het is Postma niet om echte biografische gegevens te doen. Ze gaat ervan uit dat ze begrepen wordt als ze gedicht IX laat beginnen met: “Wat nou weer? / Als poëzie volgens jou een troost is, / zou Wilfred Owen dat dan onderschrijven?” Om dit te begrijpen dient men te weten dat Owen een dichter was die de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog aan den lijve heeft ervaren en daar schokkende en realistische poëzie over schreef.

De bundel bestaat uit 39 gedichten die allemaal een Romeins cijfer als titel hebben en bestaan uit twee lange strofen en een korte van twee regels, die niet direct een conclusie van het voorgaande is, maar toch in ieder geval een afronding. Om de bundel te vervolmaken, is de alfabetische lijst van genoemde auteurs die achterin staat nummer 40 geworden.
Maar meer nog dan de keuze van haar onderwerpen valt het thema van de trappen op: trappen, ladders, leer, dubbele helix, spiraal, ze keren terug in elk gedicht. Trappen duiden op een weg omhoog of naar beneden, en op een klim, al dan niet moeizaam: “Wil men naar het hoogste / dan is de ladder de baar.” Ook de vormgeving van de bundel laat de verschuiving zien die trappen teweeg kunnen brengen: de titel die telkens een letter verspringt tot we weer terug zijn bij het uitgangspunt.

Maar trappen kan ook schoppen betekenen, met meerdere betekenissen en het Engels 'trap' betekent 'val', een woord dat in het Nederlands ook meerdere betekenissen heeft en dat zowel kan terugverwijzen naar de ladder en de trap als naar het thema van de vos die met zijn poot in een klem zit, een strik, een strop, en die zijn eigen poot afknaagt om zich te bevrijden, dat regelmatig terugkeert in de gedichten: “Altijd dezelfde shit met klemmen: heb je je er net van een bevrijd, / blijkt dat je toch weer in een andere zit.” De symboliek van trappen en klemmen is constant aanwezig in de gedichten en dat refereert weer aan de romantiek uit de 19e eeuw. De vos lijkt symbool te staan voor een dichter in het algemeen en voor deze dichteres in het bijzonder: “Verander je in wat je opjaagt? Muteert je voet / of poot? Ontmoet je iemand?”

Het zijn geen gemakkelijke of toegankelijke gedichten, maar ze zijn ook niet hermetisch gesloten. Ze verlangen inspanning van de lezer en de bereidheid om te lezen en herlezen om te zoeken naar een verborgen betekenis achter de symboliek. En ook als die niet gevonden wordt, of als die misschien wel helemaal niet aanwezig is, zijn deze gedichten fascinerend door Postma's gebruik van beelden en metaforen, die veel meer oproepen dan er lijkt te staan.
Het is een bijzonder origineel debuut dat zich niet laat vergelijken met welke bundel dan ook. Het maakt buitengewoon nieuwsgierig naar meer werk van deze dichteres.