Dichter in de jungle John Gabriel Stedman (1744-1797)

Geschreven bij Dichter in de jungle

In Dichter in de Jungle vertelt Roelof van Gelder over het leven van John Gabriel Stedman, een Schots-Nederlandse officier. Het boek is opgedeeld in vijf delen, welke ieder verhalen over een periode in het leven van Stedman. Na een losbandige jeugd in Nederland belandt hij in het leger en gaat naar Suriname, waar hij als lid van het expeditieleger de taak had weggelopen slaven op te sporen. Het leven is hard en medogeloos, maar Stedman overleeft en komt terug naar Nederland. Later zou hij zich met zijn vrouw vestigen in Engeland en start hij een leven als schrijver. De contrasten zijn groot. Stedman heeft tekentalent en interesseerde zich naast zijn militaire carrière zeker ook voor zijn omgeving, welke hij op papier heeft neergezet, zowel in teksten als beelden. Dat heeft geleid tot een boek over de slavernij, welke is geïllustreerd met 80 gravures, gebaseerd op zijn eigen tekeningen. Roelof van Gelder beschrijft het leven en de denkbeelden van Stedman aan de hand van diens dagboeken, brieven en memoires. Het beeld dat achterblijft is een verhaal over een man, die zijn leven in de 18e eeuw op eigen wijze heeft getekend en beschreven en daarbij – wellicht onbedoeld – een indrukwekkend beeld van de slavernij neerzette. Roelof van Gelder is er vervolgens weer in geslaagd een treffend beeld van Stedman neer te zetten. Een terechte winnaar van de Libris geschiedenisprijs 2019.

Dit boek, Dichter in de Jungle van Roelof van Gelder is een aanrader, ook voor de lezer die niet in het bijzonder is geinteresseerd in geschiedenisboeken.

Waarom: Dichter in de Jungle is geschreven in een vlotte schrijfstijl die je af en toe doet vergeten dat je een geschiedschrijving leest. Het boek leest meer als een (historische) roman dan als een historische biografie met alleen maar feiten en weetjes.

Op basis van een beperkt aantal bronnen heeft van Gelder een levendig verhaal weten op te schrijven over de avonturier, militair en schrijver John Gabriel Stedman die leefde van het midden tot het einde van de 18e eeuw.

Het boek is erg volledig, het begint met de geboorte van Stedman en eindigt met zijn dood, in een chronologische volgorde geschreven, ingedeeld in hoofdstukken per tijdvak/specifieke periode uit het leven van Stedman.

Veel mensen, waaronder ikzelf, zullen Stedman voornamelijk kennen van zijn bekende boek over Suiname (‘Narrative’), het land waar hij voor een periode van ruim 4 jaar verbleef en zijn grootste avonturen heeft beleefd. Zijn boek, met mooie illustraties, is bij de gemiddelde Suriname kenner wel bekend neem ik aan.

Het boek Dichter in de Jungle is echter een volledig biografie van zijn leven en daardoor extra interessant omdat er niet alleen wordt geschreven over zijn Surinaamse periode, maar ook over de periode daarvoor en daarna. Dit geeft een beter beeld van de persoon Stedman.

Van Gelder beschrijft op een mooie wijze het leven van Stedman aan de hand van diverse anekdotes in een historische context. Zo begint het boek bij de Slag bij Fontenoy (1745), een veldslag in de Oostenrijkse Successieoorlog tussen de Fransen en een legermacht van Engelsen, bijgestaan door Schotten, Hannoverianen en Nederlanders.

Zoals gezegd, van Gelder beschrijft meer dan de Surinaamse jaren van Stedman, maar deze periode is wat mij beftreft wel het meest interessant en het meest boeiend om te lezen. Hier heeft Stedman zijn grootste avonturen beleefd, zijn grote liefde, de mulattin Joanna, ontmoet en een militaire carriere gemaakt. En uiteraard inspiratie opgedaan voor zijn boek Narrative. Een aantal van de prenten uit de Narrative zijn ook in dit boek opgenomen en dit is zeker een mooie aanvulling op de tekst. Dit deel neemt dan ook een belangrijke plaats in in het boek.

John Stedman wordt vaak gezien als een voorstander van het abolitionisme. Na het lezen van dit boek kan je jezelf de vraag stellen of dit wel helemaal terecht is. Dit boek geeft in ieder geval stof tot nadenken en levert een meer genuanceerd beeld op van Stedman. Ook dit is een reden om het boek te lezen.

Stedman slijt zijn laatste jaren in Engeland. In de betreffende hoofdstukken wordt met name het gezinsleven en het sociale leven beschreven. Hier start ook het proces om het Suriname boek te schrijven en uit te geven. Dat dit niet zonder slag of stoot ging, blijkt uit de vele tegenslagen die Stedman ondervond tijdens dit proces. Het boek eindigt met de dood van Stedman en tenslotte een epiloog die een nadere beschouwing en duiding van de auteur op diverse aspecten uit het leven van Stedman geeft.

Roelof van Gelder is er met dit boek in geslaagd om het avontuurlijke leven van John Gabriel Stedman volledig, gedetailleerd en genuanceerd op te schrijven op een wijze die de hedendaagse lezer wel moet aanspreken. Mij in ieder geval wel!

Een bekroonde biografie over John Gabriel Stedman, sinds 1760 als Schots militair in het Staatse leger. Het boek is grotendeels gebaseerd op Stedmans memoires, dagboeken en zijn weergave van zijn expeditie naar Suriname, de ‘Narrative of a Five Years’ Expedition ...’. Vader Stedman diende ook al in Nederland als militair in de Schotse Brigade die al sinds de Tachtigjarige Oorlog onderdeel van het Oranje Leger uitmaakte. Stedman heeft zich in zijn memoires sterk heeft laten beïnvloeden door een aantal avonturenromans uit zijn tijd. Het leven van Stedman als militair in vredestijd werd gekenmerkt door ‘vechtpartijen, drinkgelagen, kaart- en goksessies, ruzies over vrouwen en prostitutie’. Interessant is de beschrijving van de garnizoenssteden waar Stedman achtereenvolgens gelegerd was, zijn sociale contacten tot en met die met de Prins van Oranje. Eind 1772 trok Stedman met een expeditieleger van 500 man naar Suriname om een eind te maken aan de marronage, weggelopen slaven die aanvallen uitvoerden op de plantages. Suriname werd in die tijd bevolkt door 2600 vrije mensen, 1200 militairen en ± 60.000 slaven en was eigendom van de Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname.
Het boek bevat een fraaie beschrijving van het leven in Paramaribo en op de plantages waarbij Stedmans afkeer opvalt van de wrede straffen die de slaven ondergingen.
In 1773 sloot Stedman een Surinaams ‘huwelijk’ met de 15 jarige mulattin Joanna, een contract tussen Stedman, Joanna, haar familie en haar eigenaar. Uit dit ‘huwelijk’ werd zoon Johnny geboren die hij later vrijkocht. In 1784 liet hij de negenjarige Johnny overkomen naar Maastricht. In 1792 zou Johnny als zeeman bij een zwempartij verdrinken. De expedities naar de binnenlanden verliepen dramatisch. Door ziekte, ongedierte, weersomstandigheden, ongeschikte uitrusting, te kleine rantsoenen en onwennigheid in het terrein keerden van de in totaal 1200 man uiteindelijk maar 100 terug naar Nederland waarvan slechts drie nooit ziek geweest waren. Stedman keerde in 1777 terug. Joanna bleef als huisslavin achter bij een weduwe en overleed in 1782. Stedmans vele aantekeningen, gedichten, schilderijen en tekeningen vormden later de basis voor zijn boek over Suriname. Met zijn Schotse regiment trok Stedman de volgende jaren weer langs diverse garnizoenssteden tot in 1780 de Vierde Engelse Oorlog uitbrak. De Schotten hadden trouw gezworen aan de Engelse koning alsook aan de Prins van Oranje en dat leverde in 1782 een loyaliteitsprobleem op. Stedman koos voor de Engelse koning. In 1783 huwde hij de 17-jarige Adriana Wierts en verhuisde in 1784 met haar en Johnny naar Engeland. Het gezin, uitgebreid met een zoon, belandde na omzwervingen in Devon. Stedman kreeg wachtgeld van het Engelse leger en zou mede om gezondheidsredenen nooit meer in actieve dienst komen. Het gezin werd later nog uitgebreid met 2 dochters en een zoon.
Vanaf 1786 werkte Stedman aan zijn Surinameboek, in 1790 was de oorspronkelijke versie klaar die pas in 1988 (!) gepubliceerd zou worden. Het bevat informatie op allerlei gebied over Suriname en is een autobiografisch verhaal met veel aandacht en begrip voor de slaven, ook voor de marrons. Voor afschaffing van de slavernij en slavenhandel was hij niet hoewel de roep daarom in het Engeland van die dagen steeds sterker werd, wel voor een humane behandeling van de slaven. In 1796 verscheen het boek in een sterk door de uitgever geredigeerde versie waarbij Stedmans standpunten soms radicaal omgedraaid werden. De gravures van de lijfstraffen zouden diepe indruk maken. Al met al is ‘Dichter in de Jungle’ een boek dat vanuit het individu een mooie blik gunt op het leven in de 18e eeuw en de gebeurtenissen die toen plaatsvonden. Het gedeelte over Suriname en het plantageleven aldaar is indringend. Hoewel in sommige gedeelten de aantekeningen van Stedman naar mijn idee wat al te letterlijk gevolgd worden en veel feiten dubbel vermeld worden, is het een alleszins lezenswaardig boek.

De biografie van John Stedman, die in 1773 vier en een half jaar als militair in Suriname dient. Negen jaar later begint Stedman aan zijn “Narrative of a five years expedition against The Revolted Negroes of Surinam”.

Hiermee geeft hij een indringend beeld van het lot van de slaven op de plantages. Daarnaast beschrijft hij het bestuur, de flora en fauna en zijn relatie met Johanna, een Surinaamse.
Het boek was indertijd een groot succes. Het werd meerdere malen herdrukt en vertaald. Ten tijde van de abolitionistische beweging werden mensen zich bewust van de gruwelijkheden op de plantages.

In de zeer leesbare biografie van Van Gelder maak je in vijf delen kennis met Stedman en zijn tijdsbeeld.
Van Gelder beschrijft zijn personage levendig, zonder opsmuk en verrijkt het verslag met prachtige illustraties.
Hij zet een gevoelige, rechtschapen man neer, die echter ook zijn zwakheden kent. Dit alles gecombineerd met een heldere kijk op het leven van toen.

Wat de biografie zo boeiend maakt, is de manier waarop Van Gelder je in het leven van Stedman trekt.
Stedman is geen brave Hendrik, die met een beschuldigende vinger wijst.
Hij is een kind van zijn tijd, hij is zelfs niet voor de afschaffing van slavernij.
Liever ziet hij een humanere behandeling van de slaven, afschaffing zou desastreus voor het land zijn.
Naast afschuw voor de bestraffingen, leert hij het Sranantongo en roept het gedrag van de commandant Fourgeoud zijn weerzin op. Dit beschrijft Stedman in zijn noties, die jaren later de basis van zijn boek vormen.

De lezer maakt in het eerste deel kennis met de jonge, losbandige Stedman in Nederland. Zijn Schotse vader stuurde de opvliegende John naar Schotland om discipline te leren. Daarna wordt hij als cadet opgenomen in het regiment van zijn vader. Stedman gaat van garnizoen naar garnizoen en hij vertrekt uiteindelijk naar Suriname. Hier gaat het tweede deel over.

Eenmaal in Suriname aangekomen, beweegt hij zich met gemak in de society van Paramaribo. Toch heeft hij compassie voor de minder fortuinlijke slaven.
En hoewel hij in actie tegen ze moet komen, bewondert hij de Marrons.
Hoe langer hij in Suriname verblijft, des te meer begrip krijgt hij voor de weggelopen slaven.
De ongelijkheid, het tropische klimaat, de wanhoop van mensen voel je als lezer aan je kleven.

Suriname, met al haar complicaties, is nooit meer uit John Stedman gegaan.
Later, als hij weer in Nederland woont en getrouwd is met een Nederlandse vrouw, laat hij zijn oudste zoon Johnny uit Suriname overkomen.
In deel drie en vier beschrijft Van Gelder hoe het Stedman in Nederland vergaat en waarom hij met vrouw en kinderen naar Engeland emigreert.

In deel vijf komt het Suriname boek aan bod.
Pas als Stedman in Devon woont, vindt hij de tijd en de rust om zijn boek te schrijven. De vele noties en tekeningen, die hij tijdens zijn verblijf in Suriname gemaakt heeft, komen nu van pas.
Bekende kunstenaars, zoals William Blake, maken ook illustraties voor het boek. Een jaar voor zijn dood verschijnt het boek.
Stedman is al langere tijd ziekelijk; hij heeft vaak aanvallen van malaria of gele koorts. Hij overlijdt op 1 maart 1797.

Dichter in de jungle-Roelof van Gelder.
In het boek beschrijft Van Gelder het leven van John Gabriel Stedman die leefde van 1744 tot en met 1797. Het boek is gebaseerd op een boek van Stedman over een Nederlandse expeditie in Suriname tegen ontsnapte slaven. Ook zijn brieven , dagboeken en memoires die bewaard zijn gebleven waren een belangrijke bron voor dit boek. Het boek van van Gelder werd in 2019 bekroond met de Gerschiedenisprijs.
Het boek van Stedman is opgebouwd uit 5 belangrijke delen naast een voorwoord en een epiloog. In het eerste deel beschrijft van Gelder de jeugd en jonger jaren van Stedman. Stedman heeft Schotse roots en zijn vader dient in de Schotse brigade waar hij uiteindelijk zelf ook in gaat dienen. Het garnizoens leven wordt beschreven maar ook het gezin Stedman en de situatie in de Nederlanden komen aanbod. Van John Gabriel wordt o.a. zijn carrière uitvoerig benoemd. Ook de lastige en moeilijke keuzes die hij in zijn jonge jaren moet maken komen uitvoerig aan bod naast zijn omgang mert vrouwen
In het 2de deel wordt beschreven hoe hij naar Suriname reist. Uitgebreid wordt er vertelt over het leven in Paramaribo maar ook over het zware leven op de plantages en het verschrikkelijke leven van de soldaten in de jungle. Deze soldaten waar Stedman een van was moesten jagen op de marroons. De verschrikkingen en het leven van beide zijden worden gedetailleerd beschreven. Daarnaast is er veel ruimte voor het leven van Stedman maar ook van de andere soldaten in Paramaribo. Stedman sluit er een zogenaamd Surinaams huwelijk en krijgt er een zoon. Uiteindelijk moet hij na zijn diensttijd van 4 jaar weer terug naar Nederland met achterlating van vrouw en kind. Wel regelt hij een en ander voor hun toekomst.
In het 3 de deel is Stedman terug in Nederland. Dit deel gaat evenals hert eerste deel weer over zijn leven in Nederland , zijn huwelijk en uiteindelijke vertrek naar Engeland na zijn ontslag uit het Schotse garnizoen.
In deel 4 wordt het leven van het gezin in London , de geboorte van hun kinderen maar ook het leven op het platteland in Engeland en het werken en het tijdverdijf van de familie en vele betrokkenen worden weer stap voor stap beschreven. Steeds is er weer aandacht voor de details in het verhaal.
Deel 5 gaat over het boek dat Stedman uiteindelijk in Engeland schrijft over Suriname. De moeilijkheden bij het schrijven
Van Gelder heeft het leven van Stedman zeer uitgebreid beschreven. Niet alleen zijn leven maar ook dat van zijn familie en kennissen. De gevoelens maar ook het denken van vooral Stedman komt uitgebreid op papier. Een groot deel gaat daarbij ook nog over zijn tijd in Suriname waarbij hij vlot, beeldend en gedetailleerd beschrijft wat Stedman ziet , voelt, doet en denkt. Niet alleen de flora en fauna komen daarbij aan de orde maar ook de economie het wonen, leven en werken van mensen. De slaven en marrons hebben daarbij zijn speciale aandacht. Daarnaast is er veel ruimte voor illustraties. Het boek is dan ook ruim voorzien van prachtig beeldmateriaal dat deels van de hand van Stedman is. Van Gelder heeft een vloeiende manier van schrijven. Het boek leest vlot maar geeft veel informatie . Ik vind het dan ook een echte aanrader voor de liefhebbers van geschiedenis. Voor mensen die meer over Suriname willen lezen zou ik het een must noemen.

Als je van historische romans houdt en biografieën dan is dit jouw boek. Toen ik het gelezen had was ik er stil van. Wat had ik genoten. En ik wist het meteen. Dit boek nodigt uit om het over een tijdje nog een keer te gaan lezen.
Het boek beschrijft een deel van het leven van John Gabriel Stedman. Vanaf 1773 vier en half jaar. Een Schots-Nederlandse officier die deel uitmaakt van een expeditieleger in Suriname. Dat legeronderdeel had als taak om weggelopen slaven op te sporen. Alsdeze leger-officier terug is schrijft hij negen jaar later zijn boek, getiteld “Narrative of a five years expedition against The Revolted Negroes of Surinam”. In dat boek beschrijft hij op zeer indringende wijze over het leven en soms ook het verschrikkelijke lot van de slaven op de plantages.
Dichter in de jungle gaat met name over Stedman zelf. Het is verdeeld over een vijftal delen, dat de verschillende periodes van het leven van Stedman beschrijft. Het begint met zijn leven in Nederland en hoe hij in Schotland terecht komt. Daarna zijn diensttijd in het leger en zijn tijd in Suriname. Vervolgens volgen we hem weer in Nederland en zijn emigratie terug naar Engeland. In het laatste deel wordt vooral het Suriname belicht over de periode 1786 tot 1796 en het door hem geschreven boek.
Het boek Dichter in de jungle is zeker geen opsomming van feiten en feitjes. Het leest bijzonder prettig en je krijgt een prachtig beeld van die tijd. Zowel van het leven in Nederland, Suriname en Engeland. Het is meer een roman dan een biografie. Stedman is een voorstander van de slavernij. Maar hij heeft wel steeds gestreefd naar betere levensomstandigheden voor de slaven. Met de kennis van nu zouden we ook hem veroordelen. Maar met de kennis van toen was hij zeer vooruitstrevend en rechtschapen. Dit boek is echt een aanrader.
rvg/14jan20

De titel "Dichter in de jungle" klinkt romantisch. Is Stedman een Nederlander of een Schot geboren en opgegroeid in Nederland of een Europese soldaat in Suriname die in Suriname de liefde van zijn leven vindt en een zoon krijgt en vriendschappen sluit? Dit is geen roman maar een historisch verslag van wat de schrijver van het boek over Stedman terug kon vinden in historische bronnen. Interessant is ook wat niet gevonden kon worden in historische bronnen: de levensverhalen van de vrouwen en de marrons die legendarische helden waren in de overleveringen, en alle overige, onbeantwoorde vragen die dit boek opwekken. Waarom vernietigden de soldaten de kostgronden van de marrons terwijl ze daarmee hun honger hadden kunnen stillen? Waarom werd er geen vrede gezocht in het belang van alle partijen? Waarom behielden rijken in Nederland zoveel invloed op wat er in Suriname gebeurde? Het boek geeft een genuanceerd beeld van de 18e eeuw in Nederland, Suriname en Engeland en van de mensen die toen leefden. Stedman was niet de dichter die de titel suggereert. Zijn tijd in de jungle komt relatief kort aan bod. Het is een rijk geïllustreerd geschiedenisboek dat zeker van belang is voor iedereen die meer zou willen weten van wat de mensen bezielde en bezighield in de 18e eeuw.

Dichter in de jungle is het vijfde boek van historicus Roelof van Gelder, waarin hij het bewogen leven van John Gabriel Stedman beschrijft, vooral bekend geworden van het in 1796 verschenen Narrative, of a five years ‘expedition against the Revolted Negroes of Surinam. Met name vanwege geruchtmakende prenten Zich baserend op brieven, memoires, dagboeken, en vele andere bronnen, weet van Gelder een uitgebreid beeld te schetsen, niet alleen van Stedman, maar ook van diens omgeving en tijdsgeest.
Stedman blijkt bij vlagen een opvliegerig en grillig figuur, maar toont tegelijk ook een voor zijn tijd ongebruikelijke empathie voor medemens en dier. Met name zijn jonge leven is zijn verhaal er een van de vaste opeenvolging van drinken, vechten en het veroveren en breken van harten, hetgeen het eerste deel van het boek een soms wat repetitief karakter geeft. Van Gelder maakt dit echter ruimschoots goed door sterk gebruik te maken van Stedmans sympathieke kanten: de toewijding aan zijn Surinaamse vrouw en kind, de afkeer van en poging tot het verhinderen van de bestraffing van slaven, en de uit mededogen gemotiveerde weigering om apenvlees dwingen de lezer tot inleving met wat anders een nogal onsympathiek figuur was geweest. Daarnaast maakt van Gelder ook goed gebruik van Stedmans vele schrijfsels in combinatie met andere bronnen. De sterkste momenten van het boek zijn die waarop onder andere aan de hand van Stedmans beleving het garnizoensleven in de Zuidelijke-Nederlanden in de tweede helft van de 18e eeuw, het Haagse neusje van de zalm van Stedmans tijd en bovenal de expeditie naar Suriname worden beschreven.
Het boek is vlot geschreven en het bewogen leven van Stedman grijpt de lezer onvermijdelijk aan. Het is een sterke prestatie van van Gelder dat bekendheid met Stedmans leven of werk niet nodig is om deze goed geschreven biografie te kunnen waarderen. De leefwereld van Stedman wordt in het boek tot leven gebracht door het bijvoegen van prenten die Stedman tijdens de expeditie en elders maakten, hetgeen een bijzondere inkijk geeft in de manier waarop hij zelf zijn tijd ervoer. Daarnaast zijn een aantal prenten uit het Narrative bijgevoegd.

De biografie Dichter in de jungle over John Gabriel Stedman beschrijft het leven van een Schots-Nederlandse officier die zijn tijd in Nederland als Schots officier gokkend en drinkend doorbrengt. Zijn levenswijze zorgt ervoor dat hij regelmatig geld tekort komt en hij probeert op verschillende manieren zijn officiersrang te verhogen teneinde wat meer te besteden te hebben. In 1773 besluit hij om naar Suriname te gaan om op weggelopen slaven te jagen. John Stedman is een begenadigd tekenaar en hij gebruikt zijn vrije tijd in Suriname om tekeningen van het leven daar vast te leggen. Daarnaast schrijft hij over zijn leven aldaar. Hij maakt kennis met het leven in een kolonie waar het houden van slaven op plantages een normale zaak is. Stedman is kritisch op plantagehouders die wreed zijn met de slaven en krijgt begrip voor de ontsnapte slaven. Toch weerhoudt het hem niet om zijn taak uit te voeren en het oerwoud in te trekken op jacht naar marrons. Het leven in Suriname brengt Stedman geluk in de persoon van Joanna, een slavin met wie hij trouwt en die hem zijn zoon Johnny schenkt.Wanneer Stedman na 5 jaar terugkeert, doet het hem pijn Joanna en Johnny achter te laten. Joanna wil niet mee naar Nederland omdat zij daar altijd anders zal zijn.

Terug in Nederland trouwt hij met een Nederlandse vrouw en krijgt met haar ook kinderen, maar zijn gevoelens voor Joannna en Johnny blijven. Als het bericht komt dat Joanna is gestorven, laat Stedman zijn zoon Johnny naar zich toe komen.

Na een aantal jaar in Nederland besluit het Stedman met zijn gezin naar Engeland te gaan. Uiteindelijk komen ze in Devon terecht en heeft Stedman de tijd om aan zijn boek over Suriname te schrijven. Het wordt een lijvige boek met diverse tekeningen van eigen en andermans hand om het verhaal te bekrachtigen.

Roelof van Gelder heeft een zeer leesbare biografie geschreven, die leest als een roman.

Het mooiste wat een boek kan teweeg brengen is dat je niet kan wachten om te beginnen aan het volgende boek over dit onderwerp. Nu is dat wat lastig bij een biografie, maar Roelof van Gelder heeft dit voor elkaar gekregen bij zijn biografie over John Gabriel Stedman “Dichter in de jungle”. En waar zit dat hem in? Stedman is een interessante man, zeker, maar van Gelder gebruikt hem heel slim als kapstok om een aantal verhalen te vertellen. Over Nederland in de 18e eeuw, de kolonie Suriname, Slavernij, Engeland in de 18e eeuw, de franse revolutie en het schrijvers- en uitgeversmilieu in west Europa. Zes boeken in één! Door dit boek ben ik de serie van Dwight van van de Vijver “Geboeid- terug naar de plantage” gaan bekijken, wil ik “de grote Suriname tentoonstelling” in de nieuwe kerk in Amsterdam gaan bezoeken en probeer ik het boek met de mooie tekeningen van Stedman te bemachtigen. Dat heeft van Gelder toch maar mooi voor elkaar gekregen.