Over vrijheid

Geschreven bij Boom klassiek - Over vrijheid

Mill heeft met dit boek helder neergelegd dat alleen een open liberale staatsinrichting optimale kansen biedt aan de mens. Een overheid heeft slechts een gelimiteerde taak en die moet telkens scherp bewaakt worden. Ruim baan aan het individu! Het grondrecht op vrijheid van meningsuiting dient als een klassiek vrijheidsrecht te worden beschouwt, waarmee de overheid zich zo min mogelijk mee mag bemoeien. Alle meningen tellen, hoe vreemd ook, mits de rechten van anderen maar niet onherroepelijk en blijvend worden beschadigd of beknot. Dit 'non-interventieprincipe' voor een overheid wordt in dit boek stelling opgeschreven. Mill was echter geen hardline kapitalist voor een alles moet kunnen systeem. Hij pleitte voor de socialisering van het kapitalisme. Hij was voorstander van een belastingsysteem. Ook was Mill een voorvechter aangaande vrouwenrechten en had grote invloed op voorvechters van de vrouwenemancipatie bewegingen. Zijn eigen vrouw was dan ook een cruciale intellectuele steun ook voor dit boek. Haar wordt zelfs co-schrijverschap toegedicht. Mill heeft haar intellectuele denkkracht bevestigd. Ook de NL'dse schrijver/denker Jacques de Kadt (1897-1988) is op menig gebied schatplichtig aan Mill, alhoewel deze Mill nooit benoemde. Beiden bepleiten nl. een 'aristocratische democratie' waarbij een verantwoordelijke elite het voortouw neemt in inspirerend leiderschap als sprekend voorbeeld voor de samenleving. Religie moest buiten de staatsmacht blijven. Mill was een groot voorstander om andersdenkenden alle ruimte en vrijheid te geven in maatschappelijke discussies. Hoe meer meningen hoe beter. Polarisatie als hoeksteen van een pluriforme levende democratie! Het muilkorven van opinies was hem een gruwel. Hij voorspelde dat tirannie altijd op de loer ligt zodra de staat te veel macht naar zich toe trekt. Zelfs in een democratie. Hij bepleitte eeuwige waakzaamheid in een liberale vrije rechtsstaat om die kern vrijheden te beschermen. Kortom, een prachtig boek, een klassieker, die aan de wortels liggen van onze huidige samenleving.

Geschreven bij Boom klassiek - Over vrijheid

Stuart Mill maakt in dit werk niet alleen duidelijk hoe belangrijk de menselijke vrijheid is maar ook hoe noodzakelijk het is dat ieder mens uit zichzelf haalt wat er in zit. Jezelf ontwikkelen naar je eigen aard en energiek opkomen voor je eigen overtuigingen is niet alleen goed voor jezelf maar ook voor de ander. Alleen door degenen die dit doen, komt de mensheid vooruit, volgens Mill.
Individualisme is bij Stuart Mill niet alleen een bron van levenskunst maar ook een ethische plicht tegenover de gemeenschap. Immers hoe meer meningen met elkaar in discussie - het openbare debat - gaan, hoe beter het resultaat is waarop we mogen hopen en hoe geringer de kans dat de degenen die naar eigen zeggen de waarheid in pacht hebben het ook letterlijk voor het zeggen krijgen.
Mill hekelt gewoontevorming en massagedrag en geeft beschrijvingen van de neiging tot kuddegeest in zijn tijd die ook nu griezelig herkenbaar zijn.