Naar huis boeddistische levenskunst

Mindfulness en zingeving
Mindfulness is populair. Er is inmiddels zoveel wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat het heilzaam is, dat zelfs dokters het voorschrijven en verzekeringsmaatschappijen het willen vergoeden.
Een generatie geleden, in de zakelijke tachtiger en negentiger jaren, was dat anders. Als je in die tijd aan je vrienden vertelde dat je mediteerde, werd je toch enigszins wantrouwend aangekeken – en in elk geval beschouwd als een vage zwever. Nog een generatie daarvoor – in de flower-powertijd, was zweven oké, zelfs modern – echt iets voor de jonge generatie; zelfs de Beatles deden het. Dat veranderde snel. Zo snel, dat in er in het tijdschrift The Economist zelfs een artikel verscheen dat het Boeddhisme, dat in het Westen zo hartelijk was onthaald in de zeventiger jaren, zijn langste tijd daar wel gehad had en op het punt van uitsterven stond omdat er geen nieuwe generaties Boeddhisten zouden opstaan.
Inmiddels lijken we het juiste midden te hebben gevonden. We hoeven het kind (de meditatie in de vorm van mindfulness) niet weg te gooien met het badwater (de zweverigheid van religie). We kunnen gewoon het goede oogsten, en verder doorgaan met leven. Niets aan de hand.
Maar is dat ook zo? Alle onderzoek over hoe het staat met zingeving in Nederland laat inderdaad zien dat de traditionele religies steeds verder afkalven. Tegelijkertijd zijn er nog nooit zoveel mensen geweest die kennelijk behoefte hebben aan zinvolle kaders, en daarbij niets willen uitsluiten. Zweverig? Dat valt wel mee. Ze zeggen eerlijk, dat ze het gewoon niet weten, en op zoek zijn. Van mindfulness meditatie word je misschien wel rustiger of opgewekter, maar de behoefte aan zingeving blijft bestaan – en de wetenschap vult dat gat niet echt op, terwijl wetenschap en religie in dit opzicht met elkaar op gespannen voet lijken te staan; voor je het weet ben je weer een zwever.

Wetenschap en religie
In zijn boek ‘Naar Huis’, laat Boeddhist Ethan Nichtern zien, dat je er ook anders tegenaan kunt kijken. Nichtern is een vertegenwoordiger van de groep die volgens The Economist niet zou bestaan: een tweede-generatie Westers Boeddhist. Met grote kennis van zaken laat hij zien, dat het in het Boeddhisme heel goed mogelijk is om wetenschap en religie zonder zweverigheid met elkaar te verbinden.
Zijn boek schetst de contouren voor het ‘Boeddhisme van de toekomst’ – een echte religie, maar zonder zweverigheid. Geen God-de-Vader in de hemel, die is er in deze religie nooit geweest. Maar er zijn wel degelijk andere begrippen in het Boeddhisme die voor een niet-wetende-westerling-op-zoek-naar-zingeving allerminst vanzelfsprekend zijn. Karma en reïncarnatie zijn daarvan de belangrijkste, met ‘lijden’ en ‘terugtrekken uit de maatschappij’ op een gedeelde derde plaats. In een verfrissend eenvoudig betoog met grote diepgang ontmaskert hij de schijntegenstellingen tussen de wetenschap en Boeddhisme als religie, waarbij hij de zweverige neigingen van sommige van zijn eigen (Boeddhistische?) en passant wegzet als ‘pseudo-spirituele logica’. Boeddhisme is volgens Nichtern – en ik ben het als mede-Boeddhist volstrekt met hem eens – is psychologie, en meer: de wetenschap van de geest. Nichtern is niet de eerste en enige die dit zegt, maar hij zegt het wel heel goed. Zijn boek is echter nog meer dan een scherpzinnige analyse van misverstanden.

Praktische handleiding
Het is een heldere inleiding in de kern van het Boeddhistisch denken, inclusief de bijbehorende methoden en technieken voor een beter bestaan. Volledig van toepassing in onze moderne tijd. Kortom, een gebruiksaanwijzing voor het dagelijks leven waarin zingeving geen versiersel is voor de zondagmorgen, maar het gehele leven doortrekt.
Het boek heet niet voor niets ‘Naar huis’. Je kunt eruit leren hoe je je in de eerste plaats thuis kunt voelen bij jezelf – een k

In tegenstelling tot veel andere boeken geeft deze schrijver/ monnik handvaten voor een boeddhistische levensstijl

Het verhaal heeft een aantal goede kernpunten, maar is in 't algemeen niet helder geschreven.