Zangvogels

In Zangvogels behandelt Christy Lefteri (1980) de leefomstandigheden van de alleenstaande moeder Nisha, die haar thuisland Sri Lanka verliet om in Cyprus als huishoudster aan het werk te gaan. Zij hoopt op deze manier haar eigen kind en familie financieel bij te kunnen staan en hun op deze manier zekerheid en een beter leven te geven.

Nisha gaat aan de slag bij de alleenstaande Petra en naast haar huishoudelijke taken zorgt zij ook voor Petra’s dochter Aliki, die zij koestert, vertroetelt en ontzettend liefheeft en op wie zij haar eigen dochter Kumari reflecteert.

Wanneer Nisha verliefd wordt op Yannis, wil ze haar baan behouden en haar liefde niet openlijk tonen. Als ze op de koop toe zwanger raakt, moeten ze op zoek naar een oplossing. Haar geliefde, de werkloze Yannis, laat zich in met het stropen van zangvogels door middel van o.a. netten en lijmstokken. Op vraag van Nisha wil hij met zijn ‘werk’ stoppen, maar zit zodanig verstrikt in de netten van de clandestiene organisatie dat het, bang voor zijn eigen leven, onmogelijk is om eruit te stappen.

Wanneer Nisha plots verdwijnt, stort zijn wereld en die van Petra in. De politie weigert een onderzoek in te stellen, want het is toch maar een vreemdeling die meer dan waarschijnlijk terug naar haar thuisland is afgereisd. Wanhopig gaan Petra en Yannis op zoek naar Nisha en ze beseffen hoe weinig zij over haar weten. Tijdens hun opsporingen komen zij onthutsende zaken te weten. Zullen zij Nisha terugvinden en achter de reden van haar verdwijning komen?

Het boek is opgebouwd uit verschillende korte hoofdstukken, waarin we telkens het standpunt van Petra en Yannis lezen. Af en toe is er een hoofdstuk waarin een onbekende persoon (Nisha?) een beschrijving van deze of gene situatie geeft.
De auteur Christy Lefteri geeft een hele heldere kijk op het werk van huishoudsters in Cyprus en toont aan dat veel afhangt bij wie men tewerkgesteld wordt. Velen werken en leven in erbarmelijke toestanden, tegen een karig loon, kunnen nergens hun gram halen en worden tot op het bot uitgebuit. Daarentegen zijn er enkelingen, zoals Nisha, die het treffen en een goede werkgever vinden, vol begrip die hen als een normaal persoon behandelt, hen vertrouwt en waardeert.

Christy Lefteri legt terecht de vinger op de wonde, klaagt aan en toont vervolgens aan dat ‘gastarbeidsters’ niet welkom zijn en door bepaalde personen als een grote last worden aangezien. Deze vrouwen hebben enkel plichten, weinig tot geen rechten, zeker geen uitzicht op enig begrip voor hun situatie, laat staan op een erkenning. Ik vond het uitermate lastig dat de overheid, in dit geval de politie, geen enkele stap wilde zetten rondom de verdwijning van Nisha en de zoektocht gewoon overliet aan derden.

De auteur heeft een heel fijne beschrijvende en vlotte schrijfstijl. Zij schrijft in mooie volzinnen en gebruikt leuke metaforen. Alle personages werden krachtig neergezet, voldoende uitgediept en hebben een specifieke rol in het verhaal. Ik heb genoten van dit prachtige maar beklijvende en pakkende boek vol fijne beschrijvingen van de Cypriotische natuur en samenleving, maar met aandachtstrekker het onrecht en de onmacht van gastarbeiders. Christy Lefteri wist mij van het begin tot het einde te boeien met dit pakkende boek, waarin de spanning gestaag wordt opgebouwd om te eindigen in een heel verrassende en goed uitgewerkte plot.

Het verhaal op zich kon zomaar non-fictie zijn, maar de auteur beschrijft in het deel ‘Beste lezer’ hoe dit boek tot stand kwam en hoe zij geïnspireerd werd door de tragedie die zich op Cyprus voordeed: vijf vrouwelijke huishoudhulpen en twee van hun kinderen verdwenen plots.

Voor het engagerende verhaal, voor de fijne schrijfstijl, voor het durven aanklagen van mistoestanden kan ik dit boek aan iedereen aanraden en verdient het niet minder dan vijf sterren.
Meer leuke recensies zijn te lezen op www.indeboekenkast.com

Soms is er onrecht waarvoor we liever onze ogen sluiten, maar Christy Lefteri brengt het in het volle licht en confronteert ons ermee, zodat we niet meer kunnen zeggen dat we er niet vanaf wisten.

Op Cyprus, waar dit verhaal zich afspeelt, heeft bijna iedereen een buitenlandse huishoudster. Via een bemiddelingsbureau is Nisha uit Sri Lanka bij de alleenstaande moeder Petra gekomen. De hulpen werken onmenselijke uren en zijn eigenlijk onzichtbaar. Ik heb het boek gelezen met plaatsvervangende schaamte om hoe deze hulpen behandeld worden.
Op een dag verdwijnt Nisha. Pas als Petra op onderzoek uitgaat, leert ze de persoon achter haar hulp kennen. “Wie was die vrouw, die ik tot nog toe slechts als een schaduw van mezelf had beschouwd?” Ook dat Nisha een betere relatie heeft met de dochter van Petra en slechts een relatie op afstand heeft met haar eigen dochter, raakte me diep.

Het verhaal wordt afwisselend verteld door Petra en door de vriend van Nisha, buurman Yiannis. Hij vangt zangvogels die hij verkoopt als delicatesse om in zijn onderhoud te voorzien. Hij doet zijn werk met tegenzin, maar hij kan niet zomaar stoppen, want dan volgen er represailles van bovenaf.
Net als de zangvogels en Yiannis zitten ook de vrouwen gevangen. Door schulden van bemiddelingsbureau en de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van hun achtergebleven familie, kunnen ze niet zomaar stoppen. Ze zijn kwetsbaar en worden daardoor uitgebuit. Het verhaal is tragisch, maar ik heb het in één ruk uitgelezen. Ik werd het verhaal ingezogen en wilde weten wat er met Nisha gebeurd was. Door het verhaal heen leren we haar steeds beter kennen. Als lezer merk je dat de schrijfster zeer betrokken is bij het verhaal en dat ook goed overbrengt. Ik voelde de verontwaardiging tijdens het lezen. Met haar inlevingsvermogen en fantasie schetst ze een goed beeld van de omgeving en de situatie. De schrijfstijl van Lefteri spreekt me enorm aan. Ze schrijft prachtige zinnen die ik wilde onderstrepen en onthouden. “Ze maakte mijn hart vol sterren, nu is het alleen maar donker vanbinnen.” Het verhaal is ook een oproep om je ogen te openen voor onrecht, niet alleen op Cyprus, maar ook in je eigen omgeving, en situaties en mensen niet als vanzelfsprekend te beschouwen.