Aardse mystiek inleiding in de filosofie van de verwondering

Arnold Ziegelaar probeert de vraag te beantwoorden wat een levensfilosofie zou moeten inhouden.
Hij laat verschillende benaderingen uit de geschiedenis van de filosofie zien van waar het leven nu werkelijk om draait. Gesteund door deze rijke traditie van Anaximander tot en met Heidegger, formuleert hij hoe we in zijn ogen 'levenskunst' kunnen bedrijven. Balancerend op de grens van vertwijfeling en vrede, toont hij de mogelijkheid om het ontbreken van een uiteindelijke grond positief te waarderen.

'Alvorens ik als aardbewoner in het moeras verzink, is er dat moeras en al het leven dat zich daarin ophoudt.'
In zijn uitwerking van allerlei oorspronkelijke dimensies als zelfontplooiing, liefde, schoonheid en moraal, ontstaat een coherent geheel waarin ruimte wordt geschapen - als het ware als een tempel uitgehakt in de rots van onze oppervlakkigheid - voor mystiek. Geen mystiek die zich beroept op bovennatuurlijke zaken, maar, integendeel: mystiek als wonderlijke realisering van ons bestaan in, door en met de natuur.
Bijna terloops worden oude concepten als 'de onbewogen beweger' en de gepassioneerde rationele nuchterheid van de stoïcijnen van stof ontdaan en begrijpelijk en inspirerend uitgelegd.
Ook diverse eigenzinnige nieuwe denkbeelden worden geïntroduceerd, beschouwelijk uitgewerkt en ingezet voor een radicalisering van de onreduceerbare raadselachtigheid van onze ervaringen, hier en nu.
Zoals 'innigheid' (o.a. het opgaan in de ervaring), 'Voorval' (o.a. het stilstaan bij de onverwachte gebeurtenis) en 'futilisme' (o.a. het erkennen van de uiterste beperktheid van het denken zelf in het licht van de grenservaring van zijn en niet-zijn).
Een leerzaam, mooi en authentiek existentieel werk.

Anders dan de titel doet vermoeden heeft dit boek een heel laag zweverigheidsgehalte. Het is wel een zeer leerzame en met persoonlijke voorbeelden verrijkte samenvatting van het resultaat van eeuwenlang denken over ‘hoe te leven’, over levenskunst.

Ziegelaar legt uit dat de mens zich altijd heeft verwonderd over de natuur en de kosmos: de mens is deel daarvan, maar is tegelijk ‘losgebroken’ uit de onmiddellijke eenheid ermee. Daarom zoekt hij via ervaringen en kennis naar een manier om zijn gevoel van vervreemding tegen te gaan. Na een weergave van grote denkers over kosmos, de plek van de mens daarin en de wijze waarop men het beste kan leven, deelt Ziegelaar zijn eigen ervaring met voorvallen die hem een intens contact met de natuur gaven: door het openstaan voor mystieke ervaringsmomenten, kan de mens zijn vertwijfeling en eenzaamheid even vergeten en in plaats daarvan diepe sereniteit en ontroering ervaren.

Dit boek heeft vooral veel indruk op mij gemaakt door de bijzondere combinatie van theorie over metafysica en ethiek en de persoonlijke ervaringen van de auteur op het gebied van levenskunst. Juist door de combinatie met het persoonlijke onderstreept de auteur dat dit is waar filosofie uiteindelijk altijd over gaat: het vinden van antwoorden op de vraag hoe te leven.

Het boek richt zich op de geinteresseerde leek. Het is geen gemakkelijke kost, maar biedt interessante beschouwingen over de zin van het leven voor mensen die niet meer geloven in God of enig ander metafysische autoriteit.

Mystiek is altijd met een bestaande godsdienst in verband gebracht, maar dit boek toont dat godsdienst in verband met mystiek moet worden gezien