Le Nuovo Musiche & Krijn Koetsveld - Monteverdi: Selva Morale E Spirituale (3 CD)

In 1641 werd in Venetië de bundel Selva morale e spirituale uitgegeven door Bartolomeo Magni. De verzameling roept een aantal vragen op. Was het door Monteverdi zelf samengesteld of waren er commerciële belangen in het spel? Was het een muzikaal testament of een eerbetoon van een ander aan de grote componist? Wie had de toestemming om zijn overvolle bibliotheek door te spitten en deze mooiste stukken uit te kiezen voor opname in deze laatste editie die tijdens Claudio Monteverdi's leven (1567-1643) werd uitgegeven?

Ook de titel, letterlijk 'moreel en geestelijk woud', is raadselachtig. We moeten in gedachten houden dat Monteverdi, die midden 70 was op het moment van publicatie, hoogbejaard was voor die tijd in de geschiedenis. Hij was al drie decennia Maestro di Cappella van de San Marco in Venetië, en in die tijd schreef hij voortdurend nieuwe muziek voor allerlei liturgische en semi-liturgische vieringen. En inderdaad lijken veel van de stukken in de 'Selva' afkomstig te zijn uit de liturgie van de vespers en de hoogmis - psalmen, hymnen, een complete mis, Maria-antifonen - stukken die we zouden verwachten aan te treffen in een verzameling geestelijke muziek uit die tijd. Verrassend genoeg vinden we echter ook stukken op wereldlijke teksten, zelfs in de moedertaal van de componist. Hoewel ze kunnen worden gecategoriseerd als moraal (moralistisch), zullen ze naar alle waarschijnlijkheid niet zijn uitgevoerd in liturgische vieringen, maar kunnen ze de vele semi-liturgische festiviteiten die in Venetië werden gehouden, hebben begeleid.

Opmerkelijk is ook dat Monteverdi de Selva opdraagt aan Eleonora Gonzaga, wat ons eraan herinnert dat Monteverdi, ondanks zijn plotselinge vertrek van het hof in Mantua in 1610, sterke banden onderhield met zijn voormalige werkgever, voor wie hij zijn baanbrekende opera's Orfeo en L'Arianna schreef, waarvan de laatste bijna geheel verloren is gegaan op het Lamento d'Arianna na, dat hij in de Selva geeft als het contrafact Pianto della Madonna. Mantua markeerde zijn hoogtijdagen, de tijd van zijn madrigaalboeken en de operapremières.

Voor deze opname heeft Le Nuove Musiche gekozen voor een relatief kleine, solistische bezetting, met transparantie als uitgangspunt. Opmerkelijk is dat de Selva bepaalt dat de colla parte lijnen mogen worden weggelaten, en dat is hier gedaan om het maximum aan individuele expressie en open textuur te bereiken. Een andere bewuste keuze is het breken met de volgorde van de uitgave en het arrangeren van de stukken in een passende liturgische setting, waarbij de vesper psalmen de ruggengraat vormen, vooral op de eerste twee CDs.