Het tristan-akkoord roman

Ontroerend en indrukwekkend. De schrijfster verteld op een prachtige wijze haar geschiedenis en verweefd de taal met muziek. Erg mooi.

Een deels autobiografisch verhaal, althans dat vermoed ik maar wel erg mooi geschreven, die onder andere door de subtiele aanwezige rol van de Tweede Wereldoorlog nog steeds erg actueel is. Zeer herkenbaar voor velen! Mede door de regelmatige wisseling van tijden leest dit boek juist erg gemakkelijk en dat vond ik erg fijn; ja zeker ook tot het einde!

Prachtig boek met goede verhaallijnen die uiteindelijk mooi samenkomen.

Vanaf de eerste bladzijde was ik geboeid door het verhaal en door het prachtige taalgebruik. Zo mooi hoe het heden en verleden worden afgewisseld en hoe het elkaar ook voortdurend raakt. Behalve dat het een indrukwekkend verhaal is, is het ook een heerlijk boek over de liefde voor muziek en taal.

Prachtig opgebouwd en meeslepend verhaal. In één ruk uitgelezen.

Sommige boeken zijn zo gevuld met indrukken en beelden dat het moeilijk is een beginpunt te pakken te krijgen. Het Tristan-akkoord is een voorbeeld van zo’n boek. Auteur Ewa Wagner is een getalenteerd musicus en schrijfster, beide passies worden tot thema gemaakt in haar roman, zelf beschouwt ze de thema’s als personages, waar wel iets voor te zeggen is. Het maakt in elk geval duidelijk hoe belangrijk muziek en taal voor haar zijn, maar minstens zo belangrijk is haar afkomst. Niet alleen geografisch, maar ook haar relatie met de familie. De auteur schreef dit boek niet in haar moedertaal, haar moeder sprak Silezisch, maar in het Nederlands, wat een grote prestatie genoemd mag worden. Niet iedereen kan de titel meteen plaatsen, het is een interessant uitgangspunt voor de roman.

Evelien (Ev) het hoofdpersonage met Silezische wortels, woont nu in Nederland en is altvioliste in een orkest. De spanning is in het begin om te snijden vanwege een geplande reorganisatie die de banen van een aantal orkestleden op de tocht zal zetten. De onzekerheid werkt als een katalysator op Ev, het leven dat tot zover redelijk op rolletjes was gaan lopen komt nu op losse schroeven te staan en duistere zaken uit het verleden doemen op. Haar partner Floris oppert het idee de band met haar vader te herstellen. 

Het verhaal is op zich heel goed te volgen, maar wordt door het grote aantal verhaallijnen soms wel erg veel. De muziek en het schrijven zijn de thema’s die je als lezer vast kunt houden, dat gaat minder eenvoudig met de vader. Deze krijgt alle aandacht in de roman, in brieven richt Ev zich tot hem, de beginletters V(ader) of P(a) zijn opvallend rood. Hij is geen vader volgens het boekje, liever had hij een zoon gehad en met korte haren plus matrozenpakje lijkt Ev net een jongetje, terwijl haar zusje Nina er schattig meisjesachtig bijloopt. 

De man is in het begin ondoorgrondelijk, het is onmogelijk sympathie voor hem op te brengen. In de loop van het verhaal komen er steeds meer feiten aan het licht die zorgen voor duiding van de rol van de vader, de man met meerdere gezichten. Het Duitse van de vader en het Poolse van de moeder vormen de melange waarin Ev opgroeit. Een voortdurende worsteling met afkomst, het gevoel te moeten presteren en het verdriet waarmee het haar verboden wordt te lezen is met veel gevoel beschreven.

Het prachtige taalgebruik en de opbouw met de afwisselde perspectieven zorgen aan de ene kant voor gevarieerd lezen, maar zaaien ook onrust. Het elke keer moeten schakelen tussen heden en verleden en de hoeveelheid heftige, mooie, ontroerende, muzikale, hartverscheurende passages zorgen voor een overvloed aan moois en krijgen amper tijd te rijpen tijdens het lezen. Dit is een boek dat rustig gelezen moet worden en leent zich uitstekend om de genoemde muziek erbij te beluisteren, ook is het een verademing even stil te staan bij de literatuur waarover geschreven wordt. 

De zoektocht naar wat belangrijk is, wat echt past bij Ev en de strijd om de goedkeuring van anderen brengt haar uiteindelijk op een plek die haar past. De weg ernaartoe was lang en moeizaam, hier is doorzetten niet voldoende, opoffering en diep door het stof gaan zijn termen die haar vallen en opstaan beter omschrijven. Opmerkelijk hierbij is dat relaties met anderen vaak bepalend zijn voor haar keuzes, het is alsof ze de keuzes niet zelf maakt, maar laat bepalen. Nou ja, ook tot dat inzicht moet ze gebracht worden door een ander en om het allemaal nog complexer te maken: haar partner Floris en zijn zoon Bo hebben een moeizame relatie, Ev is in staat door te dringen tot Bo en ook hier speelt muziek een belangrijke rol en belangrijker nog: de vrijheid je eigen keuzes te mogen maken.

Mooi is de evolutie van Evs carrière; veranderingen, al dan niet door eigen toedoen, brengen haar steeds een stapje verder

Erg mooi boek. Aangrijpend en ontroerend om te lezen. Het boek is heel toegankelijk geschreven.
Je vraagt je tijdens het lezen af wat de oorzaak van bepaalde gebeurtenissen is, wat in het laatste
hoofdstuk heel mooi beschreven wordt.

Weinig toe te voegen aan eerdere recensies.

Een oprecht portret van een vrouw op zoek naar haar identiteit. Een boek, die je aanzet tot zelfreflectie.
Prachtig geschreven een echte aanrader.

Ewa Maria Wagner (1964) is afkomstig uit Polen, woonde en werkte een tijd in Duitsland en kwam uiteindelijk in 1991 in Nederland terecht. Ze is afgestudeerd aan het conservatorium in Katowice en werkte vier jaar lang als orkestmusicus bij het Poolse Radio en Televisie Orkest. Op dit moment is ze altvioliste bij het Radio Filharmonisch Orkest in Hilversum. Daarnaast schrijft ze artikelen en interviews voor onder andere SOMTimes en KlassiekMagazine. In 2016 studeerde ze af aan de Schrijversvakschool in Amsterdam. Het Tristan-akkoord is haar debuutroman.

Heel snel wordt duidelijk dat het leven van de auteur veel overeenkomsten vertoont met dat van Ev, het hoofdpersonage in haar boek. In het nawoord wordt echter benadrukt dat alle personages verzonnen zijn, dat enkel Wagners vader model stond voor het verhaal van Evs vader. Hoe het ook zij, Eveline (zoals Ev voluit heet) is altvioliste en staat kort voor haar vijftigste verjaardag. Ze heeft net te horen gekregen dat ze misschien ontslagen wordt uit het orkest waar ze al tientallen jaren speelt. Plots wordt ze geconfronteerd met de vraag wat ze zou doen als de muziek niet langer het grootste deel van haar leven zou uitmaken. In hoeverre heeft ze zelf de belangrijke beslissingen in haar leven genomen? Heeft ze naast muziek misschien een nog wel grotere passie?

‘Aan de muziek gaf ik mijn ziel, met verhalen laadde ik me op.’

Het Tristan-akkoord vertelt over Evs zoektocht naar zichzelf en haar motieven. Het verhaal brengt ons naar haar jeugd in communistisch Polen, met name naar haar vader, met wie ze nooit een hechte, liefdevolle relatie wist op te bouwen. De man heeft Duitse wortels en groeide op tijdens WOII, maar is vooral een groot mysterie voor Ev. Terwijl ze antwoorden probeert te vinden, wordt steeds duidelijker dat ze ook met zichzelf worstelt. Omringd door zovele talen is ze op zoek naar haar eigen identiteit. Waarom heeft ze voor de muziek gekozen? Waarom is ze zo bang voor verandering?

‘Al meer dan veertig jaar leef ik in de klankwereld, maar heel diep in mijn hart weet ik dat ik meer van de verhalen dan van de muziek hou. Ik zou het nooit aan iemand toegeven. Muziek biedt me zekerheid. En toch, niets is gevaarlijker dan zekerheid als je verder wilt komen in het leven. De magie ontstaat nooit in je comfortzone. Niet in de kunst en niet in het leven zelf. Je moet risico’s durven nemen.’

Het boek is opgebouwd uit een twintigtal hoofdstukken, die afgewisseld worden door brieven van Ev aan haar vader. De titel verwijst naar het Tristan-akkoord, het in muziekkringen zeer bekende begin van de opera Tristan en Isolde. Boek en opera kennen een gelijkaardig verloop: beide creëren bij het begin een bepaalde spanning; in de opera wordt die in de laatste akte opgelost, in het boek scheppen de laatste – en veruit mooiste – hoofdstukken duidelijkheid.

In dit boek is niet alleen plaats voor muziek, ook literatuur speelt een aanzienlijke rol. Zo durft Ev zich de vraag te stellen of ze stiekem meer om taal en woorden geeft dan om muziek. Er zijn ook enkele subtielere verwijzingen naar literatuur, zo heet Evs kat Fjodor (naar de Russische auteur Dostojevski). Het hele boek ademt muziek en daar moet je in mee willen gaan. Er wordt bijvoorbeeld uitgebreid ingegaan op het verloop van repetities. Ook worden er heel wat muziektermen gebruikt; daar kun je je aan ergeren of je vindt het een verrijking.

Het Tristan-akkoord is een geslaagde debuutroman in een mooi proza. Een boek doordrenkt van muziek, waar echter ook ruimte is voor taal. Een boek dat oproept om vooral je passie te volgen.

* Deze recensie verscheen eerder op hebban.nl *