Gemeente zegt ik Nederlands leren

Mooi boekje over de leerlingen van een NT2 docent, prachtig verwoord.

Gemeente zegt ik Nederlands leren is een bundeling columns en tevens het vijfde boek van de Rotterdammer Said El Haji. Schrijven en taal zitten El Haji (Marokko, 1976) in het bloed. Hij studeerde Nederlandse taal- en letterkunde, en debuteerde in 2000 met zijn enthousiast ontvangen roman De dagen van Sjaitan. Omdat zijn vader in Nederland werkte is El Haji op zesjarige leeftijd met de rest van het gezin ook naar Nederland verhuisd. Thuis werd er steevast Tamazight (Berbers) gesproken, maar binnen een jaar sprak hijzelf Nederlands.

Sinds 2017 geeft hij in zijn woonplaats les in de Nederlandse taal. Als tweede taal welteverstaan, aan anderstalige volwassenen: nieuwkomers en oudkomers die de taal moeten leren in verband met de Wet inburgering. Wie geen gehoor geeft aan deze eis, riskeert een inhouding op de uitkering. Over zijn werk als NT2-docent schreef hij eerder al columns op Vers beton en Facebook die hem enthousiaste reacties opleverden en de vraag of het geen tijd werd om de columns te bundelen.

Het aantal verschillende nationaliteiten loopt in Rotterdam al snel tegen de 180, waardoor de diversiteit tijdens de taallessen groot is. Aan de docent de schone taak om ervoor te zorgen dat zijn cursisten vijfduizend woorden leren herkennen en gebruiken, het verschil leren tussen 'hebben' en 'zijn', lidwoorden correct gebruiken en wat dies meer zij.

Om misverstanden en consternatie te voorkomen worden de huisregels meteen in de eerste les duidelijk gemaakt, zoals omgangsvormen, op tijd komen, niet bidden of roken tijdens de les. Toch komt er meer bij kijken dan alleen woorden leren. Sommige cursisten schamen zich ervoor dat ze de Nederlandse taal nog niet beheersen of komen alleen 'omdat het nou eenmaal moet'. Door de diversiteit aan cursisten is het een continu aftasten hoe de ander te benaderen. Dat de docent zelf ook oorspronkelijk uit een ander land komt, biedt de cursist vertrouwen en daar krijgt hij maar al te vaak toewijding voor terug.

El Haji beschrijft met veel empathie de kwetsbaarheid van de cursisten, de verlegenheid of zelfs vernedering die ze soms voelen om ten overstaan van de anderen fouten te maken, of hun hartverscheurende verhalen over ervaringen in het land van herkomst, maar ook hun fijne herinneringen, de voldoening en het trotse gevoel dat hij zelf ervaart wanneer hij het zelfvertrouwen ziet groeien, ze langzaam uit hun isolement kruipen en zijn missie slaagt. Een docent met zelfreflectie en compassie, hoewel een enkeling ook weleens een wanhopig gevoel kan oproepen. Niets menselijks is hem vreemd!

Een bundel verhalen van een NT2-docent die zijn cursisten met een open blik tegemoet treedt. De verhalen zijn soms schurend, aandoenlijk, hartveroverend, vermakelijk, maar geven een prachtig beeld van de hobbels die de cursist - nieuwkomer én oudkomer - op zijn pad vindt en moet overwinnen, ervaringen: achtergrond, het wennen aan en begrijpen van de mores van het land waar ze misschien niet eens expliciet voor hebben gekozen. Een afspiegeling van de lastige hindernissen waar de taaldocent en de cursist mee dienen om te gaan. Moeilijkheden waar we maar al te gemakkelijk aan voorbij gaan. Een eye-opener.

Dit boek verdient een groot publiek.