Wankelmoed

Alles van waarde is weerloos.

Lucebert

Deze quote verwijst naar wat klein en kwetsbaar is. Dat dit het meest waardevolle is wat er bestaat wordt duidelijk in Wankelmoed.

In Wankelmoed wordt de lezer meegetrokken in het leven van Jasmijn, die als zeventienjarige slachtoffer werd van seksueel geweld. De auteur putte voor dit verhaal uit eigen ervaring.

Jasmijn heeft net een huis gekocht; bij het opbergen van haar spullen stuit ze op een lichtblauwe doos. Op de doos plakt een sticker met een grote letter ‘J’. Vertwijfeld vraagt ze zich af: openen of niet? Ze tilt de deksel op en ziet wat losse spullen, schriften, tekeningen, maar vooral teksten en brieven. Zonder de inhoud verder te bekijken verdwijnt de doos naar de tweede verdieping.

Op de cover staat de blauwe doos afgebeeld voor een deur waarvan het onderste gedeelte van hout is en geen uitzicht biedt; daarboven het raam, dat weer wat licht in de duisternis laat zien. De titel is na het lezen van dit verhaal pakkend; ‘wankel (en) moed’ treffender had deze niet kunnen zijn.

Op zoek naar een stal voor haar paard maakt Jasmijn kennis met Sanne Gelder, die haar een stal en wei aanbiedt voor haar paard. Deze bijzondere vrouw ziet en hoort al snel meer dan dat Jasmijn uitspreekt.

Thijs heeft ze ontmoet terwijl ze buiten een sigaret aan het roken was.

Jasmijn heeft een adviserende functie bij een woningcorporatie; met haar collega’s Hein, Daan en Carine klikt het.

Jasmijn vindt het moeilijk om voor zichzelf op te komen, twijfelt aan zichzelf, is op zoek naar eigenwaarde en je kunt haar alles laten doen voor wat waardering. Ze weet wat ze wil en kan, maar vindt het lastig om door te zetten.

Bij mannen heeft ze een dubbelgevoel: ze vindt ze leuk; hunkert naar een arm om haar heen en intiem te zijn en van de andere kant wantrouwt ze mannen door haar verleden. Jasmijn verafschuwt haar lichaam.

Het seksueel geweld heeft nog altijd een grote invloed op Jasmijn haar leven; ze weet haar geheim jaren goed verborgen te houden voor de buitenwereld. Ze is twee keer in behandeling geweest; dacht daarna dat het verleden geen rol meer speelde. Niks is minder waar; ze krijgt herbelevingen, wordt extreem angstig en in haar hoofd is het een grote chaos. Bezig zijn, haar gedachten afleiden is het enige dat de warboel in haar hoofd kan stoppen. Dan lukt ook dit niet meer. Jasmijn gaat voor de derde keer in behandeling. Ze wordt keer op keer geconfronteerd met bureaucratie in de gezondheidszorg; wachtlijsten zijn onmenselijk lang. De bedrijfsarts kan zich totaal niet verplaatsen in Jasmijn; is zelfs vijandig. Wat dit met Jasmijn doet wordt duidelijk verwoord. De hartverscheurende emoties, die alle kanten opgaan, zijn merkbaar.

Realistisch en indrukwekkend wordt het verhaal vanuit het perspectief van Jasmijn verteld; de worsteling en keuzes waar ze mee te maken krijgt raken diep. Jasmijn spreekt haar gedachtegang hardop uit; hierdoor krijgt de lezer een betere voorstelling van hetgeen allemaal in haar omgaat.

In het boek zijn de nodige bladzijden cursief gedrukt; over de brieven die ze schreef aan zichzelf na de verkrachting en over Thijs.

Het leven kan alleen achterwaarts begrepen worden maar moet voorwaarts worden geleefd.

Tijdens haar derde behandeling ontmoet ze ‘J’ in het bos. In eerste instantie blijft ze op afstand. Na een tijdje kan ze stapje voor stapje ‘J’ dichterbij laten komen. Kan ze haar diepste gevoelens die ze jaren heeft weggestopt weer toelaten? Ze weet als ze ‘J’ kan omarmen dat ze verder kan met haar leven.

De aueur heeft een eenvoudige schrijfstijl; een enkele keer lopen zinnen niet vloeiend, maar dit doet niks af aan het leesgenot. De dialogen tussen de verschillende personages en die Jasmijn met zichzelf voert zijn levendig, waarbij de gedachten en gevoelswereld van Jasmijn sterk worden weergegeven.

De laatste brief aan ‘J’ is aangrijpend. De epiloog is verrassend.

Erg aangrijpend en meeslepend boek dat een goed inzicht geeft op de gevolgen van seksueel geweld vanuit het slachtoffer gezien.

In wankelmoed leren we Jasmijn kennen. Een jonge vrouw met een succesvolle carrière. Ze heeft net een nieuw huis gekocht. En daar heeft ook de blauwe doos een plekje nodig.
Ze zet deze in een ‘verdomhoekje’ en wil er eigenlijk niet aan denken of naar kijken.
Langzaamaan komt de inhoud uit de doos steeds meer naar voren en is het niet meer weg te denken uit haar huidige leven. Inclusief herbelevingen en complete black-outs.
“Waarom nu? Ik ben toch een volwassen vrouw?”, is wat ze zich zelf voor blijft houden en steeds herhaald. Langzaamaan richting de afgrond.

Wankelmoed is een aangrijpend verhaal van de jonge vrouw Jasmijn. Zij is op zeventienjarige leeftijd op brute wijze verkracht. Heeft daar destijds hulp voor gekregen en voor haar was het afgedaan en klaar. Niets blijkt meer waar. Doordat ze een nieuwe start maakt en het stukje wat ze niet wil erkennen steeds meer weg probeert te stoppen, komt het des te harder naar boven toe. Het schreeuwt om aandacht. Zodat zij ook om aandacht moet schreeuwen. Inwendig dan, want ze laat het uiteraard in eerste instantie niet weten.

Berry Jacobs-van Dongen schetst een helder beeld van een jonge vrouw met PTSS en eventuele meerdere onderliggende psychische problematiek. Er zijn stukken tussen die erg verwarrend zijn. Ze springt in de korte hoofdstukken soms van de hak op de tak en springt in de tijd. Af en toe is het lastig om dan te ontdekken waar je ergens zit en wat het precieze doel is van dat hoofdstuk. De herbelevingen zijn pijnlijk realistisch en kunnen eventueel triggerend werken voor mensen die een soortgelijke ervaring hebben gehad. Naarmate het verhaal vordert krijgt Jasmijn nog een terugval die tegen suïcidaliteit aan zit. Ook dit is pijnlijk herkenbaar beschreven voor mensen die dit herkennen.
De verwarrende manier van schrijven is in het begin storend, maar gelang het verhaal vordert word het steeds duidelijker dat je in het hoofd van Jasmijn zit.
Het verhaal word beëindigd met een stukje hoop, wat prachtig beschreven is.

Al met al een heftig verhaal met een glimlach op einde.