De stem van Lena

De stem van Lena speelt zich af in het Noord-Holland van de vorige eeuw. Het hoofdpersonage –Lena- werkt in de huishouding. Zoals dat in die tijd gewoonte was, is Lena alleen op zondagavond vrij en mag ze slechts één keer in de twee weken in het weekend haar ouders een bezoek brengen. Lena doet over het algemeen keurig wat er van haar wordt verwacht, maar besluit op enig moment de kermis te bezoeken in plaats van haar ouders.

Tijdens haar kersmisbezoek ontmoet Lena de rustige tuinder Theo. Niet al te lang na hun ontmoeting, trouwt het koppel en gaat in Steedijk wonen. Een dorp waar de kerk de regels bepaalt. Zo wordt er van jonggehuwden verwacht dat ze een groot gezin stichten. Theo laat zijn oren hangen naar deze eis, maar komt daarbij zijn vrouw tegen die het moeilijk genoeg vindt om rond te komen zonder uitgebreide kinderschare.

“De deur klemt, er hangt een muffe lucht in de donkere ruimte, het blijkt de schuur te zijn. Een gammele deur naar de keuken, met een verzakt aanrecht. In de kamer een bedstee met een vies matras en een kast.”

De stem van Lena kan het best gecategoriseerd worden als streekroman, waarmee Smit op zich een dappere keuze maakt. De streekroman was weliswaar ooit razend populair, maar heeft qua populariteit de laatste jaren flink moeten inboeten. Toch heeft Smit het aangedurfd juist dit genre te kiezen.

Het verhaal over Lena gaat vooral over het maken van keuzes, de enorme verwachtingen van de kerkgemeenschap, de sociale controle in een plattelandsgemeente en het moeilijke leven van grote gezinnen versus een bescheiden inkomen. Een leven zoals wij dat vandaag de dag in het geheel niet meer kennen en dat maakt het wel boeiend. Wat is er veel veranderd in relatief weinig tijd.

Theo keurt het af, een getrouwde vrouw hoort niet te werken voor geld. Met zijn tweeën kunnen Kees en Alie best rondkomen. Lena oordeelt er niet over, ze heeft genoeg aan haar hoofd.“

Smit schetst een fraai tijdsbeeld in haar boek en haar personages, vooral Lena en Theo, komen duidelijk uit de verf. Haar schrijfstijl is nog wel wat eenvoudig en ongeoefend, maar dat zal, naarmate zij meer schrijfkilometers maakt ongetwijfeld beter worden. Het einde heeft Smit redelijk ‘open’ gelaten. Zou er een vervolg komen?

Over de auteur
Ria Smit (1952) woont in Den Bosch. Gedurende haar werkende leven heeft zij immer verzorgende beroepen gehad (verpleeghuizen, Thuiszorg). Daarnaast speelt Smit toneel en schrijft zij. Naast proza schrijft zij ook columns. De stem van Lena is haar romandebuut.

Uitvoering
Uitgeverij Godijn Publishing
ISBN: 9789492115911
Paperback, 240 pagina’s

Lena werkt in 1899 als dienstmeisje bij een rijk en streng gezin en mag eens in de twee weken bij haar ouders op bezoek. Ze luistert naar een vriendin en gaat niet naar haar ouders maar maakt op de kermis kennis met Theo. Ze raakt zwanger. Dat is ongehoord en ze wordt zowel door haar ouders als door haar werkgevers met de nek aangekeken: ze laten haar vallen als een baksteen.

“Jij bent hier niet langer gewenst. Wij willen de schande niet onder ons dak hebben.”

Theo trouwt met Lena en lijkt heel gelukkig met de situatie; hij begint een tuindersbedrijf in Steendijk. Helaas komt dit eerste kind niet levend ter wereld. Ze hebben het zeker niet breed en dat wordt er niet beter op als Lena keer op keer in verwachting raakt en er weer een nieuwe mond gevoed moet worden.

Ria Smit heeft duidelijk beschreven hoe de situatie van Lena is; grote armoede en keer op keer een gezinsuitbreiding die door de pastoor aangemoedigd wordt leveren heel veel kopzorgen op.

“De preken van de pastoor, over de taak van het gezin, heeft ze altijd voor lief genomen. Nu ze er zelf voor staat, elk jaar een kind, zet het haar aan het denken. De pastoor lijkt er niet bij stil te staan hoe dat voor die vrouwen is. Ziet hij de armoede niet? Of sluit hij daarvoor domweg zijn ogen? Heeft God het zo bedoeld?”

Deze streekroman of familieroman geeft een goed beeld van de omstandigheden waarin met name vrouwen moeten leven in de tijd waarin het verhaal zich afspeelt en de keuzes die ze moeten maken.

Ik heb dit debuut graag gelezen maar er is nog wat ruimte voor groei. Ik kijk zeker uit naar een volgend boek van Ria Smit.