De pelikaan een komedie

We bevinden ons in een klein stadje in Kroatië, de jaren 80 zijn aangebroken en politiek gezien rommelt het. Andrej is postbode, hij doet elke dag zijn ronde en deinst er niet voor terug de brieven die hij moet bezorgen open te maken. Op die manier weet hij zichzelf te verrijken, het geld dat hij vindt neemt hij immers weg, daarnaast is hij van alles op de hoogte. Josip is bestuurder van de plaatselijke kabelbaan en ongelukkig getrouwd. De kabelbaan brengt de weinige toeristen die er zijn naar een heldenmonument hoog op de berg. Het is daar dat Andrej Jossip betrapt wanneer die heeft afgesproken met zijn minnares uit de grote stad. Hij neemt foto’s en begint Josip te chanteren.

Wanneer Andrej na een auto-ongeluk onverwacht in het ziekenhuis belandt en zijn kompanen wat zaken voor hem afhandelen, ontdekt Josip dat Andrej het niet zo nauw neemt met het briefgeheim. En wat er dan gebeurt? Tja, ironie ten top! (Hier blijf ik bewust op de vlakte, er liggen te veel spoilers op de loer).

De manier waarop Driessen zijn verhaal op papier zet is bijzonder aangenaam. Alles lijkt zeer eenvoudig, terwijl er tegelijkertijd van alles speelt. Wie wil, ziet heel wat symboliek in het verhaal, onder andere de pelikanen uit de titel spelen een grote rol, meerdere zelfs. Daarnaast is er de komische noot in het verhaal, de auteur weet zeer goed kleine humoristische opmerkingen te plaatsen. En toch is het verhaal eerder tragikomisch.

De dreigende Balkanoorlog wordt tenslotte werkelijkheid. Ook hier geen zwaar verteerbare verhalen, maar een duidelijke schets van de ontwikkelingen in voormalig Joegoslavië. Mensen die al jaren bevriend met elkaar zijn, kunnen het plots niet meer met elkaar vinden door tegengestelde sympathieën. De man in de straat is zoals altijd de grote verliezer.

Martin Michael Driessen is een Nederlands acteur, regisseur, vertaler en schrijver. Met de novellenbundel ‘Rivieren’, zijn bekendste boek tot nog toe, won hij de ECI Literatuurprijs. Opvolger ‘De pelikaan’ is een roman die vele lezers zal weten te bekoren.

Het tragisch komische verhaal speelt zich af in een slaperig fictief stadje aan de Adriatische kust in het voormalige Joegoslavië, in het stadje is een kabeltrein waarmee de weinige toeristen die het stadje bezoeken naar het heldenmonument op de berg gebracht worden door Josip.
Josip is de bestuurder van de kabeltrein, hij is ongelukkig getrouwd en heeft een affaire.

Andrej is de andere hoofdpersoon, hij is de postbode in het stadje, een beroep met een karig salaris, Andrej heeft een manier gevonden om zijn salaris een beetje aan te vullen: hij stoomt de brieven open en haalt het geld eruit dat daar af en toe in zit. Tot er zich op een dag een betere kans voordoet; Andrej weet Josip met zijn minnares op de foto vast te leggen en besluit Josip hiermee te chanteren.

Josip ziet geen andere mogelijkheid dan zijn chanteur te betalen, ook al weet hij dat er steeds meer geld geëist zal gaan worden. Na verloop van tijd wordt het steeds moeilijker om aan de eisen van zijn chanteur te voldoen, tot er zich ineens een onverwachte kans voordoet.

Andrej krijgt een ongeluk voor het terras waar Josip met zijn vrienden iets zit te drinken, ze helpen Andrej. Wanneer Andrej naar het ziekenhuis moet brengt Josip de spullen van Andrej naar zijn huis, hier ontdekt hij dat Andrej post openmaakt, iets wat strafbaar is….
Hier ziet Josip de kans om een eind te maken aan zijn benarde situatie; hij besluit Andrej te gaan chanteren en steeds hetzelfde bedrag te gaan vragen als hij aan zijn chanteur moet betalen.

Wanneer Andrej uit het ziekenhuis thuiskomt raken de beide mannen bevriend zonder te weten dat ze elkaar chanteren wat voor een droog komische noot in het boek zorgt.
Dit alles speelt zich af met op de achtergrond de steeds groter wordende dreiging van de Balkanoorlog, een oorlog die het stadje zal verwoesten en de bewoners die eerst gemoedelijk naast elkaar woonden ineens recht tegenover elkaar zal plaatsen.

Driessen weet dit op het eerste gezicht eenvoudige verhaal op een schitterende manier te vertellen, vooral de oplettende lezer kan veel meer uit het verhaal halen dan op het eerste gezicht lijkt, er zitten vele symbolen en verwijzingen in verstopt die het boek diepgang meegeven en het verhaal tot een boeiende puzzel maakt…een puzzel die dan ook meteen weer symbool staat voor het uiteenvallende Joegoslavië.

“Kijk papa, wat oom Andrej en ik maken! Kijk dan!’
Dankbaar voor de afleiding wierp hij een blik op de puzzel op het tapijt, en knipperde verward met zijn ogen.
Er klopte niets van. Op de koepel van de Sint Pieter prijkte de achtergrond van een witte merrie, en ergens onderaan kauwde een nogal gefragmenteerd veulen op een halve gele bloem. Andere delen van het plaatje waren wit, omdat de puzzelstukken ondersteboven waren ingepast.
Mooi he? Mooi he? ‘Juichte Katarina.
Andrej die inmiddels was opgestaan, trok zijn jasje recht en zei verontschuldigend glimlachend: ’Ja, dat is weer eens wat nieuws. Ik heb ontdekt dat de twee puzzels van dezelfde fabrikant zijn en dat de stukken ook onderling precies in elkaar passen….vandaar.”

“Josip dacht dat zijn vaderland leek op de bizarre puzzel die Andrej met Katarina had gemaakt, waarin alle stukjes weliswaar op elkaar aansloten, maar geen zinnig plaatje vormden.”

Ook is het thema ‘condition humaine’ zoals Driessen het zelf noemt mooi uitgewerkt, dit verhaal toont dat je een ander nooit helemaal kunt kennen, zolang je niet alle beweegredenen van de ander kent kun je niet oordelen over de keuzes die een persoon maakt.

Intrigerend verhaal. Mooi beschreven

Geschreven bij De pelikaan

Gekocht voor de examen leeslijst

Mooi boek over vriendschap en oorlog, liefde en afpersing en een prachtige gondellift op waterkracht.

De pelikaan is een grappig maar ook schrijnend boek over verraad en misplaatste overtuigingen. De schrijver vervalt af en toe in clichés bij de namen (het zijn allemaal achternamen van bekende sporters). Verder geeft het een treffend beeld van Kroatië na het bewind van Tito en vlak voor de oorlog in de jaren '90.

interessant boek

Geschreven bij De pelikaan

Verhaal blijft niet boeien. Sombere sfeer

Geschreven bij De pelikaan

Voordelige koop, dat is wat ik er goed aan vind.

Goed geschreven verhaal over twee Joegoslaven die elkaar, zonder dat ze het weten, afpersen. Tegen de achtergrond van de spanningen tussen de bevolkingsgroepen in Joegoslavie.
Toch maakte het boek geen blijvende indruk