Drie

Geschreven bij Drie

Tijdreizen, vrije wil, parallelle universa, verdubbeling van persoonlijkheden. Waanzinnige wetenschap, tegen de theologie aan. Ondergang van de wereld. Schemerige rol van religie/God. En géén liefdesverwikkelingen. Wie nu moet denken aan de meesterwerken uit de Gouden Eeuw van de SF in de VS heeft het helemaal bij het rechte eind. Net zoals in de boeken en verhalen van Asimov, Dick, Pohl, Niven (om er een paar te noemen) komen deze elementen ook allemaal voor in “Drie” van Schinkel. De auteur zelf gunt Asimov een veelzeggend cameo in zijn verhaal: hij verwijst elegant naar Asimovs psychohistorie, ook in “Drie” zit een Stichting/Foundation die de historie wil redden met ragfijn spel, weggemoffeld op een witte plek op de kaart van het heelal. Dat in “Drie” deze witte plek Twente blijkt te zijn maakt het niet alleen maar fantastischer, maar het is ook een voorbeeld hoe Schinkel niet zomaar Asimov herhaalt. Hij heeft geen verre toekomst nodig, geen ontelbare planeten waartussen ruimtevaartuigen op reis zijn. Hij begint juist heel alledaags, heel hedendaags: hij voert drie personen ten tonele, een popzanger, een wetenschapsjournalist, een junkie. Alle drie steeds in eigen hoofdstukken. Het kan allemaal gebeuren, gewoon in Amsterdam. De lezer kan niet anders dan wachten op het moment waarop de drie in elkaars leven opduiken. Dat gebeurt ook. En als het dan sluipenderweg gebeurt, dan zit de lezer opeens niet meer in een Hollandse versie van “The bonfire of the vanities”, maar midden in een science-fiction-plot. Deze stiekeme genre-wisseling is een meesterlijk stuk schrijfwerk. De schrijver introduceert de lezer zeer bekwaam in de meest kenmerkende raadselen van de moderne fysica. Hij blijkt daarbij zeer goed op de hoogte. Slim ook dus: een wetenschapsjournalist als personage. Je gaat je als lezer interesseren voor deze raadselen. En poef! SF, die raadselen zijn het plot!
Net zoals in de SF uit de Gouden Eeuw zit er in “Drie” ook een boodschap, een duiding van ons eigen tijdsbestek. Net zoals meestal bij SF kan het verhaal de les niet helemaal dragen: kan de mens de geschiedenis manipuleren; is vrije wil reëel; is de mens bepaald, en is dat dan door zijn genen of door zijn cultuur? Schinkel wil iets duidelijk maken over eigen verantwoordelijkheid, voornamelijk dat de meesten die verantwoordelijkheid het liefst ontlopen, maar hij ontsnapt daarmee toch niet aan het paradoxale van de vrije wil (wat overigens filosofisch en theologisch correct is). Hoe fijnzinnig zijn vondst ook is waarmee hij zijn personages weet te vrijwaren van de cynische ethiek dat het doel (redding van de wereld) de middelen heiligt. (Ook wat dit aspect betreft is hij een waardig erfgenaam van Asimov, ook deze probeerde zijn ethiek te vrijwaren van cynische invloeden, ook Asimov schonk zijn personages de dubieuze genade van de eigen verantwoordelijkheid.)
Dit allemaal bijna onzichtbaar gemaakt in een verhaal dat de lezer meesleurt. Het boek is soepel geschreven, de dialogen kloppen, Schinkel weet de juiste toon te treffen als hij uitdrukkelijk eigentijds is, geen buitensporige vergelijkingen, geen opvallende stijlfiguren. Maar ook geen verrassingen. Net als bij de meeste SF: het verhaal zit weliswaar vol verrassingen, maar het verhaal zelf is géén verrassing. Dit boek rekt de grenzen van onze verbeelding niet op. Wat helemaal niet erg is. Een elegant verhaal voor scherpzinnige geesten, fraai toch?

Leuk en kort verhaal. Drukqualiteit is heel goed!