Reuzen op reis handschrift Schoemaker . een achttiende-eeuwse kijk op de Drentse geschiedenis

''Gratama Reeks - 2

In de geschiedschrijving van Drenthe hebben een paar reuzen een belangrijke rol gespeeld, zoals de zeventiende-eeuwer Johan Picardt, met recht de eerste geschiedschrijver van Drenthe genoemd. In zijn visie konden de grote steenhopen in het Drentse land alleen door rijzige reuzen opgeworpen zijn. Reuzen en witte wieven hebben dan ook lang de denkwereld van de Drenten bevolkt.
Dat gold zeker niet voor de ondernemende Amsterdamse textielkoopman Andries Schoemaker, die in 1732 door Drenthe reisde om zijn honger naar historische kennis te stillen. In het gezelschap van de tekenaars Cornelis Pronk en Abraham de Haen documenteerde hij vele landstreken. Zo trokken zij in de zomer van 1732 als reuzen op reis door Drenthe, vergezeld door de dienstmeid Geesien Arends. Als een ware ontdekkingsreiziger verzamelde Schoemaker alles wat over Drenthe van belang was. Uit zijn nagelaten handschrift komt een verlicht man naar voren, die niets moest hebben van trivialiteiten als stenengooiende reuzen en rond grafheuvels dansende witte wieven.

Met deze publicatie wordt het Handschrift Schoemaker op een aantrekkelijke manier toegankelijk gemaakt, waarvoor veel reuzenwerk is verricht door de inleider Jan van der Meer, de transcribent Frits Burghardt, de vertaler Frederik Timmerman en de bewerker en eindredacteur Jan Bos.

Deze bronnenreeks over Drentse schatten verschijnt onder de naam Gratama Reeks als hommage aan een aantal illustere leden van de familie Gratama, die bestuurlijk en rechtshistorisch hun bijdrage aan de Drentse geschiedenis hebben geleverd. Vanuit haar streven het wetenschappelijk archiefonderzoek te bevorderen, treedt de Gratama Stichting op als hoofdfinancier van deze bronnenreeks. Daarnaast werd deze tweede publicatie mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds Drenthe, het NOT-Fonds en het Drents Archief.

Deze tweede publicatie van de Gratama Reeks geeft niet alleen een indringend beeld van de leefwereld van de achttiende-eeuwse Drenten, maar ook van het denkraam van de ontdekkingsreiziger Andries Schoemaker, een reus op reis door de Olde Landschap.

Douwe Huizing
directeur Drents Archief''