De tijgervrouw van Galina

De Tijgervrouw van Galina. Het is een mysterieuze titel voor een mysterieus boek, dat zich afspeelt in een mysterieus land, ergens op de Balkan. En dan houdt het nog niet op met de mysterieën, want het is eigenlijk ook een groot raadsel hoe een piepjonge (26-jarige!) schrijfster zo een volwassen roman heeft kunnen schrijven.

De Tijgervrouw van Galina is een roman over de levens van een jonge vrouwelijke arts en haar –verdwenen- grootvader. De grootvader vertelde zijn kleindochter toen zij nog klein was altijd verhalen, en die verhalen zijn weer verhalen-in-verhalen in dit boek. Zo lees je bijvoorbeeld over een onvergankelijke man, een Tijgervrouw (de vrouw uit de titel) en nog veel meer bijzondere en fantasierijk neergezette karakters. Alle verhaallijnen zijn met elkaar verweven en dat is bijzonder knap gedaan, zeker als je bedenkt dat realistische en sprookjesachtige scènes elkaar afwisselen. Dat ‘De tijgervrouw’ ondanks deze tegenstelling toch een enorm boeiend boek is geworden, is natuurlijk ook weer een mysterie, maar dat maakt het boek er niet minder geweldig om.

Natalia is een jonge vrouwelijke arts uit het Balkanland. Ze is de enige dochter van een alleenstaande moeder. Ze wonen hun hele leven bij hun grootouders in een omgeving van gewelddadige intrastatelijke conflicten. Ze vertrekt samen met haar collega en vriendin Zóra naar een weeshuis om kinderen te vaccineren. Onderweg krijgt zij te horen dat haar dierbare grootvader is overleden. Hij is gestorven op een voor haar familie onbekende plek. Het is niemand duidelijk wat haar opa daar moest.

Terwijl Natalia de geheimen van haar grootvader probeert te achterhalen, denkt ze veel terug aan hoe ze als kind tijd doorbracht met haar grootvader en hoe hij haar inspireerde om arts te worden. Elke zaterdagmorgen gingen ze naar de dierentuin om de tijgers te bezoeken. Hij las haar altijd voor uit het Jungleboek van Kipling. Deze herinneringen leiden haar door een ontdekkingstocht vol emoties en liefde voor haar grootvader.

Téa Obrecht verrijkt haar roman met twee mythen; het verhaal van de Tijgervrouw van Galina en De onvergankelijke man. Ze geeft deze mythen op een zinrijke, betekenisvolle en reële wijze weer. Het enige waaraan je merkt, dat de schrijfster pas 26 jaar is, is haar vlotte schrijfstijl. Ze schijft beeldend, duidelijk en zonder krullen. Ze weet op vakkundige wijze flashbacks in haar vertelling te stoppen, die het verhaal niet ophouden. Kortom, een geweldig boek, dat je niet mag missen. Vol verwachting naar het volgende boek van Téa Obrecht.

De afgelopen tien jaar zijn er veel verhalen geschreven die zich afspelen in een of meer landen van het voormalige Joegoslavië. Zodra de gebeurtenissen in de 90-er jaren in deze door oorlog verscheurde landen enigszins zijn verwerkt, wordt ongekend scherp op schrift gesteld wat de oorlog daar teweeg heeft gebracht.

Zo ook in de roman “De tijgervrouw van Galina”, waarin de hoofdpersoon Natalia - opgroeiend in de 90-er jaren - beschrijft welke gevolgen de oorlog voor haar en haar familie heeft. Niet alleen het gebrek aan allerlei zaken, maar ook de onderbreking van studie en de vorming van nieuwe grenzen kunnen worden genoemd.
De nieuwe grenzen belemmeren de doorgang naar plaatsen waar men vroeger heenging en werpen ook anderszins problemen op. De repressie van de nieuwe overheid wordt aangehaald, zeker ten aanzien van mensen die in vroeger tijden elders hebben gewoond en / of in dienst van de toenmalige centrale overheid hebben gewerkt.

Naast dit alles geeft de schrijfster goed weer de relatie, die Natalia van jongs-af-aan heeft met haar opa. Slechts tijdens haar puberteit staat deze jeugdtraditie op een laag pitje. Al in een vroeg stadium vertelt de opa Natalia verhalen van vroeger, die betrekking hebben op tijgers en de jungle. Altijd heeft opa het zogenaamde jungleboek bij zich, dat later ook een speciale betekenis zal krijgen. Naarmate opa ouder wordt en er zich een dodelijke ziekte bij hem ontwikkelt, gaat opa steeds meer verhalen uit het verre verleden vertellen. Eén van deze verhalen heeft betrekking op de “onvergankelijke” man, die niet dood gaat en ogenschijnlijk dezelfde leeftijd houdt. Daarnaast verhaalt opa over de geschiedenis van de tijgervrouw.

In de roman krijgen deze verhalen geleidelijk aan een plaats waarbij de spanning steeds meer wordt opgebouwd. Heel goed wordt beschreven hoe men in achtergebleven gebieden reageert op alles wat vreemd en dus niet goed is. Veel vooroordelen daardoor en repressie op een wijze zoals men in deze streken al eeuwen gewend is toe te passen.
Tot het laatst toe houdt de roman de lezer bezig met de vraag wat deze verhalen te betekenen hebben.

Natalia, de hoofdpersoon in dit boek, is samen met haar vriendin onderweg naar een dorpje in de Balkan om er kinderen te gaan vaccineren
Onderweg wordt ze gebeld en krijgt ze te horen dat haar grootvader onder vreemde omstandigheden, ergens in een veldhospitaal, is overleden.
Ondanks dit afschuwelijk nieuws, dat haar heel verdrietig maakt, besluit ze haar vriendin niets te vertellen en verder te reizen naar het dorpje, waar zij gastvrij worden onthaald door een familie die verscheurd is door het oorlogsverleden.
Haar grootvader was, net als Natalia is, arts en zij herinnert zich hoe hij haar in het verleden altijd fascinerende verhalen vertelde.
Zijn leven werd beheerst door een onvergetelijke gebeurtenis; in een kerk ontmoette hij een man die daar opgebaard lag, de man bleek echter nog in leven.
Deze onvergankelijke man beïnvloedde het hele leven van de grootvader van Natalia. Zij is er dan ook van overtuigd dat hij op zoek was naar de waarheid achter dit mysterie toen hij, ver weg van huis, is gestorven.
Natalia reist naar het hospitaal om de eigendommen van haar grootvader op te halen, ondertussen lezen we het verhaal over de tijgervrouw.

Het is een ongelooflijk knap geschreven boek, jammer vind ik het dat niet beter is geduid waar het boek zich afspeelt, zodat het niet gemakkelijk naar een plaats te herleiden is.
Dit zou het boek voor mijzelf aantrekkelijker hebben gemaakt.

‘De tijgervrouw van Galina’ van Téa Obreht
Voordat ik deze recensie op papier zette overwoog ik hoe ik deze roman zou omschrijven en ik merkte dat het me niet lukte om het vatten onder een bepaalde bekende noemer. Het feit dat dat niet lukte komt eenvoudigweg omdat dit boek niet enkelvoudig is maar meerdere lagen heeft waardoor het uniek is. Voor mij voelde het aan als zeer authentiek. Die authenticiteit beperkt zich niet tot de personages. Ik had het idee dat er ook een tipje van de sluier van de landsaard werd opgetild en dat oude mythen verweven werden met de beleving van de hoofdpersoon waardoor ze binnen een ander kleurenspectrum vielen. Sommige zaken kon ik niet anders dan metaforisch zien, en ik neem aan dat ze ook bedoelt zijn.
In een warme stijl schetst Téa Obreht een beeld van haar geboorteland , voormalig Joegoslavië, met alle trauma’s van dien. Daarnaast is het een verhaal van verdriet en rouw om de dood van haar grootvader. Met wiens sterven ze meer lijkt te verliezen dan een geliefde opa maar die ze met dit boek postuum een eresaluut brengt door het verhaal van zijn leven te vertellen. Daar wil ik het graag bij laten want het is doodzonde om meer weg te geven van deze compositie (want dat is het bijna) en de figuren die de diverse subplots bevolken. Het is beter om er simpelweg van te genieten.
De bijzonder kleurrijke figuren die ze op een intense manier beschrijft zijn bijna sprookjesachtig maar gevoelsmatig denk ik dat een aantal van hen mythen of volksoverleveringen uit Joegoslavië zijn. Die heeft ze op een werkelijk prachtige manier vorm gegeven zodat ze naadloos pasten in het verhaal.
Het voelde tijdens het lezen echt alsof dit boek vanuit haar hart geschreven is zonder echter ook maar ergens sentimenteel te worden. Een knappe prestatie die maakt dat ik benieuwd ben naar hoe haar volgende boek gaat zijn. Dat zou weleens een heel andere stijl kunnen hebben. Maar voorlopig kan de hele wereld nog genieten van ‘De tijgervrouw van Galina.’

Als Natalia, een jonge arts uit een Balkanland, op weg is naar een kinderhuis om kinderen te vaccineren krijgt ze het bericht dat haar grootvader is overleden. Natalia had een sterke band met haar grootvader die haar meenam naar de dierentuin om de tijger te zien, en haar voorlas uit zijn ‘lijfboek’ Het Jungelboek. Dat hij altijd bij zich droeg.
Tijdens de reis en het verblijf komen de belevenissen die zij met haar grootvader had, en de verhalen die hij haar vertelde weer tot leven. De verhalen van Gavran Gailé ( de onvergankelijke man), en deTijgervrouw lopen als een rode draad door het boek. Ook de andere verhalen zoals die van Darisa de Beer zijn verbonden met de tijgervrouw en zijn onvergetelijk.
De herinneringen die zij heeft zijn doorspekt met folklore en bijgeloof uit de Balkan, en maken mede dat het boek als een sprookje leest.
Maar dat is niet het enige wat het boek zo prettig leesbaar maakt. Téa weet prachtige zinnen te maken , haar woordkeus lijkt goed overdacht maar zeker niet gekunsteld. Haar enorme fantasie weet zij zo gepast te brengen dat je bijna gaat twijfelen of de verhalen misschien toch niet echt gebeurd zijn. (Is de mora ontsproten aan de fantasie van Téa, of bestaat hij echt in de folklore van de Balkan?)
Ik vind het onbegrijpelijk dat iemand op zo’n jonge leeftijd (Téa is 26 jaar oud) zo’n rijp debuut weet te schrijven, dat vanaf de eerste tot en met de laatste bladzijde boeit.
Iedereen die dit boek gelezen heeft zal (net als ik) reikhalzend uitkijken naar haar tweede roman.

Het boek bevat 3 realistische hoofdlijnen, die niet los te maken zijn van de mythes, de volksverhalen, het bijgeloof en de magische belevenissen en belevingen, die feitelijk de hoofdmoot van het boek vormen. De 3 belangrijkste verhalen zijn het verhaal van “de tijgervrouw”, “de onvergankelijke man” en “Darisa de beer”. Verhalen die met elkaar verbonden zijn. Het boek is geschreven tegen de achtergrond van een niet nader genoemd land in de Balkan en de lokale oorlogssituaties en onderlinge verhoudingen aldaar.

De eerste lijn van de 3 realistische lijnen vertelt over de jonge arts Natalia, die aankomt in een weeshuis ergens in een plaats op de Balkan, aan de andere kant van een zojuist nieuw gevormde grens, om samen met haar vriendin Zóra kinderen te vaccineren. Tegelijkertijd beschrijft het haar zoektocht naar de plek waar haar grootvader zojuist overleden is. Evenals zij was hij arts. Een arts met aanzien bij de bevolking.

De tweede lijn gaat over Natalia's jeugd, waarin haar grootvader een grote rol speelde. Hij bezocht regelmatig met haar de plaatselijke dierentuin en las haar voor uit het Junglebook, dat hij altijd bij zich droeg, en vertelde haar zijn levensverhalen. Het lijkt er op dat hij zijn verhalen niet afgemaakt heeft en dit stuk gaat dan ook eveneens over Natalia's zoektocht naar het laatste, geheim gebleven lijkende deel van zijn verhaal.

De derde lijn beschrijft het levensverhaal van de grootvader zelf.

Téa Obreht, de nog jonge schrijfster van 26 jaar kan prachtig vertellen!
Dit klinkende debuut toont een schijnbaar onuitputtelijke fantasie, niet alleen door het schrijven op zich van al deze verhalen, maar ook de verschillende mythes zelf bestaan uit ongebreidelde, gemakkelijk overlopende associaties. Ze maken het geheel leuk en sprookjesachtig. Tegelijkertijd zijn alle verhalen geschreven op een manier die realistisch overkomt. Deze combinatie vond ik uniek en sterk. En, hoewel enerzijds fragmentarisch geschreven, zijn de verbindingen knap gemaakt en vormt dit boek ondanks de magie een tamelijk warm en vooral onderhoudend geheel.

De tijgervrouw van Galina is geschreven doorTéa Obreht, een jonge schrijfster van 26 jaar,die me wist te boeien door haar sprookjesachtige verhaal zich afspelend ergens in de Balkan.
Met het boek won ze de Orange Price 2011.

Natalia, een jonge arts, is met een vriendin onderweg naar een weeshuis om daar kinderen te gaan vaccineren.
Dan hoort ze dat haar grootvader,ook een arts, is overleden,een grootvader waar ze dol op was.
Als kind nam hij haar vaak mee naar de dierentuin en altijd had hij het”Jungleboek “ van Kipling bij zich waar hij haar uit voorlas en haar ook de wonderlijkste levensverhalen vertelde.
De mooiste verhalen echter waren die van “de tijgervrouw “ en het verhaal van “de onvergankelijke man”,de man die niet dood kon gaan.
Ze gaat op zoek naar de plaats waar haar grootvader is overleden en wil te weten komen hoe hij zijn laatste levensdagen is doorgekomen.

Het boek gaat over het heden maar grijpt vaak terug naar het verleden,naar de jeugd van de grootvader.
De schrijfster kan prachtig vertellen,mooie,spannende en emotionele verhalen waarbij je ook de folklore van de Balkan leert kennen.
De karakters van de mensen worden goed weergegeven,je leeft met ze mee en je merkt hoe oorlog en conflicten een stempel op de bevolking hebben gedrukt.
Een roman met een ongelooflijke fantasie.

Heb erg genoten van dit boek en ben benieuwd naar haar volgende boek.