Van De Prins Geen Kwaad De Dagboeken Van S.P.A. Van Heiden Reinestein

''Gratama Reeks - 3

In het Drents Archief bevindt zich het zeer omvangrijke familiearchief De Milly van Heiden
Reinestein. Een substantieel deel daarvan bestaat uit de archivalia van Sigismund Pieter Alexander van Heiden Reinestein (1740-1806), opperkamerheer van stadhouder Willem V en Drost van de landschap Drenthe van 1776 tot 1795 en van 1802 tot zijn dood in 1806.

Van de persoonlijke stukken in zijn archief, zijn de dagboeken die Van Heiden bijhield in de periode 1777-1785 wel de meest intrigerende, temeer omdat Van Heiden in de dagboek­periode naar een hoofdrol aan het stadhouderlijk hof toegroeide. Bovendien werd dat tijdvak gekenmerkt door onstuimige ontwikkelingen in de binnen- en buitenlandse politiek. De dagboeken zijn dus zeker niet alleen Drents, maar veeleer nog Haags, Nederlands en zelfs Europees. Dat dit hun belang alleen maar vergroot behoeft geen betoog.

Van Heiden schreef zijn aantekeningen in het Frans, zoals menigeen die zich destijds tot de hogere kringen rekende. Het zou jammer zijn, wanneer het aantal lezers daardoor beperkt bleef. Vandaar dat is besloten de dagboeken te vertalen, in te leiden en van toelichtende opmerkingen te voorzien, zodat ze voor een breed publiek toegankelijk zijn. Niet eerder heeft een ieder deze dagboeken zonder de belemmering van een oud handschrift of een vreemde taal kunnen lezen. Jan van der Meer heeft dit zeer omvangrijk karwei op uitstekende wijze geklaard.

De inleiding bestaat uit twee delen. Eerst schetst Jan van der Meer het historische decor waarbinnen de dagboeken spelen, gaat hij nader in op vorm en inhoud van de dagboeken en legt hij verantwoording af over de wijze van vertalen en annoteren. Lotte van de Pol, vanaf het begin eveneens bij deze uitgave betrokken, gaat vervolgens in op het genre van hofdagboeken en plaatst Van Heidens aantekeningen in de context van enkele andere egodocumenten. Daarnaast geeft zij een beeld van het leven aan het stadhouderlijk hof in deze periode.

Een woord van dank aan Jan Bos, hoofd Publiek van het Drents Archief, die deze uitgave heeft begeleid en gecoördineerd.

Met dit derde deel in de Gratamareeks is wederom een belangrijke bron in het Drents Archief bewerkt en voor een breed publiek beschikbaar geworden. Ook dit boek is mogelijk gemaakt door de Gratama Stichting, die haar naam aan de reeks heeft gegeven, en voorts door het Prins Bernhard Cultuurfonds Drenthe, de heer R. Wagenborg te Zuidlaren, de Stichting De Milly van Heiden Reinestein, de Stichting de Korinthiërs te Amsterdam, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting en Dr. Hendrik Mullers Vaderlandsch Fonds.

De dagboeken geven een intrigerend beeld van het leven van een Drents edelman in zijn eigen provincie, aan het hof in Den Haag en van zijn beleving van het toenmalige wereldnieuws. Bijna even interessant als wat hij vertelt, is overigens wat hij niet vertelt. Waarom verzwijgt hij bepaalde zaken in zijn dagboeken? Werden ze misschien ook gebruikt als verantwoordingsinstrument voor zijn handelen? Hoe dat ook zij, dit boek levert een zeer lezenswaardige nieuwe bijdrage aan de kennis van de Drentse en de Nederlandse geschiedenis.

Douwe Huizing
Directeur Drents Archief ''