De verborgen realiteit parallelle universums en de diepere wetten van de kosmos

Geschreven bij De verborgen realiteit

Weer een geweldig boek van Brian Greene, zijn meest toegankelijke tot nu toe en helemaal op zichzelf staand. Hij legt per hoofdstuk de verschillende theorieën uit aangaande het mogelijke multiversum, en, heel aangenaam, de stand van het onderzoek ernaar en mogelijke experimenten om de theorie te staven. Op zich ga je hier niets nieuws in terug vinden dat andere populair-wetenschappelijke schrijvers niet eerder vermeld hebben, maar het vergt een Brian Greene om het allemaal net iets beter uit te leggen. Het moeilijkste hoofdstuk was voor mij het holografische concept, gelukkig is de indeling van het boek dusdanig dat je snel dingen even opnieuw kunt opzoeken. Iemand die bedreven is in wiskunde zal aan de noten veel plezier beleven. Een boek om te kopen, regelmatig terug te openen als je kinderen weer eens een heel moeilijke vraag stellen, en je geest te laten wegdromen naar ongeziene vistas.

Geschreven bij Verborgen realiteit

Prachtig boek. Heeft mijn kennis over relativiteitstheorie en kwantumtheorie weer wat opgerakeld en uitgebreid. De hoofdstukken over multiversums zijn verrassend, goed te lezen en geven een nieuwe kijk op één en ander. Beslist een aanrader voor de geïnteresseerde leek.

Na 'The Fabric of the Cosmos' keek ik reikhalzend uit naar Brian Greene's volgende boek, en hier is het dan. Het gaat over het Multiversum, in zijn verschillende gedaantes zoals die door verschillende wiskundige theorieen gepostuleerd worden. De 'Veel Werelden' interpretatie van de kwantumfysica stelt bijvoorbeeld dat op ieder moment alle waarschijnlijke werelden die door Schrodinger's golffunctie beschreven worden ook werkelijkheid worden, en dat het dus niet, zoals in de Kopenhagen interpretatie, onze waarneming is die slechts één van die werelden realiseert. Alle mogelijke werelden ontstaan voortdurend, en in vele daarvan zitten kopieen van onszelf die allemaal hun wereld als de echte beschouwen, behalve natuurlijk degenen die boeken als dit lezen, en weten dat al die werelden, en hun eventuele kopieen van onszelf, even echt zijn.

Andere theorieen wijzen op het voortdurend ontstaan van belletjes universa, die zelfs kunnen verschillen qua natuurwetten en constantes. Die verschillen hangen af van de vorm van de tien ruimtelijke dimensies waaruit een universum volgens de supersnaartheorie bestaat. Vele van die universa zijn niet levensvatbaar of kunnen geen complexe zaken als levende wezens bevatten. Dit zou een verklaring bieden voor het unieke karakter van ons universum, dat exact afgestemd lijkt te zijn op het ontstaan van wezens zoals wij. Als er een oneindig aantal verschillende universa bestaan zitten er vanzelf ook een aantal bij waarin leven mogelijk is, en in een van die laatste zitten wij. In die andere kunnen we niet zitten. Die redenering noemt men het (zwak) anthropisch principe.

Nog vreemder is het holografisch universum. Volgens onze landgenoot Gerard 't Hooft is ons universum een hologram dat geprojecteerd wordt door fysische processen die zich afspelen op het oppervlak van zijn begrenzing. Dit volgt uit de wiskunde van zwarte gaten. De maximale hoeveelheid informatie in een ruimte blijkt niet bepaald te worden door het volume van die ruimte maar door het oppervlak van zijn begrenzing. Zoals in de holografie, waarin alle informatie over een 3 dimensionale ruimte zit opgeslagen in een 2 dimensionaal vlak. Dit is echt heel intrigerend. Maar wat betekent het nu eigenlijk precies? Zoiets roept alleen maar meer vragen op dan het beantwoordt. Dat is het nadeel van dit boek, vergeleken bij Greene's vorige. Hoe de werkelijkheid echt in elkaar zit wordt er niet duidelijker op. Integendeel, het wordt allemaal niet alleen vreemder en vreemder, maar de wiskunde is zover vooruit gesneld dat de techniek om de theorieen te testen hopeloos is achter gebleven. Zolang de wiskunde klopt moeten de conlusies ook kloppen zou je zeggen, maar met zulke vreemde conclusies wil je ze toch ook wel experimenteel getest zien. Greene wijdt een deel van zijn boek aan de vraag: is het multiversum wel wetenschap, als het niet te testen is? Hij geeft een aantal voorbeelden waarbij het bestaan van een multiversum bepaalde konsekwenties heeft voor ons eigen universum, die misschien in deeltjesversnellers aan te tonen zijn.

Een vervelende eigenschap van de multiversum theorie is ook dat wetenschap er minder toe doet. In plaats van een verklaring waarom dingen zo zijn als ze zijn wordt het simpelweg een beschrijving van hoe dingen toevallig hier zijn. In een multiversum als geheel komt immers alles voor dat logisch voor kan komen.

Tot slot is er nog de mogelijkheid van gesimuleerde of virtuele universa. Als het met supersnelle kwantumcomputers in de toekomst mogelijk is om software universa te genereren kunnen de wezens in die simulaties zelf ook weer simulaties maken, en zo voort en zo verder. Dit leidt tot de vreemde maar onontkoombare conclusie dat er veel meer simulaties dan echte werelden zijn, en dat de kans dat wij ons in een simulatie bevinden veel groter is dan dat ons universum echt is. Hoe komen we erachter of we in een simulatie leven? Bugs in de software, of de Simulator heeft er geen zin meer in en zet zijn computer uit!