Wat moeten wij doen? Een essay over de evolutie van een natuurlijk ethiek

Gerrit Teule heeft zijn nieuwe boek gebaseerd op een even simpele als praktische vraag in de filosofie over ethiek: Wat moeten we doen? Die vraag geldt niet alleen voor persoonlijke beslissingen, maar ook voor te nemen besluiten door een groep, een land, een werelddeel of zelfs een besluit op mondiaal niveau.

Voor het beantwoorden van die vraag is kennis van goed en kwaad nodig en deze kennis moet dus ook een onderdeel van ethiek zijn. Maar hoe komen we aan deze ethische kennis? Verzinnen we dit helemaal zelf? Is ethiek daarom iets typische menselijks? Of is het mogelijk om vanuit de
natuur, en in het bijzonder de oudste natuurkunde van de evolutie, richtlijnen te destilleren die als basis kunnen dienen voor een vrijwel tijdloze natuurlijke ethiek, bruikbaar in onze tijd en onze toekomst? Een universele ethiek die zelfs boven de mens uitstijgt.

“De vraag wordt daarom steeds duidelijker: wat is nu eigenlijk typisch menselijk en geestelijk? Zijn dat zaken als rekenen, taal, praktisch vernuft (waar tegenwoordig al veel computerprogramma’s voor bestaan) of gaat het bijvoorbeeld om simpel moreel besef en daarmee samenhangend: inzicht in menselijke verhoudingen?”

In zijn nieuwe boek Wat moeten wij doen?, stelt Gerrit Teule deze interessante kwestie centraal: ethiek. Niet op wetenschappelijke, zwaar geleerde wijze, maar toegankelijk voor iedereen. Zoals het feitelijk zou moeten zijn. De wolligheid hebben we er zelf in de loop van de tijd overheen gelegd. Teule gaat terug naar wat –naar zijn mening- de basis is. Hij meent namelijk dat we de ethiek kunnen ontdekken door de natuur te kennen.

Wat moeten wij doen? oogt weliswaar wat saai, maar saai is de inhoud zeker niet. Teule weet op aansprekende wijze zijn stellingen te poneren en brengt die met verve. Zijn verwijzing naar de natuur snijdt hout, de natuur volgt tenslotte simpelweg haar pad. Zo vergaat het de lezer wellicht ook bij het lezen van hetgeen Teule schrijft over goed en kwaad. Ook dat is terug te vinden in de natuur, aldus de auteur.

“Voor het opnemen van ethische regels in het DNA van toekomstige supercomputers bestaat een goede rationele reden. Als wij dat nu niet doen, en de supercomputers worden binnen korte tijd zelf-replicerend en zelf programmerend, dan is het domweg te laat. De mens verliest dan het initiatief en kan daarna overgeleverd worden aan een wereldregering op basis van kunstmatige intelligentie zonder enige moraliteit.”

Kortom, Wat moeten wij doen? is zeker een boekje dat menig lezer aanzet tot nadenken en dat is waarschijnlijk exact wat de auteur voor ogen had. Zijn boodschap is tenslotte dat wij, zowel in kleine kring als met betrekking tot het grote geheel, om ons heen kijken; beschouwen. Wat is goed? Wat is kwaad? Vraag het je af, denk erover na en ontdek de natuurlijk ethiek die Teule in feite bedoelt.

Enfin, niet onbelangrijk te vermelden dat dit boekje en de boodschap van Teule, zo aanspreken door de weloverwogen en toegankelijke schrijfstijl van de auteur. Welllicht, draagt het enigszins bij aan een meer weloverwogen menselijk handelen, hetgeen we goed kunnen gebruiken.

Over de auteur
Gerrit Teule schrijft en geeft lezingen over de evolutie van het bewustzijn, ethiek. Hij studeerde werktuigbouwkunde aan de Noordelijke Hogeschool in Leeuwarden en werkte vervolgens jarenlang bij IBM. Daarna heeft hij zich enkele jaren bezig gehouden met computer-hulpmiddelen voor mensen met een beperking (slechtzienden, mensen met verlammingen, etc.) en richtte hij zich op het schrijven van artikelen en boeken over natuurfilosofie, met als hoofonderwerp de natuurkunde van de elektromagnetische kracht.
Uitvoering
Uitgever Aspekt
Paperback, 108 pagina’s
ISBN: 9789464240542