Dossier Feuerhand roman

SAMENVATTING

Het verhaal speelt zich af in het Berlijn van de begin jaren twintig. Het is een stad van extremen. Geweld tussen politieke partijen teistert overdag de straten, 's nachts waart een seriemoordenaar rond, die door de media 'De Viller' werd gedoopt. Men vermoedt dat hij een dolgedraaide oorlogsveteraan is, maar hij blijft onvindbaar.

Het is ook het Berlijn waar Joodse mensen niet veilig zijn en steeds meer gruwelijke vormen aanneemt. De integere inspecteur Chaim Orlosow weet wie de hoofdrolspelers hierin zijn en probeert twee Joodse kinderen te redden uit de klauwen van kindersmokkelaars.

‘Het gaat om twee kinderen,’ zegt Orlosow. ‘Ik moet ze vinden voor er erge dingen met hen gebeuren. Hun vader is pas gestorven en ze zijn spoorloos.’

Dichter Paul van Ostaijen dompelt zich onder in het Berlijnse leven en ontmoet Emma Clément. Ze krijgen een hartstochtelijke relatie. Ze hebben amper geld en leven hierdoor in armoede, lijden aan depressies en gebruiken merkandijs (cocaïne).

De warme blik van Ostaijen doet Orlosow terugdenken aan momenten waarop ze samen aan de toog stonden.
Is de maagdelijke Orlosow in het geniep een liefhebber van mannen? Van Ostaijen wil er verder niet over nadenken. Dat zou betekenen dat hij ook in zichzelf zou moeten kijken en zich afvragen hoe hij precies over homoseksualiteit denkt.

Psychiater Heinz Baumgart heeft het dossier ‘Feuerhand’ in zijn bezit. In dit dossier staat belangrijke informatie over de invloed die Adolf Hitler in de nabije toekomst kan krijgen in Duitsland.

Spionne Claire Lesaumier, beter bekend als Elise Kraiser is geïnfiltreerd in een geheim genootschap van extreemrechtse mannen, die de gevestigde orde omver willen gooien. Zij weet het dossier bij Baumgart te stelen.

Ze weet dat spionagediensten geen scrupules hebben. Het ene moment prijzen ze je, het andere word je geëlimineerd, omdat je niet meer rendeert maar te veel weet.

Als van Ostaijen op bezoek is bij Claire Lesauier ziet hij in haar appartement het dossier ‘Feuerhands obsessie’ liggen. Het intrigeert hem en in een opwelling en onder invloed van drugs ontvreemdt hij het.

De dichter brengt hiermee een reeks dramatische gebeurtenissen op gang die een verrassend licht werpen op de politicus, die de jongste tijd het snelst aan invloed wint met zijn extreemrechtse partij NSDAP: Herr Adolf Hitler.

MIJN MENING

De auteur heeft een boeiend, maar complex verhaal geschreven, waarin hij waargebeurde feiten en fictie subtiel in elkaar laat samenvloeien. Het is merkbaar dat de auteur gedegen onderzoek heeft gedaan. Met zijn vlotte schrijfstijl en fijnzinnig taalgebruik, weet hij een impressie van het Berlijn in de jaren twintig beeldend te verwoorden.

Personages worden duidelijk beschreven.
Naast Adolf Hitler voert van Laerhoven ook andere historische figuren op, zoals Rudolf Hess, Albert Einstein, Floris Jespers en Bertold Brecht. Gedurfd, maar geloofwaardig tussen de fictieve personages.

Voor lezers die geïnteresseerd zijn in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog is dit boek een aanrader.

Dossier Feuerhand toont ons op meeslepende wijze dat de diepe, ontroerende liefde van een kind de basis kan worden van extreme rassenhaat.

[RECENSIE] Dossier Feuerhand van Bob van Laerhoven

Oorspronkelijke titel: Dossier Feuerhand
ISBN: 9789089245175
Uitgeverij: Houtekiet
Pagina’s: 378
Beoordeling: 3,0 sterren

‘Met Paul van Ostaijen in de hoofdrol’ prijkt opvallend op de cover van de laatst verschenen roman van de Vlaamse auteur Bob van Laerhoven. Met meer dan 30 boeken op zijn palmares en zelfs doorgebroken in de VS, Frankrijk en Canada. In 2007 winnaar van de Knack Hercule Poirotprijs voor De wraak van Baudelaire blijft zijn naam bij onze zuiderburen toch nog bekender dan in Nederland. En evenzo lijkt dat ook voor zijn protagonist Paul van Ostaijen te zijn. Deze Vlaamse dichter en prozaschrijver is oorspronkelijk als Nederlander geboren en kreeg de Belgische nationaliteit pas toen hij de volwassen leeftijd had bereikt.
Van Laerhoven laat deze links-progressieve schrijver het verhaal dragen dat zich enkele jaren na de Grote Oorlog (’14-’18) deels in Berlijn afspeelt.

Berlijn raakt in de jaren na WO-I steeds meer in de ban van een jonge, snel aan invloed winnende Adolf Hitler. Van Ostaijen wentelt zich in het Berlijnse leven en krijgt een onstuimige relatie met de al even wilde Emma Clément. De middelen om zich goed te onderhouden ontbreken maar het lukt ze steeds weer zich onder te dompelen in sferen van cocaïne en andere drugs.
Psychiater Heinz Baumgart bezit het dossier Feuerhand en Franse spionne Claire Lesaumier die als Elise Kraiser beter bekend is in Berlijn, ontvreemdt het bij hem. Omdat het dossier inhoudelijke informatie bevat over de invloed die Hitler in de nabije toekomt kan gaan krijgen in Duitsland, is er voor Van Ostaijen veel aan gelegen dat dossier in handen te krijgen.
Dit alles speelt in het Berlijn van de jaren ’20 waarin de Jodenhaat toen progressief groeide, plunderingen dagelijkse kost was en niemand meer vreemd opkeek van de stroom aan relletjes die in het openbaar werden uitgevochten.

Het dragende verhaal in Dossier Feurhand is deels gebaseerd op feiten die gekleurd worden met fictie. Van Laerhoven kan niet ontzegd worden dat hij zich niet heeft ingelezen want het verhaal bewijst het tegendeel. Hij heeft de geschiedenis hier en daar wat geholpen door het te kleuren met een aantal personages die hij, vanuit hun eigen perspectief, steeds hun verhaal laat doen. En omdat dit zeer frequent gebeurt en niemand het volledige verhaal vertelt maar steeds flarden, soms te plaatsen maar vaak ook niet direct, onder de aandacht worden gebracht, komt alles wat ongestructureerd en rommelig over. Niet alleen leest dat niet prettig maar ook blijft de essentie van het verhaal te lang onduidelijk. Het onderwerp is zwaar en complex en om dit enigszins begrijpelijk te houden is iets meer structuur wel aanbevelingswaardig. Overigens geldt dat dan weer niet over de sfeerbeschrijving van het Berlijn in begin 20e eeuw want die omstandigheden worden glashelder neergezet.
Maar voor lezers van landen die niet zo actief aan WO-I hebben deelgenomen als België dat heeft gedaan, blijft het verhaal toch wat te afstandelijk.

Eindoordeel: 3,0 sterren

Spanning: 3 sterren
Plot: 4 sterren
Leesplezier: 3 sterren
Schrijfstijl: 3 sterren
Originaliteit: 2 sterren
Psychologie: 2 sterren