Verdeel en heers de deling van Afrika 1880-1914

Geschreven bij Verdeel En Heers

Dit is een boek dat beschrijft hoe de Engelsen, Fransen, Duitsers, Portugezen, Italianen en de Belgische Koning Leopold II in een relatief korte tijd (ca 30 jaar, 1880 - 1900) Afrika onder elkaar verdeelden. Het gaat dus om de verdeling van Afrika, niet over wat de Europeanen daar vervolgens deden (en hoe ze zich vaak misdroegen). Alleen de Spaanse Sahara heb ik gemist in dit boek.

De gebeurtenissen in Noord, Oost, Zuid, Midden en West-Afrika waren zeer verschillend maar hingen wel met elkaar samen, ga je dat dan chronologisch of geografisch beschrijven? Dit boek kiest voor het laatste, maar laat in de uitwerking wel wat steken vallen.

Regelmatig wordt verwezen naar gebeurtenissen die niet eerder aan de orde zijn gekomen waarbij de indruk wordt gewekt dat ze wel eerder zijn besproken. Zo wordt in het eerste hoofdstuk (over Noord-Afrika) verwezen naar het Franse gedrag in Senegal (West-Afrika) alsof het al besproken is, terwijl dat gedrag pas veel later in dit boek wordt beschreven. Ik heb teruggebladerd om te zien waar ik wat had gemist. Als zoiets gebeurt blijkt het volledig ontbreken van een zakenregister, en het maar beperkt gebruik maken van kruisverwijzingen, een groot gemis.

Evenmin is er een overzicht van plattegronden, met hetzelfde resultaat. Voorin en achterin in het boek zitten wat plattegronden, dus als je in hoofdstuk 1 allemaal plaatsen, gebieden en (zij-) rivieren voor je kiezen krijgt zonder dat er aanvullende plattegronden worden gegeven, kijk je op de kaarten aan het begin en eind van het boek, maar daar vind je vrijwel niets terug. Pas als je op een kwart in het boek bent blijkt dat er wat gedetailleerdere plattegrondjes her en der verspreid door het boek zitten. Dit klinkt als een kleinigheid maar ik vond het bijzonder storend. Een simpele lijst van plattegronden had deze irritatie kunnen wegnemen.

Waar personen worden besproken blijkt echter dat een register (het boek bevat wel een personenregister) ook niet overal een oplossing voor is. Als je een naam tegenkomt, verwacht je dat de eerste keer dat dat gebeurt, wordt vermeld wie het is. Dat is echter niet zo. Iemand als Holstein (een belangrijke man in het Duitse buitenlandse beleid) wordt genoemd op pagina's 143 en 161, maar pas bij de derde keer (op pagina 198) wordt gemeld wie hij was / wat zijn functie was. Ik wist dat toevallig wel, maar wie dat niet weet kan niet zoveel met Holstein's vermelding op pagina's 143 en 161. En dit gebeurt wel vaker. Dit boek is dus niet altijd voldoende samenhangend.

De afwerking van dit boek laat dus wat te wensen over, maar los daarvan valt er niet zoveel op dit boek aan te merken. Ik vond het een zeer interessant boek dat eigenlijk over alle gebieden in Afrika een boeiend en interessant relaas vertelt, de samenhang daartussen goed blootlegt, en verklaart waarom de Europese machten deden wat zij deden.

Het boek is prettig leesbaar ("cataracten" en "abluties" moest ik wel even googelen) en al met al zou ik boek dit zeker een aanrader willen noemen. Gezien de genoemde gebreken is wat voorkennis van de periode wel gewenst, tenzij je bereid bent dit boek 2 keer te lezen.

Een non-fictieboek dat leest als een thriller.

Schitterend boek!

wel n moeilijk boek maar echte geschiedenis over Afrika