Ladders van schuim De geschiedenis van een eerste liefde

Ik heb dit boek van mijn moeder gekregen en ik heb dit boek in een ruk uitgelezen. Het schetst liefde zoals ik heb mogen ervaren. Nieuw, uniek en euforisch. Maar tegelijkertijd maak ik weer kennis met de onzekerheden die een liefdesbreuk veroorzaakt. Een steekje in mijn hart, want was ik wel speciaal voor diegene? Je zult het nooit weten, slechts de herinneringen blijven.

Prachtig geschreven!

Ik associeerde de foto op de kaft en de titel van het boek met het schuim dat achterblijft op de zanderige kade langs de rivier. Maar hoewel de rivier een belangrijke rol speelt is dit niet de uitleg. De titel wordt duidelijk tijdens het lezen en geeft voor mij de essentie van het verhaal aan.
Wie tijdens dezelfde periode (jaren 80) op de middelbare school zat, zal de vele treffend beschreven details, herkennen. Details die juist voor de hoofdpersoon er toe doen. Ik heb het met een glimlach gelezen. Het is een goed te volgen verhaal dat lekker weg leest. Hoewel de hoofdpersoon geen echte schokkende dingen meemaakt tijdens zijn jeugd is het een onderhoudend verhaal over de middelbare schooltijd van een gewone/ doorsnee jongen.

Een fijn geschreven boek dat t tijdsbeeld van de jaren 70 en 80 goed weergeeft. Herkenbaar als je in dezelfde tijd bent opgegroeid, interessant voor jongeren om die sfeer te mogen proeven. Verder mooi en grappig taalgebruik. Ik kon mij er heerlijk in verliezen. De inhoud is in de andere recensies al goed weergegeven. De thematiek, de sfeer en de schrijfstijl maakt dat ik het een echte aanrader vind.
Net zoals zijn andere boeken, ‘weg zonder bestemming’ (niet via deze site maar nog wel verkrijgbaar!) en ‘Javaanse polder’, óók prachtig geschreven boeken en aanraders zijn.

Peter in 'Ladders van schuim' in deze coming of age roman, wint al snel je hart. Zijn eerlijke observaties over zichzelf en zijn zoektocht naar de balans tussen voelen en denken is innemend. De roman is dicht op de huid geschreven, met gevoel voor detail. Het verhaal ontvouwt zich langzaam. Op een rustig tempo lopen we als lezer mee met de ontwikkeling van Peter en krijgen we poëtische observaties voorgeschoteld over ontluikende liefde. Mooi hoe de erotiek, seksualiteit en de vragen daaromtrent, open en eerlijk zijn omschreven. De emoties zijn goed geobserveerd en de schrijver beheerst de kunst van het weglaten. De taal heeft zeggings- en verbeeldingskracht. De jaren tachtig als decor van de worstelingen van Peter werkt treffend. Zeker voor de 'wat ouderen' onder ons een 'feest van herkenning'. Het zou een prima boek zijn op de leeslijst Nederlands.

Direct na het lezen van het boek bedacht ik me dat 'Ladders van schuim' min of meer als metafoor bedoeld moest zijn voor de vergane jaren op weg naar volwassenheid, die trapsgewijs plaatsmaakten voor nieuwe ervaringen en overtuigingen voor de hoofdpersoon.

Al vanaf het begin werd ik geboeid door een verhaal dat mij met uitzonderlijke details, levensechte dialoog en hier en daar prachtige beelden en subtiele psychologische inzichten verraste.

Het is de karakteristieke schrijfstijl van Jan P. Meijers die ervoor zorgde dat ik het boek niet meer losliet tot het einde.

MOOIE SCHRIJFSTIJL!
GEEFT EEN GOED TIJDSBEELD!
EEN FEESTJE TERUG IN DE TIJD!

Ladders van schuim. Deze titel in combinatie met de foto van een bolder op de kaft, maakte bij mij een beeld los dat prikkelde tot lezen.
Het oproepen van beelden met woorden is een kunst die Jan P Meijers uitstekend beheerst. Hij neemt zijn lezer mee naar een arbeidersmilieu in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw gezien door de ogen van Peter. Peter is een jongen die bovengemiddeld slim is. Hij is dan ook de enige in de wijk die naar de brugklas voor havo/vwo gaat en ook daar bij de beste van de klas hoort. Maar behalve slim, is Peter ook een jongen die van kind man wordt. Hierop slaat de ondertitel van deze roman: ‘de geschiedenis van een eerste liefde’. Dat belooft wat, maar deze belofte wordt niet helemaal waar gemaakt. Het verhaal gaat meer over het opgroeien van Peter en zijn ontluikende seksualiteit. Erg is dit niet. De sfeer en nostalgie die Jan P Meijers weet op te roepen, maakt dit meer dan goed. Zijn gevoelens voor de lerares Frans en zijn eerste liefde ‘Heidi’ worden in mooie beelden gepakt. Al met al een fijn verhaal en een heerlijk leesbaar boek.

Een tot mijn verbeelding sprekende cover. Alleen daarom al wil ik het boek graag lezen. En als lezer word je niet teleurgesteld. De rivier meandert op de achtergrond mee in het leven van Peter Bolder. Zijn beste vriend woont zelfs op een woonark.

Ladders van schuim, is in een rustig tempo geschreven maar het boeit vanaf het begin.

Het eerste deel brengt de lezer terug naar de jaren tachtig en word je opgenomen in het leven van Peter die in een arbeiderswijk opgroeit. Een sympathiek jochie dat meteen mijn hart steelt.

Jan P. Meijers weet op een indringende manier de belevingswereld van de jongen te beschrijven. Je voelt de verbijstering als zijn eerste zelfgemaakte modelvliegtuigje door zijn moeder uit zijn handen wordt geslagen en op de vloer in stukken uiteen valt. Als lezer ervaar je het moment dat de wereld stil staat voor Peter wanneer de bommenwerper ( van karig zakgeld gespaard) daarna koelbloedig door haar bijeengeveegd wordt en in de prullenbak verdwijnt.

Ik dacht; Wat een rotmoeder. Al snel blijkt ze dat absoluut niet te zijn.

Op een natuurlijke manier schetst Meijers de stabiele gezinssituatie en de perikelen uit die tijd. Herkenbaar is de rust en eenvoud. Ouders getrouwd. Moeder thuis. Recht toe recht aan, maar ook de vooroordelen. De hokjesgeest. Als arbeiderskind speel je alleen met de kinderen uit jouw straat. Peter niet, hij heeft een vriend uit een “beter milieu”. Een jongen waar hij tegenop kijkt. Waar een onderliggende rivaliteit ontstaat, en die een leuke oudere zus heeft.

Het tweede deel brengt Peters pubertijd. Peter gaat niet zoals de rest van zijn klasgenoten naar de LTS. Dat geeft een conflict in de buurt. Hij gaat er dapper mee om. Ook al is hij gevoelig en hecht hij grote waarde aan de mening van zijn ouders, vooral van zijn moeder, hij wil haar ontzien en vertelt haar niets over zijn problemen. Als lezer ga je Peter stoer vinden. Hij is sterk. Niet door te vechten, maar vooral door zichzelf te blijven.

Zijn lichaam verandert. Meisjes worden interessanter. Een bepaald lichaamsdeel wordt opstandig. Peter ook wel een beetje. Puistjes dienen zich aan.

Het mooiste hoofdstuk is wat mij betreft de introductie van de lerares Frans op de middelbare school. Een dikke pluim voor Jan P. Meijers hoe hij een kokerrok tot leven brengt door de ogen van een puber. Alsof je in zijn hoofd zit, meekijkt, meevoelt. En geen enkel woord van de schrijver dat de beleving verstoord.

Op de achtergrond de dreigingen van de tachtiger jaren. Peter lijkt er niet erg van onder de indruk. Normen en waarden veranderen. Zijn zus gaat samenwonen in plaats van trouwen. De moeder die aan oude gewoontes vast wil houden. De vader is flexibeler.

Peter voelt zich echter verbonden met de gedachtegang van zijn moeder. Eén of geen.

In deel drie laat Meijers de worstelingen van Peters verliefdheid zien. Hoe hij zijn eigen waarheid trouw probeert te blijven is op een bepaalde manier zelfs vertederend. Het komt heel realistisch over. Zo is hij. Zo voelt hij het werkelijk.
Zijn vriendin schudt hem uiteindelijk wakker. De pijlers van zijn bestaan gaan wankelen als hij beseft dat ze gelijk heeft.
Meer wil ik er niet over verklappen.

De schrijfstijl van Jan P. Meijers is prettig en zelfverzekerd. Soms ook zinnenprikkelend en wat uitdagend. Net zoals in zijn vorige boek “Weg zonder bestemming”, schrijft de auteur dicht op de huid. De hoofdpersoon wordt iemand die je kent. Iemand waar je van gaat houden.
Op een subtiele manier laat Meijers zien hoe de hoofdpersoon gaandeweg zijn ouders en zijn afkomst ontgroeid.

Het boek is een aanrader.

1976, Zuid Holland
Het gezin Bolder woont in een arbeidersbuurt. Het beste vriendje van Peter is Wilfred, uit een schijnbaar beter milieu. Deze woont met zijn moeder en oudere zus op een woonark, maar de moeder van Peter vindt dat maar niets. 'Het zijn niet ons soort mensen'. Peter kan dan ook maar beter spelen met de kinderen die in hun eigen wijk wonen, Maar toch, zijn vriendschap met Wilfred wint het. Peter is negen jaar wanneer hij door Wilfred wordt aangestoken door het modelbouwvirus. Wilfred bouwt de meest mooie vliegtuigen, die hij aan Peter laat zien. Deze raakt er danig van onder de indruk. Bij de speelgoedwinkel weet hij een catalogus te bemachtigen en besluit om de Focke-Wulf te kopen, wanneer hij het benodigde bedrag bij elkaar heeft gesprokkeld. Vol trots laat hij het eindresultaat aan zijn moeder zien, maar out of the blue reageert ze niet zo enthousiast als hij had verwacht.
Het gebeuren kan hij niet plaatsen, maakt hem erg verdrietig en boos op zichzelf. Zijn moeder had hem toch gewaarschuwd voor Wilfred, waarom was hij dan toch met hem meegegaan naar de woonark om naar zijn vliegtuigen te kijken?
Het gebeurde blijft hem bezighouden, totdat zijn vader hem vertelt wat de reden is van haar reactie. Doordat zijn moeder er nooit zelf over heeft willen praten en hij zich een akkefietje herinnert van een moment dat hij eens met zijn moeder bij een vijver stond, besluit hij dat hij haar later alles zal vragen.
In deze coming of age roman volgen we de ontwikkeling van Peter, zowel zijn fysieke als zijn mentale ontwikkeling. Het is een zeer intelligente jongen, die nooit iets kwaads in de zin heeft. De ontluikende seksuele gevoelens uitten zich voor het eerst bij het zien van de badmode in de Wehkampgids. Op de middelbare school is het zijn lerares Frans waar hij van onder de indruk raakt, omdat ze een kokerrok draagt. Zijn fantasie gaat met hem aan de haal.
Hij conformeert zich gemakkelijk aan de ideeën van zijn ouders en de idealen die zijn moeder voor ogen heeft. Haar goedbedoelde adviezen, drukken hun stempel op hem, in zijn denken, vriendschappen en zijn voorzichtige stappen op het pad der liefde.
Peter groeit op en ontwikkelt zich tot adolescent. Op een zeer boeiende manier en in een rustig tempo neemt de auteur je mee door de jaren van ontwikkeling van de protagonist, zoals de vriendschap met een schoolvriendin, zijn schaamte voor zijn jeugdpuistjes, het gepest omdat hij naar de Havo gaat en de rest van de jongens naar de LTS, zijn ouderwetse leren schooltas die het moet ontgelden tijdens het gepest.
De tijdgeest wordt met oog voor de details zo beeldend en filmisch uitgewerkt, dat ik het eenvoudig geprojecteerd kreeg op mijn netvlies. Dat de mores aan verandering onderhevig is, omdat normen en waarden meebewegen, wordt mooi uitgewerkt zonder moralistisch te zijn. Zijn eerste liefde beleeft Peter met Heidi, de twee jaar oudere zus van Wilfred. Het is een heerlijke tijd die ze samen doorbrengen. Ze genieten van elkaars nabijheid en de ladders van schuim, maar helaas laat Heidi het na verloop van tijd afweten. Het is Wilfred die hem dan hardhandig uit zijn droom haalt over Heidi. Peter begint nu zelf ook te beseffen dat de invloed van zijn lieve moeder groot is geweest. Hij heeft zich voorzichtig ontwikkeld tot een jonge man met een eigen identiteit, die zich los kan maken van de moraal van zijn moeder.
De realistische schrijfstijl heeft me aangenaam verrast met zijn mooie zinnen en bijzonder plezierige, rustige manier van opbouwen. Bedrieglijk eenvoudig loodst de auteur de lezer door het leven van Peter. Bedrieglijk, omdat er zoveel meer inhoud in het verhaal zit dan het misschien op het eerste gezicht zou lijken. Heel getrouw weet de auteur allerlei details in het verhaal te integreren die me een feestelijk gevoel van herkenning gaven over de bekende dingen uit mijn eigen jeugd. Ook de ontwikkeling van de jonge Peter is trefzeker neergezet.

Ladders van schuim is een toegankelijk geschreven literaire roman die heel goed zou staan op de literatuurlijst van het voortgezet onderwijs. Enerzijds omdat het een coming of age roman betreft die jongeren inzicht verschaft in hun eigen functioneren op die leeftijd, zowel fysiek, sociaal als mentaal. Anderzijds omdat het een leerzaam stukje geschiedenis bevat.
De roman speelt zich af in de jaren zeventig en tachtig, een periode die gekenmerkt wordt door rust en eenvoud, alsook door zogenaamde 'normen en waarden.'
Geschiedkundige gebeurtenissen die in deze periode plaatsvonden, zijn terloops meegenomen in het verhaal: de gijzeling in Teheran, Sovjets in Afghanistan, de plaatsing van kruisraketten, het overlijden van Breznjev.
De gevolgen van de Tweede Wereldoorlog zijn in het gezin nog altijd merkbaar. Zo slaat ma Bolder het modelvliegtuig dat Peter bouwde uit zijn handen omdat het een Focke-Wulf is met hakenkruizen erop, een 'moffending'. Later legt zijn vader het hem uit. Verder wordt er niet over gepraat, zoals in die tijd over heel veel dingen niet wordt gepraat, ook niet over seksualiteit. Het enige dat Peter daarover meekrijgt, is dat je niet uit lust maar uit liefde vrijt, en dat het 'één is, of geen.'

De roman is opgedeeld in drie delen: deel I: Het kind, deel II: De puber, deel III: De adolescent.
In deel I maak je kennis met Peter Bolder, zijn vader, moeder, oudere zus en zijn vriend Wilfred. De familie Bolder groeit op in een arbeidersbuurt. Vader werkt in de fabriek, moeder doet het huiswerk. Wilfred komt uit een ander milieu, hij behoort tot de zgn. 'kak van de ark.' Aan Wilfred ontleent hij zijn passie voor modelbouw vliegtuigen. Wilfred heeft een zus, Heidi, die later een grote rol speelt in het leven van Peter.
In deel II zwemt Peter samen met Wilfred de rivier over al zijn ze tegen die tijd al behoorlijk uit elkaar gegroeid. Het milieuverschil staat tussen hen in, ook al volgt Peter een HAVO opleiding die hem in zijn buurt de benaming 'studiepik' en pesterij oplevert. Wilfred is banger dan hij tijdens de oversteek en na afloop denkt Peter: ik was stoerder geweest dan Wilfred. Heidi spreekt hem na het zwemmen aan. Langzaam maar zeker ontluiken zijn seksuele gevoelens. In dezelfde periode ontstaat zijn adoratie voor zijn lerares Frans.
In deel III krijgt Peter iets met Heidi. Hoe dat afloopt, valt te lezen in de roman Ladders van schuim. Na het lezen wordt ook duidelijk waarom het boek deze bijzondere originele titel draagt.

Tot slot: De rivier in de roman die Peter samen met zijn vriend Wilfred overzwemt, heeft een mooie symboliek. In de loop van een mensenleven zijn er 'Many rivers to cross.'
Op de cover van de roman staat een bolder afgebeeld met een touw eromheen. Een plek waar je aan kunt meren. Peter heet niet voor niets Peter Bolder.
Het zijn de diepere lagen die het boek net iets extra's meegeven.

Persoonlijke noot: De schrijver, Jan P. Meijers, heeft zijn werk goed gedaan. Pas toen ik het boek weglegde, realiseerde ik mij dat het verhaal fictie was. Jammer, dacht ik. Ik was van Peter gaan houden. En nu bleek hij niet te bestaan. Hij was zo echt.
Toen kwam de bewondering: om dat wat je voor je ziet, zo te kunnen verwoorden, als schrijver zo onzichtbaar blijven, dat is knap.
Ik vestig mijn hoop op een vervolg.