Verzet in ecopanische tijden van ego-emancipatie naar eco-emancipatie

Mooi boek van Henk Oosterling. Laat het onconstructieve links-rechts debat ver achter zich met lessen en een visie die ons allen aangaan. Ik moest het boek enige tijd op me in laten werken, maar daarna met instemming gelezen. In het laatste hoofdstuk waaiert het wat uiteen om op de afsluitende pagina's weer tot de kern van zijn betoog terug te keren.

Individuen zijn 'knooppunten in netwerken' aldus Oosterling. Ik vond dat aanvankelijk een wat nihilistisch aandoend idee, maar Oosterling beklemtoont juist dat we moeten samenwerken. Het individu blijft wel, maar vindt zijn oorsprong in het dividu (waarin altijd 'een strijd woedt tussen rede en affect') en kan zich 'opschalen' door op meer omvattende niveaus te opereren, om samen met anderen de gedeelde wereld te 'ontwerpen'.

De lezing van dit boek heeft bij mij de belangstelling voor een ander hoofdwerk van Oosterling 'Waar geen wil is, is een weg' ook weer opnieuw weten op te wekken.

Oosterling heeft zich wat mij betreft inmiddels ontpopt tot een van de toonaangevende Europese filosofen. Van Nietzsche is de gedachte van 'de meeste wijze als eveneens de meest moedige' en Oosterling beantwoordt voor mij aan dat beeld. Het boek van Oosterling laat zich naar mijn smaak prima complementeren met een boek van de Italiaanse filosoof Esposito 'A philosophy for Europe' dat echter wel wat ontoegankelijker is en waar met name de filosofisch getrainde lezer een lekker kluif aan kan hebben.

Tot slot. Oosterling zegt dat we het begrip 'revolutie' niet dienen te schuwen. Ook daaruit spreekt moed en dat kan de twijfelende lezer doen overhalen tot hetzelfde standpunt. Ik vind het wat lastig om dat te verenigen met het standpunt van Oosterling dat 'een of andere spirituele ontwaking' niet nodig zou zijn. Waarom niet beide?, zou mijn vraag aan Oosterling wezen.

Interessante benadering van de oorzaken van de klimaatcrisis. Aansprekende voorbeelden zorgen voor een begrijpelijke tekst. Stevig theoretisch/filosofisch onderbouwd, maar zeer toegankelijk. Oosterling analyseert hoe het menselijk gedrag de oorzaak is van de huidige klimaat crisis. Hij merkt op dat we wel anders willen, maar dat we niet goed weten hoe: er is sprake van ecopaniek. De aansprekende voorbeelden die worden aangehaald maken pijnlijk duidelijk dat er wel verzet geleverd wordt, maar dat dit door een gebrek aan kennis, coördinatie en communicatie nog niet genoeg effect heeft. Echter, hij stelt dat het patroon doorbroken kan worden.