Dwarsligger 648 - Wie omkijkt

Geschreven bij Wie omkijkt

Laat je niet misleiden door de kaft; dit is een bloedstollende, adembenemende en spannende roman. De schrijfster neemt je aan de hand mee en doet dat ZO goed dat je meereist met Lydia en Luca door Mexico. Je proeft de geuren van het land, de warmte en koude van de woestijn en leeft TOTAAL mee met de karakters........in 1 zitting uitgelezen.

Geschreven bij Wie omkijkt

Jeanine Cummins werkte tien jaar in de uitgeverswereld voordat ze fulltime schrijver werd. Wie omkijkt, is haar debuut in Nederland maar is dan al internationaal spraakmakend. Jeanine Cummins wilde met deze roman graag bewustwording van haar lezers op gang brengen over de wereldwijde problematiek rondom migranten. ‘Daarom heb ik in deze roman een van de unieke, persoonlijke verhalen beschreven – al is het pure fictie – om de honderdduizenden verhalen die we misschien nooit te horen krijgen te eren. En daarom hoop ik dat mijn lezers in het vervolg anders over migranten zullen denken. Dat ze, als ze migranten op het nieuws zien, zich in elk geval deze zin zullen herinneren: ‘Deze mensen zijn mensen.’

Tijdens een verjaardagsfeestje wordt de familie van Lydia overvallen. Het grootste gedeelte van de familie wordt afgeslacht maar als door een wonder worden Lydia en haar achtjarig zoontje Luca gespaard. Ze waren toevallig in de badkamer toen de leden van het drugskartel binnenvielen en konden zich tijdig verstoppen. De man van Lydia, Sébastian, was journalist en had een artikel geschreven over het drugskartel uit de stad Acapulco. De leider van het drugskartel, Javier, kon dat niet accepteren en besloot de hele familie uit te moorden. Maar Lydia en Luca overleefden en sindsdien zijn ze hun leven niet meer veilig. Ze vluchten uit Acapulco maar worden voortdurend door de mannen van Javier op de hielen gezeten. In de hele staat Guerrero is Javier de baas. Overal staan wegblokkades, iedereen lijkt op zoek te zijn naar Lydia. Net zoals zoveel ‘migrantes’ besluit Lydia op reis te gaan naar El Norte, de Verenigde Staten. Maar daar kom je niet zomaar in! Lydia gaat ondergronds, probeert op te gaan in de grote groep vluchtelingen die Mexico wil verlaten. Twee zusjes uit Honduras, Rebeca en Soledad, komen ze onderweg tegen. Samen trekken ze verder, overlevend op La Bestia, een grote goederentrein met op het dak talloze vluchtelingen. Vluchtelingen die worden opgejaagd door de politie, door leden van de kartels, door inhalige dorpelingen. Maar ze komen onderweg ook goede mensen tegen, mensen die hen af en toe onthalen op een goed maal en water voor onderweg. Duizenden kilometers legt het viertal af, ze worden onderweg beroofd, overleven het maar net, ze zijn nergens veilig. Altijd voelen ze de lange arm van Javier. Uiteindelijk belanden ze vlak bij de grens met Amerika maar daar begint de beproeving pas echt. Amerika wil namelijk helemaal geen vluchtelingen opnemen en houdt de grenzen hermetisch gesloten. Om toch Amerika binnen te komen zullen ze een ‘coyote’ moeten vertrouwen, een mensensmokkelaar, die voor veel geld de vluchtelingen op een barre tocht door de woestijn neemt. Op weg naar het beloofde land… maar zullen ze daar ooit aankomen?

Mijn mening: De auteur heeft een levensecht verhaal neergezet. Ze laat je kennis maken met de mens achter de ‘migrantes’. Mensen die zo wanhopig zijn dat ze het risico nemen de vlucht niet te overleven. Elke dag sterft er wel iemand in de woestijnroute die Lydia uitkiest. En hoeveel vluchtelingen sterven er niet bij de overtocht van de Middellandse Zee, op zoek naar een betere toekomst? Onder de vluchtelingen zijn ook kleine kinderen, kinderen die extra kwetsbaar zijn en te veel dingen zien die voor hun ogen nog niet bedoeld zijn. Kinderen die soms niet overleven.
Een minpuntje in het verhaal is dat de auteur wel erg veel wil vertellen in één boek. Dat doet het tempo in het verhaal geen goed, soms komt de geloofwaardigheid daardoor ook in het geding. Maar al met al een heel indrukwekkend verhaal over ontheemde mensen en wat zij allemaal wel niet moeten doorstaan in de hoop op een beter leven. Een dikke vier sterren.

Geschreven bij Wie omkijkt

Bij uitgeverij Mozaïek verscheen dit voorjaar de vertaling van 'American Dirt' geschreven door Jeanine Cummins onder de Nederlandse titel 'Wie omkijkt'. Het boek werd aangeprezen door bekende personen als Tracey Chevalier, Stephen King en Oprah Winfrey en vergeleken met Amerikaanse klassiekers als 'Grapes of wrath' van John Steinbeck. Alle reden dus om dit boek te lezen, zeker wanneer het ook nog eens gaat over een Mexicaanse moeder en haar zoontje, die als vluchtelingen onderweg zijn naar de Verenigde Staten of El Norte. Het is een reis onder mensonterende omstandigheden, die in dit boek centraal staat en waar de schrijfster naar eigen zeggen veel research voor heeft verricht. Jeanine Cummins heeft in de nabije familiekring zelf meegemaakt met welke angst en spanning immigranten leven en kent de verhalen van vluchtelingen van dichtbij (haar man was jarenlang illegaal in de VS), Zelf geeft ze in haar nawoord aan dat ze het belangrijk vond om het verhaal te vertellen vanuit het oogpunt van gewone mensen en dan vooral bezien vanuit het standpunt van een vrouw.

'Hoever zou ik gaan om mijn kinderen te redden als ze in gevaar verkeerden? Ik wilde schrijven over vrouwen, omdat hun verhalen meestal worden vergeten.'

Het verhaal van Lydia en haar zoontje Luca gaat vanaf de eerste bladzijde in een sneltreinvaart van start en wordt op een schokkende en aangrijpende wijze verteld. Tijdens een groot familiefeest verschijnen opeens de leden van het drugskartel Los Jardineros en alle aanwezigen worden meedogenloos neergeschoten. Alleen Lydia en Luca weten te ontkomen, door zich te verstoppen in een hoekje van de badkamer. Vanaf dat moment zijn Lydia en Luca hun leven niet meer zeker en er rest hun nog maar één ding: vluchten naar de Verenigde Staten oftewel EL Norte. Tijdens hun vlucht naar de grens van Mexico en Amerika krijgen ze te maken met grote uitdagingen, wanneer duidelijk wordt dat overal handlangers van Javier (de leider van het kartel) naar hen uitkijken. Tijdens de gevaarlijke omstandigheden van de reis raken Lydia en Luca bevriend met twee tieners: Soledad en Rebeca. Beide meisjes zijn getraumatiseerd door hun gewelddadige verleden en proberen met de moed der wanhoop het land van hun dromen te bereiken.

De hoofdpersoon Lydia is een moedige vrouw, die vanaf het begin handelend optreedt en onmiddellijk samen met haar zoontje Luca zonder aarzelen wegvlucht uit de stad Acapulco naar veiligere oorden. Ze lijkt een koelbloedige en rationele vrouw, die bijna emotieloos haar man en verdere familie achterlaat om zichzelf en haar zoontje in veiligheid te brengen. Onderhuids blijkt er echter van alles in haar om te gaan, wat blijkt uit de vele flashbacks waarin zij terugkijkt op de gebeurtenissen voorafgaand aan de moordpartij en waarin je tussen de regels door haar schuldgevoelens leert kennen. Ze is ook de moeder, die haar zoontje Luca uit liefde wil beschermen voor het kwaad en hem koste wat kost in een veilige omgeving wil laten opgroeien. De moeilijkheden en ontberingen waar deze vrouw mee te maken krijgt, zijn levensecht beschreven en confronteren je met het harde leven van een bestaan als vluchteling.

Jeanine Cummins heeft met 'Wie omkijkt' of zoals de Amerikaanse titel luidt: 'American Dirt' een boek geschreven, dat je als lezer niet onberoerd laat. Het is een boek, dat je aan het denken wil zetten over de mensonterende omstandigheden van de vluchtelingen uit Midden-Amerika, die allemaal hun eigen redenen hebben om te vertrekken uit de plaatsen waar ooit hun familie woonde. Voor altijd zijn ze verbonden door verdriet met hun vroegere leven zoals Javier aangeeft in het laatste gesprek met Lydia en dat verdriet is op de achtergrond van het verhaal duidelijk aanwezig. Het boek heeft een op het eerste gezicht sobere omslag, waarin blauwe kolibries (kenmerk van Acapulco en een symbool van liefde en vrijheid) domineren op een crème achtergrond voorzien van prikkeldraad (grens tussen Amerika en Mexico).

Geschreven bij Wie omkijkt

Wat een indringend mooi boek.
Heftig verhaal over de vlucht van moeder en kind van Mexico naar VS. Vluchten voor een gruwelijk kartel.
De wanhoop, haat, liefde en moed voelde ik met de hoofdpersoon mee!

Geschreven bij Wie omkijkt

“Zodra hij beseft dat ik nog leef, komen ze terug.” Na het bloedbad op zestien familieleden tijdens het vijftiende verjaardagfeestje van haar nichtje, weet Lydia dat ze moet vluchten. Haar man is journalist en heeft een artikel geschreven over Javier Crespo Fuentes, bijgenaamd La Lechuza (de uil), baas van het kartel Los Jardineros. Het gezin leefde vaker in angst, maar verwachtte dat het dit keer wel mee zou vallen. Een verkeerde inschatting, waardoor Lydia en haar achtjarige zoon Luca hun huis en alles wat hun lief is, moeten achterlaten. Het begin van dit boek hakt er meteen op in en de lezer begrijpt de noodzaak van hun vlucht. Het wordt een ongeplande reis uit de stad Acapulco in Mexico naar de veiligheid van Amerika. Ze sluiten zich aan bij andere migranten die deze gevaarlijke reis maken. Hun overlevingsdrang geeft kracht om dingen te doen waar je normaal niet over na zou denken, zoals op de rijdende trein La Bestia (het beest) springen. Maar Lydia heeft geen keus. Ze wordt voortgedreven door de angst om gevonden te worden en de tentakels van het kartel reiken ver. Het is moeilijk in te schatten wie te vertrouwen is en bij wie je beter uit de buurt kunt blijven. Bijzonder was het om ook de baas van het kartel te leren kennen. Het is een man met twee gezichten: een charmante dichter, maar ook een meedogenloze moordenaar. Lydia vindt het moeilijk deze twee kanten te verenigen en ook de lezer wordt gevraagd na te denken over de vraag of de man slachtoffer is van eerdere beslissingen of de keuze heeft om uit zijn criminele leven te stappen. Wie Omkijkt is een meeslepend verhaal dat je van begin tot einde blijft boeien. De uitgever die dit verhaal las, zag meteen de potentie, want de rechten zijn verkocht aan 25 landen en er wordt een film van gemaakt. Diverse bekende Amerikanen zoals Oprah Winfrey waren al enthousiast toen het boek American Dirt in hun land uit kwam. Ook was er kritiek dat de auteur als blanke vrouw dit stereotype verhaal niet had mogen schrijven. Het is fictie en het kwam op mij consciëntieus over. Wie Omkijkt is nergens geromantiseerd, maar ook niet onnodig wreed. Het is een realistisch verslag van een reis die veel Mexicanen heden ten dage maken. Een humanitaire ramp waarvoor we vaak onze ogen sluiten, maar waarvoor de in New York woonachtige Jeanine Cummins onze aandacht vraagt in dit Nederlandse debuut. Wie Omkijkt werd op 14 februari 2020 uitgegeven door Uitgeverij Mozaïek.

Geschreven bij Wie omkijkt

In 1 adem uitgelezen. Wat een ontzettend spannend en meeslepend boek. Je volgt de hoofdpersonen moeder en zoontje tijdens hun gevaarlijke reis van Mexico naar de VS. Prachtig geschreven.

Geschreven bij Wie omkijkt

Dit boek heeft indruk achtergelaten. Vooral omdat het een inkijkje geeft aan hoe het er aan toe gaat in Mexico en aan de grens. Over hoe kartels het voor het zeggen hebben en het leven er onveilig maken.

Een moeder moet met haar 8-jarige zoon op de vlucht omdat ook hun leven gevaar loopt. Ze willen Mexico ontvluchten en een nieuw leven beginnen in 'het noorden' (USA). Om daar te komen moeten ze een gevaarlijke route afleggen. Samen met vele andere vluchtelingen. Dit verhaal wordt verteld, met flashbacks naar periodes ervoor. Hoe het leven was en hoe het zover is gekomen dat de twee nu op de vlucht zijn.

Iets meer diepgang was fijn geweest. Maar het boek is spannend, beklemmend op z'n tijd. Het leest makkelijk weg.

Geschreven bij Wie omkijkt

Goed

Geschreven bij Wie omkijkt

Soms kan een boek met zoveel bombarie door de uitgever worden neergezet, dat het gelijk je aandacht trekt. Dat overkwam mij bij de roman Wie omkijkt van Jeanine Cummins. Het boek staat op de voorkant van de voorjaarsaanbieding van uitgeverij Kokboekencentrum en wordt aangekondigd als de internationale literaire sensatie van 2020. De roman wordt vergeleken met de klassieker van John Steinbeck: De druiven der gramschap. Jeanine Cummins heeft een verhaal over een moeder die haar zoon in veiligheid wil brengen, nadat zijn vader en heel haar familie is vermoord tijdens een familiefeest in Acapulco. De reis die deze Mexicaanse moeder maakt, volgt het gevaarlijke pad van zoveel migranten uit Midden Amerika een heeft slechts één bestemming: de Verenigde Staten.

Meer informatie had ik niet nodig om uit te kijken naar dit boek. Ik kreeg de drukproef van de Nederlandse uitgever op 21 januari, de dag dat het boek American Dirt, in de Verenigde Staten verscheen en kon beginnen met lezen nog voor het eerste tumult rond deze roman Nederland bereikte.

Het begint met een sterk staaltje actie. Kogels vliegen door de badkamer waar Luca net staat te plassen. Zijn mami (de roman heeft bijna op elke pagina Spaanse termen, die meestal wel duidelijk worden door het verhaal) Lydia komt in de badkamer en zij verstoppen zich in een douchecel, die amper bescherming biedt. Ze horen hoe ze worden gezocht door de bendeleden van het plaatselijke drugskartel, maar blijkbaar is deze verstopplek goed genoeg. Als de politie op de plaats delict komt, weet Lydia dat ze niemand kan vertrouwen omdat agenten meewerken met de kartels. Dus al vrij snel wordt de lezer meegenomen in een spannende thriller om te ontdekken hoe Lydia en Luca wegkomen uit Acapulco om het gevaar te slim af te zijn. Vooral Luca (8 jaar) is erg slim met zijn wonderlijke kennis over typografie.

Door middel van flashbacks krijgt de lezer gedoseerd informatie over het verleden van Lydia en zo wordt duidelijk dat zij bevriend was met Javier, de baas van het drugskartel. Lydia kan haast niet geloven dat zij bevriend was met de slechterik. Het geeft het verhaal even een extra dimensie, maar al gauw draait het alleen om overleven en leer ik Lydia kennen als een vrouw die overal gevaar ziet. Soms is dat goed te begrijpen. Het meeliften op de goedertreinen (voor migranten in Mexico een manier op lange afstanden te overbruggen) zijn invoelbaar spannend geschreven. Steeds is zij geshockt over wat zij meemaakt en ontdekt op haar vlucht naar de Verenigde Staten. “Vergeet niet om doodsbang te zijn.” zegt Lydia keer op keer. Het is net of de schrijfster door daar de nadruk op te leggen, de lezer wil overtuigen van het gevaar, maar op een gegeven moment is het niet genoeg. Ik kreeg moeite om het boek uit te lezen, alsof de reis te lang duurt omdat Jeanine Cummins alle facetten die migranten meemaken onderweg wil benoemen, maar in Wie omkijkt loopt het steeds weer goed af. Echte gevaren, zoals verkrachting en beroving gebeuren buiten beeld of net niet. Over een aanranding die Lydia overkomt, wordt niet meer geschreven dan dat er een pink glijdt langs haar kruis. Goede actiescenes zijn er in de laatste 200 bladzijden amper nog. Waar in het begin een alwetend verteller, die afwisselend Luca en Lydia volgt en hun angsten deelt, vertelt hij later ook de verhalen van de mensen die Lydia ontmoet. Het voelt voor mij als een stijlbreuk. Literair vind ik het niet zo verheffend, dat het de vergelijking met de druiven der gramschap kan doorstaan, daarvoor vind ik ook de karakters te cliché.
Ik had verwacht dat het lezen van dit boek mij meer bewust zou maken van de levens van de migranten in Midden Amerika. Ik dacht dat de wreedheid er vanaf zou spatten, dat de onrechtvaardigheid mijn hart in beweging zou zetten, maar die kracht heeft dit boek niet. Of het moet zijn dat het boek aanzet om te onderzoeken wie er nog meer over Mexico en migranten heeft geschreven. I