Wij zijn licht

Wij zijn de lezer. Gewoonlijk hebben wij het niet zo op verhalen die geënt zijn op een nieuwsfeit, wij houden veel meer van fictieve fictie, maar het proza van de eerste bladzijden van het inkijkexemplaar dat wij op het wereldwijde web aantroffen was zo sprankelend dat wij meteen een soort literaire vlinders in onze buik voelden. De eerste hoofdstukken lazen wij bijna zonder te ademen. Ons inwendige oor werd gestreeld door springerige ritmes en botsende klinkers, onze fantasie geprikkeld door afwisselend bezielde en levenloze invalshoeken. Zelden hadden wij zo genoten van een roman.

Nieuwsgierig als wij zijn zochten wij een paar hoofdstukken later op datzelfde wereldwijde web waar wij eerder het boek hadden ingezien naar de realiteit die het fundament voor dit relaas moet zijn geweest. Wij vonden zonder enige moeite de gefictionaliseerde woongroep. Wij lazen in de woorden van deze mensen wat hen beweegt, zagen de bont beschilderde kozijnen van hun rijtjeshuis en ontdekten de werkelijke namen van de groepsleden met hun woonplaats en adres. Via foto's drongen wij zelfs hun huiskamer binnen en voor wij het wisten, bekroop ons het gevoel toeschouwers te zijn bij de publieke val van deze onbekende Nederlanders, die op tal van obscure internetforums over de tong gaan en moreel worden veroordeeld. In de werkelijkheid.

Waren wij niet op onderzoek uitgegaan, dan zouden wij tot de allerlaatste magistrale bladzijde hebben genoten van dit caleidoscopische relaas over collectieve verdwazing, maar wij moesten per se naar feiten graven, ook al hadden wij een stilzwijgende afspraak met het boek dat het om fictie ging. Wij hebben het dus helemaal aan onze wijsneuzerij te danken dat wij *Wij zijn licht* niet meer zonder extraliteraire bijgedachten kunnen lezen. Zo vragen wij ons af, hoewel het boek veel milder en evenwichtiger over zijn personages oordeelt dan de publieke opinie over de echte personen, of Gerda Blees de gebeurtenissen ook tot fictie zou hebben verwerkt als de woongroep had bestaan uit vrienden. Zouden wij dat zelf doen? Nee natuurlijk. Niet omdat wij betere mensen zijn, maar wij zijn de lezer.

Het boek gaat over een woongroep van vier mensen, waarvan er één aan ondervoeding overlijdt. Het is een enge woongroep, met hun obsessie voor Het Licht. Waarbij het loskomen van de aarde, door letterlijk niet of zo weinig mogelijk te eten, het voornaamste doel is. De opzet van het boek is origineel. Elk van de 25 hoofdstukken wordt verteld vanuit een ander perspectief. Het begint bijvoorbeeld met: Wij zijn de nacht. Daarna volgt: Wij zijn de plaats delict. Enzovoorts. De dood van Elisabeth, de zus van 'sekteleider' Melodie, wordt zo van verschillende kanten belicht. Dat heeft iets saais, omdat de lezer veel feiten al kent. Er zit weinig ontwikkeling in. Verder vallen de bekende stereotypes op. De sekteleden gebruiken alleen biologische producten, dragen geitenwollen sokken door hun moeder gebreid, hebben een moeilijke jeugd gehad, gedragen zich buitenissig en zijn vooral wereldvreemd. De mensen uit de 'gewone' maatschappij daarentegen zijn allemaal empathisch, kundig in hun vak, liefdevol en begaan met de 'kwetsbare' sekteleden. Het is wel erg zwart wit. Ik mis een diepere psychologie met nuances. Van alle hoofdpersonen eigenlijk. Misschien dat het verhaal daarom niet pakt en beklijft?

Als psycholoog het ik boek met veel belangstelling gelezen. Het biedt een originele blik in een wereld van in zich zelf gekeerde woongroepen en sektes die tot de verbeelding spreekt. Gerda Blees is erin geslaagd om zonder oordeel over de betrokkenen een beeld te schetsen van deze specifieke woongroep en de dynamiek tussen de verschillende personen.

Zij combineert hierbij haar schrijverstalent met haar bekendheid met woongroepen. Het resultaat is een origineel boek waarin zij dicht bij werkelijkheid komt en waarin duidelijk wordt onder welke psychologische druk deze woongroep eigenlijk leeft en welke gevolgen dat kan hebben.

Bijzonder hierbij is, dat de website waarop de schrijfster zich gebaseerd heeft, nog steeds in de lucht is en zo mooi naslagwerk vormt voor de lezers van het boek. De blauwdruk van vrijwel alle ongezonde woongroepen is een narcistische, dominantie leider met een aantal ‘co-dependant’ volgers. Zowel het boek als de website bevestigen dit beeld, waarbij het boek een aantal zaken onbeschreven laat die wel op de website inzichtelijk zijn. Die staat bijvoorbeeld vol met persoonlijke aanvallen op de vijanden van de groep (de maatschappij, instellingen en instanties, familieleden van groepsbewoners en uiteraard ex-groepsbewoners) die bijna te pijnlijk zijn om te lezen.

De conclusie van het boek is eigenlijk dat er alleen verliezers zijn in dit verhaal. De leider die door kan gaan met haar egocentrische fantasieën, maar het geluk duidelijk nog niet gevonden heeft en ook niet gaat vinden. De volgers die hun leven opofferen voor een lege belofte van ‘iets hogers’ en onder grote druk van de leider in het gareel blijven tot de dood er op volgt. En alle mensen en instanties rondom de groep, die hun goedbedoelde hulp en adviezen zien afketsen op een onbehandelde persoonlijkheidsstoornis.

Kortom: aanrader om te lezen! Enerzijds als goedgeschreven boek en anderzijds als begripskader voor vergelijkbare zaken zoals Ruinderwold.

Ik schrijf deze review vooral omdat ik het erg niet eens ben met de enige andere review, die maar twee sterren geeft. Ik vind juist dat je goed de achtergrond krijgt van alle personages, je begrijpt waarom de mensen meegaan in de 'sekte' en je begrijpt waarom de politieagenten geen begrip hebben - niemand komt er echt mooi vanaf, maar dat hoeft ook helemaal niet. De hoofdstukken, verteld vanuit verschillende perspectieven, bijvoorbeeld door 'de feiten' ("Wij zijn de feiten") of door 'het dagelijks brood' ("Wij zijn het dagelijks brood"), zorgen voor een beeld dat juist verschillende kanten laat zien van de situatie.
Ik vind dit echt een aanrader, om het verhaal én om de interessante wijze van vertellen!

Dit veelgeprezen boek lees je in één ruk uit.
De constructie is zeer origineel: het verhaal laten vertellen vanuit wisselend perspectief, zelfs door levenloze voorwerpen. Er staan veel achtenswaardige opmerkingen in, en vooral de dialogen tussen de personages, m.n. de wijze waarop de leidster de anderen geestelijk terroriseert, zijn treffend geschreven en getuigen van groot psychologisch inzicht.
Dit alles maakt het nog niet tot literatuur.
Daarvoor is het gezichtspunt toch te beperkt.

De originele vorm maakt het geheel goed leesbaar maar verhindert tegelijk om al te zeer de diepte in te gaan.
Zo worden noch de persoonlijkheden van de hoofdfiguren uitgediept, en blijft het bij één het incident overschrijdend thema: hoe verantwoordelijk ben je voor een ander volwassen persoon.
In dat opzicht is het toch een gemiste kans.

Geschreven bij Wij zijn licht

Origineel vond ik de verschillende invalshoeken waardoor de situatie vanuit diverse standpunten belicht werd, op een niet veroordelende objectieve wijze. Hierdoor werd de lezer meegenomen in het verloop van de gebeurtenissen en kreeg je allengs meer begrip voor hoe het zover had kunnen komen. Het volkomen open einde was misschien niet zo bevredigend maar vond ik wel mooi passen bij de beschrijvende, niet oordelende, manier van vertellen.
Ik heb het in 1 ruk uitgelezen.

Een verhaal lezen vanuit de ‘ogen’ van een cello en een slow juicer, vanuit de gedachten van sinaasappelgeur en een pen, en de bevindingen van de ‘plaats delict’ waar ene Elizabeth overlijdt. Het klinkt werkelijk gestoord, maar sinds lange tijd is er niet zó’n origineel boek geschreven dat volledig aangrijpt. Hoe kunnen niet-mensen je gevoel raken?

Aan de hand van al die wisselende perspectieven wordt een onwerkelijke situatie in beeld gebracht. De situatie van vier woongroepbewoners die ervan overtuigd zijn dat ze kunnen leven van licht en liefde, zonder eten. Ze zijn verblind door hun idealen en zien niet hoe hun manier van leven de vraag doet opwekken: zijn ze schuldig aan de dood van de uitgehongerde Elizabeth?

Het boek heeft lef, humor (er is zelfs een hoofdstuk waarbij het verhaal zichzelf onder de loep neemt), onderhuidse spanning en geeft een geweldige inkijk in het leven van (kleine) sektes. Sinds lange tijd de volle vijf sterren!

Geschreven bij Wij zijn licht

Dit is niet alleen boek over een woongroep die steeds meer tot sekte verwordt. Het is literair echt een genot om te lezen. Al op 1/10 ofzo vond ik het zo mooi om de perspectieven van de nacht en een boterham te lezen. Ik laafde me aan de stevige indirectheid waarmee dit gruwelijke verhaal verteld werd. Echt geweldig!

boek in goede staat, super interessant boek tot nu toe!

Geschreven bij Wij zijn licht

Het is goed bezorgt en netjes aangekomen. Het book is niet beschadigd of vies. Ook leuk dat er een briefje van de verkoper erbij zat.