Socrates op sneakers Filosofische gids voor het stellen van goede vragen

Als trainer verbindende communicatie zocht ik een boek over de vaardigheid in het stellen van vragen. Ik vond dit in Socrates op sneakers.

Fijn om te lezen: lekker luchtig met herkenbare praktijksituaties. Het boek biedt een helder overzicht en een structuur om verdieping in gesprekken aan te brengen.
Wat maakt een gesprek verhelderend? Wat zijn veelvoorkomende valkuilen die je daarvan juist afhouden? Welke soorten vragen zijn er en wat kun je er mee bereiken? Dit en meer komt op een praktische manier aan de orde.
De invalshoek is filosofisch, gericht op het verhelderen van opvattingen en overtuigingen. Dat is mooi!
Mijn enige aanmerking is hoe Elke Wiss empathie omschrijft. Ik lees dat empathie inbrengen in het gesprek hetzelfde zou zijn als mee lijden met de emotie van de ander. Empathie kent echter meer niveaus dan de emotionele aanstekelijkheid zoals het boek beschrijft. Empathie is ook meevoelen met iemand in het volle besef dat je luistert naar andermans pijn. (Lees hiervoor Altruïsme van Matthieu Ricard.)
Al met al heb ik veel waardering voor dit boek. Ik vind het echt een aanrader voor iedereen die meer betrokkenheid en verdieping wil brengen in zijn contact met anderen. Een lichtpuntje in deze tijd van redetwist en polarisatie.

Voor de 2e keer dit boek nu aan het 'slow' lezen. Toegankelijk en vlot geschreven met praktische oefeningen. Drukt je weer even met je neus op de feiten: hoe vooronderstellingen leiden tot ruis in je gesprekken. En hoe het stellen van goede vragen en echt luisteren helpen om elkaar beter te begrijpen.

Elke Wiss zet je op een luchtige en uitdagende manier aan het werk. Zij weet je te verleiden om te reflecteren op jezelf. Het is makkelijk om alles in theorieën met elkaar te delen. Maar zelf aan het werk gaan? De moed vinden om je eigen luister- en vraagvaardigheden te onderzoeken en toe te geven dat je daar altijd, op welk niveau dan ook, in kunt leren kan best confronterend en lastig zijn. Elke Wiss is een strenge vriendelijke leermeesteres. Ze confronteert, daagt uit, zet aan het denken, inspireert en verleid je. Ze doet dit met humor en compassie.
Dit boek blijft niet hangen in theorieën maar zet je aan het werk. Voor iedereen die een leven lang wil blijven leren! Want dit boek raakt aan alle facetten van het leven.

Een praktisch boek om beter met elkaar te communiceren d.m.v beter leren vragen te stellen en beter te luisteren naar elkaar.

Wat een pareltje dit boek van Elke Wiss! Ik kreeg het als tip van mijn docent tijdens mijn opleiding tot professioneel coach. Het is super toegankelijk geschreven, met veel humor, je voelt en merkt gelijk dat ze de kunst van het vraagstellen meer dan beheerst. En het op zo’n leuke manier kan overbrengen. Echt een tip voor iedereen die met meer aandacht, nieuwsgierigheid en oprechte aandacht voor de ander een gesprek wil voeren. En de ander met de juiste vragen tot eigen inzichten kan leiden. En het maakt eigenlijk niet uit met wie of wat voor gesprek dan ook. Het is lekker praktisch en zet je gelijk tot denken en in de actie :). Ook leuk om cadeau te doen trouwens, ik heb al een tweede aangeschaft voor een vriendin die bijna jarig is en mijn insta post gezien had ;).

waardeloos boek. niet of nauwelijks onderbouwd, desondanks ontzettend langdradig en weinig concreet.

met zo’n op imago gerichte titel had ik beter moeten weten, en ook de aanbevelingen van het boek met een dergelijke pretentie zijn veelzeggend. de stemacteur (?) en verpleegkunig specialist (?) zijn denkelijk vrienden/buren van de auteur die ook eens iets aardigs terug willen doen voor iemand die zo leuk op de kat kan passen en de plantjes water geeft tijdens de vakantie ofzo.

het boek begint met een eindeloze aanloop over dat je “oprecht geïnteresseerd” moet zijn om goede vragen te stellen (duh) en al die tekst over oprechtheid houdt maar niet op. als je je daar doorheen hebt geworsteld, kom je bij hoofdstuk 5 dan bij de essentie over hoe je zonder ruzie met vragen mensen kan confronteren met denkfouten, onzin of tegenstrijdigheden. helaas komt Elke Wiss na een van een collega gejat, ook al niet zo concreet verhaal niet verder dan ‘ja probeer zelf maar te bedenken hoe je dat doet’.

dit is helaas typisch voor dit boek. waar het nodig is of bijna interessant wordt, daar wordt het boek niet concreet en blijven voorbeelden achterwege. maar voor het open doel wordt eindeloos doorgedrenteld zonder te scoren.

het boek heeft potentie als een leuk opstel van een paar kantjes, maar gebruikt taal als vulmiddel om tot 250 bladzijden te komen. misschien zinvol voor mensen die nooit geinteresseerd zijn geweest in een ander (denk aan types als joris luyendijk, sigrid kaag, sander schimmelpenninck) of nog nooit een verdiepende vraag hebben gesteld, maar waarschijnlijk is dit boek zelfs voor hen te oppervlakkig.

dit boek is echt inhoudelijk te dun om te kopen, dus beter zoek je even verder naar een wel relevant boek over dit fascinerende thema.

misschien is het werk over Plato, Socrates en Protagoras van Xaveer de Win, waar de auteur regelmatig uit citeert interessanter, omdat het briljante voorbeelden geeft van Socrates om aggressievrij de meest essentiële punten van zijn opponent aan te snijden. mogelijk moet je hier zelf lering uit trekken, maar de voorbeelden zijn evident en inspirerend.

zelf ga ik beginnen met “how to have impossible conversations” van Lindsay en Boghossian, omdat dat gaat over hoe je een gesprek aan gaat met mensen die anders denken dan jij over gevoelige maar belangrijke thema’s. hopelijk wordt dat wel concreet, krijg je daar wel handvatten, is dat wel onderbouwd.

Er is in deze besprekingen al aardig wat opgemerkt over de langdradigheid van het boek. En de vaagtaal. Daar kun je nog aan toevoegen de kromme metaforen die je op elke bladzijde tegenkomt. De meeste recensenten zijn het er wel over eens dat de stukjes over Socrates wel leuk zijn. Laten dat nu net de stukken zijn die de schrijfster gewoon van anderen heeft overgeschreven, zonder dat dat heel duidelijk is in de tekst.

Dit boek is ok, ik zou het een ander niet aanraden maar het is een interessant verhaal.

Het boek begint niet lekker, de inleiding en het eerste hoofdstuk zijn traag en er worden aardig wat open deuren ingetrapt. Het eerste hoofdstuk licht toe 'waarom wij zo slecht zijn in het stellen van goede vragen'. Om in de geest van Socrates te blijven: 'hoe komt het dat de schrijfster denkt dat deze vraag relevant is?' Het werd mij niet duidelijk, ik wil leren om goede vragen te stellen. Dat ik dat nu niet goed doe is mij al duidelijk, het waarom daarachter vind ik niet zo spannend. De 6 redenen waar de schrijfster een heel hoofdstuk aan wend zijn redelijk vanzelfsprekend, een simpele opsomming was genoeg geweest. En wen ook maar aan vaagtaal, je zult er een hoop van tegen komen.

Wanneer je je door het begin hebt geworsteld begint het boek vanaf hoofdstuk twee gelukkig beter te worden. Dit is waar je leert hoe je beter verdiepende vragen kan stellen en waar je inspiratie kan vinden om dit ook te gaan doen. Er zijn echter wat randvoorwaarden waar je aan moet voldoen voordat je de praktische filosofie in dit boek kan toepassen. Wanneer je niet aan deze voorwaarden voldoet heb je er eigenlijk niet zo heel veel aan en blijft het bij een interessant verhaal.

Één van deze voorwaarden is dat je 'oprecht geïnteresseerd moet zijn in de gedachtewereld van de ander, ook als deze onzin uitkraamt'. Wat als dat niet het geval is? Ik heb nogal moeite met mensen die onzin uitkramen. Geen paniek! Dit kun je oefenen. Na iedere les wordt een oefening gegeven die je in staat stelt om de les te leren. De oefening in dit geval is om in een gesprek met een ander "je eigen gedachten, oordelen en meningen eens níét interessant te vinden. Het doet er allemaal even niet toe." Eureka! Ik zal even de interesse-knop in mijn hoofd omzetten en pardoes heb ik enkel nog interesse voor mijn gesprekspartner.

Om mijn recensie samen te vatten ben ik niet gecharmeerd van de langdradigheid (het boek had 50% van het papier kunnen besparen), de vaagtaal en de praktische uitvoerbaarheid van een aantal adviezen. Wat wel goed is is een interessant verhaal over hoe Socrates te werk ging en in de kern genoeg handvatten om verdiepende vragen te stellen (mits je wat kan met de randvoorwaarden).

Wat direct opvalt is de heldere en geestige stijl waarmee auteur Elke Wiss situaties beschouwt en fileert. Vanaf de eerste bladzijde werd ik daardoor gegrepen en had ik simpelweg ontzettend veel leesplezier.


Daarnaast heeft deze auteur daadwerkelijk iets te vertellen. Een krachtige boodschap om ons meer met elkaar en met onszelf te verbinden. Daartoe roept ze Socrates aan, haar eigen held en raadgever. Net als Socrates staat Elke Wiss voor waarachtigheid, voor het doordringen tot de kern om zo sámen wijzer te worden én je meer verbonden te voelen met de ander.


Wat hierbij positief opvalt is dat Elke Wiss het ontzettend praktisch maakt hoe je dit kunt doen. Het boek wordt nergens vaag of hoogdravend, maar neemt de lezer stapje voor stapje mee in het ontwikkelen van de Socratische houding en vraagvaardigheden.


Wat mij betreft een must-read!

Het boek heeft een duidelijk politieke ondertoon die door elke bladzijde heen sijpelt. De auteur maakt geen geheim van haar linkse overtuigingen en laat geen mogelijkheid onbenut om deze te benadrukken. Dit maakt het moeilijk om het boek als een objectieve bron van filosofische kennis te beschouwen. De politieke voorkeur van de auteur staat op de voorgrond, en hierdoor komt de daadwerkelijke filosofische inhoud helaas op de tweede plaats.

Hoewel iedere auteur natuurlijk het recht heeft op een eigen mening en visie, voelt dit werk meer als een pamflet voor linkse politieke ideeën dan een serieus filosofisch werk. Voor lezers die op zoek zijn naar een evenwichtig en objectief boek over filosofie kan dit boek teleurstellend zijn. De continue nadruk op de politieke overtuigingen van de auteur kan afleidend werken en voorkomt dat de lezer zich volledig kan verdiepen in de filosofische vraagstukken die het boek pretendeert te behandelen.

Ik ben ergens op een kwart van het boek gestopt, omdat ik me niet kon vinden in de constante politieke lading die het boek met zich meebracht. Het voelde alsof de echte filosofische inhoud hierdoor in het gedrang kwam.

Kortom, als je op zoek bent naar een boek dat diep ingaat op filosofische thema's zonder een overheersende politieke bias, is dit mogelijk niet het juiste boek voor jou. Het constante benadrukken van de linkse ideologie van de auteur kan voor sommige lezers afleidend en ongewenst zijn.