De atlas van overal

Geschreven bij De atlas van overal

Lezen is bedoeld om te communiceren, te leren en/of te vermaken en dit boek heeft al deze aspecten in zich. Niet te veel en niet te weinig pagina’s, een mooie kaft en een prettig lettertype maakt het zeer leesbaar, maar kwaliteit van de inhoud is natuurlijk belangrijker dan het uiterlijk en dat is bij dit boek zeker het geval.
Het verhaal wordt verteld door de zoon van een Turkse vader en een Nederlandse moeder, de zoon inmiddels in Amerika gesetteld met zijn eigen gezin. De vader woont dan wel in Nederland, maar leeft met een gespleten ziel tussen twee gezinnen, half in Turkije en half in Nederland en dat geeft de nodige problemen vanwege cultuurverschillen en omdat de vader in Nederland niet kan zijn wat hij in zijn geboorteland wel had kunnen zijn maar door omstandigheden ook niet is. Het wringt aan alle kanten en dat heeft weerslag op de schrijver, zijn zus en de moeder, maar ook op de vader zelf. Gebrek aan erkenning van al dan niet vermeende kwaliteiten als schilder, schrijver, dichter en opvoeder en terzijde geschoven als gastarbeider terwijl zijn andere gezin in Turkije is weet de vader zijn rol als vader voor zijn zoon niet goed te vervullen.
Het boek bevat twee delen, beide geschreven vanuit de zoon. Het handelt over de relatie tussen vader en zoon, waarbij in het eerste deel de interpretatie door de zoon vanuit zichzelf is weergegeven. Hij vertelt het beeld dat hij heeft van zijn jeugd en opvoeding en maakt de verhalen over zijn vader af met eigen fantasie waardoor een al dan niet juiste weergave van de werkelijkheid ontstaat. Het tweede deel beschrijft op dezelfde manier de relatie, maar dan nadat een weerzien na een lange periode zonder enig direct contact tussen vader en zoon heeft plaatsgevonden. De moeder en zus corrigeren waar nodig en vullen het verhaal her en der aan.
In het begin kreeg ik het gevoel dat het een wat voortslepende opsomming was van gebeurtenissen die de vader en zoon meemaakten, het leek niet zo duidelijk welke kant het verhaal op zou gaan, maar dat wordt snel beter en al lezend blijft het vervolgens boeien.
Veel boeken hebben een slot dat wat snel komt, een plotseling einde en wat te summier is, als in een film, maar dat is met dit boek niet het geval. Er is een mooi uitgeschreven einde en dat sluit het geheel in het tweede deel goed af.
Aan het begin en het einde geeft de schrijver aan dat het geheel een literaire weergave van de werkelijkheid is, het woord “roman” staat zelfs op de cover, maar al lezend heb je het gevoel dat alles dichter bij de werkelijkheid ligt dan de hoofdpersonen lief is, erg knap geschreven dus. De stijl is vlot, de zinnen lopen goed en de opzet is prettig, een prima boek om niet weg te willen leggen dus.

Een paar mooie zinnen:
“Naast hem is een meisje verschenen. Door een truc van het laatste avondlicht lijkt het of ze rechtstreeks uit de zee is gestapt. De zon schittert in haar ogen en in de puntjes van haar haren.”
“Dit is dan de grens, de onverbiddelijke kloof tussen ons. Niet de dood, niet de taal, niet het onbegrip, maar het feit dat zijn thuis niet het mijne is.”
“Misschien is de centrale vraag van je boek niet of je van je vader houdt, maar of hij van jou houdt. En het feit dat je bang bent dat het antwoord nee kan zijn betekent dat je toch van hem houdt.”

En mijn favoriet: “Door zo veel mogelijk afstand tussen hem en mij te plaatsen had ik hem niet ontvlucht, maar was ik op hem gaan lijken.”

Cultuurverschillen tussen Nederland en Turkije, opvoeding, arbeidsomstandigheden en familierelaties zijn de hoofdthema’s, maar daarnaast is er een voor iedereen herkenbaar thema de rode draad van het geheel: “Wat geef je door aan je eigen kinderen van hetgeen je van je ouders gekregen hebt, is dat wat je van plan was en ben je daar gelukkig mee. Maar vooral de vraag of je dit wel kunt beïnvloeden”.

Een aanrader voor elke ouder en elk kind die de onderlinge relatie wil zien, herkennen en voelen.

Geschreven bij De atlas van overal

De atlas van overal is een werk van verbeelding, zegt schrijver Deniz Kuypers.

En zo heb ik het boek ook zelf ervaren.
Want hoe schrijf je een boek over iemand die je eigenlijk niet echt kent?

‘’ Het verleden is een kamer die ik op slot heb gedaan, een stad die ik heb verlaten. Sinds ik vier jaar geleden vader werd, vraag ik me echter steeds meer dingen af. ‘’

In dit boek gaat Deniz op zoek, naar wie zijn vader is, een man die hij nauwelijks kent. Wat een vader is, wat familie is, het gaat over migratie en waar een mens thuis is, over ontheemding, opgroeien tussen twee werelden en culturen, geworteld en ontworteld zijn..

Met hulp van zijn moeder en zus gaat Deniz op zoek naar antwoorden.. Maar algauw beseft hij dat dit soms niet is wat je er op het eerste zicht van verwacht..

‘’ Het leven is niet hoe je het leeft maar hoe je het vertelt. ‘’

Ik mocht dit boek lezen van @declubvanechtelezers & @atlascontact
En eerlijk, ik was aangenaam verrast! Genoot van de schrijfstijl, die toch net ietsje ‘anders’ is, en kreeg zelf ook antwoorden en inzichten vanuit een ander standpunt. Kortom een heel mooi boek

Geschreven bij De atlas van overal

Een boek dat mij meteen terug laat keren naar mijn eigen jeugdtrauma’s. Ook opgegroeid in een gezin dat bestond uit twee culturen. Zo ongelofelijk herkenbaar en eerlijk geschreven over hoe moeilijk het was en nog is voor jouw als kind maar ook zeker voor de ouders. Vond het boek heel mooi geschreven vooral het verhaal dat zich in Turkije afspeelt, hoop dat hier ooit nog een roman uit voortvloeit. Het is absoluut een aanrader als je een prachtig geschreven boek zoekt die je doet nadenken over het leven.

Geschreven bij De atlas van overal

De kaft van het boek en de titel zijn uitnodigend en maken nieuwsgierig naar de inhoud!
De vader van de schrijver ziet zich genoodzaakt om uit Turkije te vertrekken en in Duitsland en later in Nederland te gaan werken om geld te verdienen voor zijn gezin...het verhaal van vele gastarbeiders die in de jaren '60 hier kwamen. In Turkije was hij leraar op een kleine dorpsschool. Hij droomt ervan om schrijver te worden. In Duitsland en Nederland krijgt hij allerlei baantjes en uiteindelijk wordt hij leraar van Turkse kinderen. Op de school waar hij werkt in Hengelo leert hij zijn Nederlandse vrouw kennen. Met haar krijgt hij een dochter en een zoon; Deniz. Vader leeft, ook vanwege het gezin en de familie die hij heeft in zijn geboortedorp, half in Turkije en half in Nederland. Gebrek aan erkenning en ontevreden met hoe zijn leven is verlopen, uiten zich in agressief gedrag tegenover zijn gezin. De kinderen zijn thuis altijd op hun hoede, want ze weten nooit hoe ze vader aan zullen treffen. Ze zijn bang voor hem en kunnen niet beantwoorden aan de hoge verwachtingen die hun vader van hen heeft. Zoon Deniz wordt wél schrijver en hij emigreert naar Amerika. Zoon en vader hebben geen goede band en er is dan ook jarenlang geen contact. Als Deniz zelf vader wordt, wordt hij steeds nieuwsgieriger naar de levensgeschiedenis van zijn vader.
In deel 1 van het boek vertelt Deniz over zíjn herinneringen aan zijn jeugd en wat hij denkt te weten van de levensloop van zijn vader; wat hij niet zeker weet vult hij in met zijn eigen fantasie. In het tweede deel vindt na lange tijd een weerzien plaats. Gebeurtenissen zoals beschreven in deel 1 blijken niet helemaal te kloppen; moeder en zus corrigeren en vullen aan. Hoewel het weerzien tussen vader en zoon niet het effect heeft waar je als lezer op hoopt en wat je iedereen zo erg zou gunnen, maken de brieven, door moeder in zijn bagage gestopt, die vader geschreven heeft toen zijn zoon klein was, veel goed!
De schrijver heeft een prachtige schrijfstijl. Veel zinnen zou je willen herlezen, maar daar neem je de tijd niet voor, omdat je door wilt lezen.
Ik ga dit boek zeker nog een keer lezen en ook andere boeken van Deniz Kuypers.

Geschreven bij De atlas van overal

Op de flap van dit boek staat heel nadrukkelijk “Roman”, maar het is grotendeels gebaseerd op het levensverhaal van de schrijver en zijn vader. Het is een pakkend verhaal over ontheemding, zowel van zijn vader in Europa als van hemzelf in de VS.
Zijn vader is opgegroeid in een klein dorp, waar hij (de enige) leraar werd op het dorpsschooltje. Zijn grote liefde was een meisje Esen in de stad Trabzon. Helaas had hij als jonge jongen een meisje uit zijn dorp beloofd om met haar te trouwen, en haar vader houdt hem aan deze belofte; er is geen uitweg. Hij trouwt haar en zal zijn grote liefde nooit meer zien.
In het dorp vermoordt hij “per ongeluk” een jongen, waarvoor hij een aantal jaar (hoeveel precies is niet bekend) in de gevangenis belandt. Na zijn vrijlating besluit hij naar Duitsland te verhuizen om geld te verdienen waarmee hij zijn vrouw en kinderen een beter leven kan bieden. Hoewel hij redelijk intelligent is, krijgt hij hier de minste baantjes. Hij heeft wel de tijd om in de avonduren te studeren. Via zijn broer belandt hij vervolgens in Amsterdam, waar hij bij de NS (het latere Prorail) komt te werken. Daarna wordt hij schoonmaker op Schiphol. Zijn vrouw komt korte tijd naar Nederland, maar vertrekt toch weer naar Turkije.
Als hij in de veertig is, krijgt hij van de Turkse regering een aanstelling om les te geven aan zonen van Turken in Nederland, maar dan wel in Hengelo. Hier ontmoet hij een Nederlandse vrouw, met wie hij gaat samenwonen en met wie hij twee kinderen krijgt, Suzan en Deniz, de schrijver. Hij zal zijn vrouw in Turkije niet verlaten en zal tijdens de jaarlijkse vakantie nog zorgen dat het gezin verder wordt uitgebreid. In Nederland voelt hij zich nooit echt thuis.
De kinderen zijn bang van hem, omdat hij onberekenbaar en agressief is. Het is dan ook met een gevoel van opluchting dat Deniz de kans aangrijpt om in de VS te gaan werken, waar hij uiteindelijk trouwt met zijn huidige echtgenote, met wie hij twee dochters krijgt.
Wanneer zijn vader de 75 is gepasseerd, gaat Deniz een keer terug om antwoord te krijgen op een aantal vragen die hem al jaren bezighouden en waarover hij dit boek aan het schrijven is. Hij bezoekt met zijn zuster zijn ouders en krijgt wel een paar antwoorden, maar tot een echte verzoening en begrip komt het toch niet, al is de laatste ontmoeting op het station van Hengelo wel een aanzet daartoe
Dit boek is in feite één grote poging van Deniz om zijn vader te begrijpen. Het is nog maar de vraag of dit uiteindelijk lukt. Het boek laat een hoop vraagtekens staan, omdat Deniz met onbeantwoorde vragen blijft zitten. Toch is het boek een goede illustratie van de ontheemding die bij “gastarbeiders”, zoals ze destijds werden genoemd, vaak wordt gevoeld. Zij blijven toch altijd tussen twee culturen hangen. Deniz beseft dat zijn positie in de VS te vergelijken is met die van zijn vader in Nederland.

Geschreven bij De atlas van overal

De atlas van overal is een aangrijpend verhaal over de relatie tussen vader en zoon, en hun zoektocht naar identiteit. Je maakt kennis met Deniz, die nadat hij Nederland voor Amerika heeft verruilt en vader is geworden, op zoek gaat naar zijn identiteit. Hij hoopt hierop antwoord te krijgen door op zoek te gaan naar het verhaal dat achter zijn vader ligt, de man die al op jonge leeftijd Turkije heeft verruilt voor Nederland om daar aan een betere toekomst te werken. Een verhaal die je mee terugneemt naar de jeugd van zijn vader en je laat zien hoe hij de man is geworden die hij nu is. Een vader die sinds zijn aankomst in Nederland tussen twee werelden en culturen leeft: zijn oude leven in Turkije en zijn nieuwe leven in Nederland.

Deniz Kuypers weet met zijn vlotte schrijfstijl de lezer vanaf het begin tot eind te emotioneren met het familieverhaal waar vader en zoon de hoofdrol in spelen. Het is ontroerend om te lezen wat voor verhaal er schuil gaat achter zijn vader en wat hem tot die man heeft gemaakt. De Atlas van overal raakt je van binnen en laat je stilstaan bij de relatie tussen een vader en zoon. Een verhaal over ontheemding en heimwee, de zoektocht naar identiteit, naar thuis, en, al met al, de zoektocht naar wat is een vader. Kortom, een indrukwekkend familieverhaal dat je in één ademzucht uitleest. Een echte aanrader!

Geschreven bij De atlas van overal

Opgroeien is altijd moeilijk. Zeker als dat opgroeien nog extra uitdagingen met zich meebrengt in de vorm van een weinig toegankelijke vader, die niet altijd het geluk uitstraalt waar je als kind naar op zoek bent. Deniz Kuypers ervaart dit aan den lijve en vraagt zich nu, jaren later af, hoe zijn vader zich echt gevoeld moet hebben. Die nood om dat uit te zoeken, komt voort uit het feit dat Kuypers zelf ook geëmigreerd is (naar de Verenigde Staten) en de versnippering die dat met zich meebrengt goed begrijpt.

'De atlas van overal' bevat veel thema's en dat kan je als lezer ook goed merken. Kuypers wil veel vertellen en toegegeven, hééft ook veel te vertellen. Hij is niet gestructureerd in zijn vertellingen en lijkt vaak heen en weer te gaan in tijd en ruimte, maar misschien hoort dat ook wel bij het opruimen van zijn eigen hoofd. Want als lezer maak je je geen illusies, Kuypers schrijft dit boek niet voor de lezer, maar voor zichzelf. En de lezer mag zich nestelen op de voorste rij en van het schouwspel genieten. Een komedie is het niet, er valt niet veel te lachen, maar 'De atlas van overal' grijpt wel aan en houdt de aandacht meer dan vast. Emotioneel, in de zin dat je overspoeld wordt door verdriet of medelijden, is het ook niet. Dat komt deels ook doordat er zóveel nog onder het oppervlak verborgen zit, waar Kuypers zelf ook niet altijd evenveel grip op krijgt. Hele ijsbergen zitten er nog onder het wateroppervlak...

De stijl van Deniz Kuypers is toegankelijk en past mooi bij de hersenspinsels die hij op het papier zet. Hij maakt geen gebruik van ingewikkelde zinsconstructies, maar houdt het eenvoudig. Doordat hij het verhaal afwisselend vanuit zichzelf en vanuit zijn vader vertelt en niet in chronologische volgorde werkt, is de gebruikte stijl een zegen. Je krijgt als lezer voldoende handvatten aangereikt om op een vlotte manier door het boek heen te komen én te begrijpen waar het allemaal om gaat. Tegelijkertijd laat Kuypers de lezer de ruimte om zelf de accenten te leggen in zijn/haar hoofd. Je kan je gedachten meer of minder over een bepaald onderwerp laten gaan en het meenemen om verder over te broeden wanneer je het boek aan de kant legt.

Op de cover staat 'Roman', maar voor de lezer voelt dit boek toch meer als een memoir. Wat natuurlijk niet helemaal klopt want Kuypers neemt de literaire vrijheid om bepaalde gaten in de levensgeschiedenis van zijn vader op te vullen met de brokjes informatie die hij heeft (of denkt te hebben, wat achteraf niet altijd blijkt te kloppen) en de rest erbij te verzinnen. Zo zitten er verschillende passages in het boek misschien wel of misschien niet de waarheid bevatten, maar de kans is groter dat de verbeelding van Kuypers de realiteit zoals die heeft plaatsgevonden niet helemaal benadert. Kuypers is hier gelukkig heel duidelijk over, zodat je als lezer ook weet waar je aan toe bent. Toch geeft hij die duidelijkheid pas na een flink aantal bladzijden en ga je dus nadenken over de scènes die je ervoor hebt gelezen en die je dus als 'waarheid' had aangenomen.

'De atlas van overal' is leerrijk en met momenten aangrijpend. Het leerrijke aspect zit hem vooral op het gevoels- en cultureel niveau. De angst om niet gelukkig te worden en om hetzelfde pad als zijn vader op te gaan is voelbaar bij de auteur. Toch spreekt er ook hoop en liefde uit, en de wil om het onbegrip dat vader en zoon al die jaren uit elkaar heeft gedreven toch een stukje de wereld uit te helpen. Het verhaal laat de lezer achter met een aantal (levens)vragen. Door naar Deniz Kuypers te luisteren, ga je toch ook op je eigen leven reflecteren.

Geschreven bij De atlas van overal

Deniz Kuypers beschrijft het verhaal van een man, een vader, een zoon en de zoektocht naar hoe die drie begrippen zich tot elkaar verhouden. Een spannend en meeslepend drama waarbij de lezer de scherpe randjes, de pijn en het verdriet tot op het bot voelt. Een reis die lezer en schrijver samen aan gaan.

Geschreven bij De atlas van overal

In ‘De atlas van overal’ gaat Deniz Kuypers op zoek naar zijn vader. Op zoek naar de man die zo overheersend, dominant, gewelddadig, kleinerend en tegelijkertijd zo afwezig was tijdens zijn jeugd. Op zoek naar de man met twee gezinnen, één in Turkije en één in Nederland. Op zoek naar de man met wie hij al jaren geen contact meer heeft gehad. Nu Deniz zelf is geëmigreerd naar Amerika en daar een gezin heeft gesticht, begrijpt hij meer van de gevoelens van ontheemding en rusteloosheid van zijn vader, hoe moeilijk het kan zijn om je te moeten aanpassen aan een andere cultuur en kinderen te krijgen die vrijwel niets van jouw thuisland weten. In een poging te begrijpen waarom zijn vader en hij zo vervreemd van elkaar zijn geraakt, probeert hij het levensverhaal van zijn vader te reconstrueren.

Dit reconstrueren doet hij aan de hand van herinneringen, mogelijke scenario’s, verklaringen voor gebeurtenissen waar hij vrijwel niets van weet. Hij laveert tussen feiten en fictie, onderzoekt de geschiedenis en vult gaten zelf in, aangevuld en gecorrigeerd door (ook niet altijd onfeilbare) herinneringen van zijn moeder en zus.

“Zelf ben ik geneigd te denken dat alles fictie is, want alles is een vorm van interpretatie. Zodra we iets meemaken en ons brein het begint te verwerken wordt het fictie, of het nu onze eigen ervaringen betreft of die van een ander. Mijn boek en de herinneringen van mijn vader zijn dus twee versies van wat er werkelijk gebeurd is.”

De vader van Deniz groeide op op het Turkse platteland. Hij had grote toekomstdromen, wilde dichter worden en werd verliefd op een meisje uit de grote stad, maar hij werd gedwongen om met een meisje uit zijn geboortedorp te trouwen, met wie hij uiteindelijk een gezin stichtte. Hij had geen gemakkelijk leven, verloor zijn vader, twee zoons en zat een tijd in de gevangenis. In de jaren zestig kwam hij als gastarbeider naar Nederland, waar hij verschillende – in zijn ogen geestdodende – banen had voordat hij in Twente voor de klas kwam te staan en in het Turks lesgaf, waar hij ook de moeder van Deniz ontmoette. Hij was teleurgesteld in wat Nederland hem had beloofd en wat hij zich had verbeeld toen hij Turkije verliet. Hij leefde tussen twee werelden in, twee halve levens.

Kuypers schakelt tussen heden en verleden, tussen zijn eigen jeugd en het levensverhaal van zijn vader. Dit vergt enige aandacht van de lezer, het zorgt voor wat fragmentatie, maar dit is ook een kracht van het boek. Er is veel ruimte voor reflectie, voor onderzoek, voor mogelijkheden, voor bezinning, voor hersenspinsels. Sommige vragen blijven onbeantwoord en het is niet overal een betrouwbaar, maar wel een bijzonder portret van een vader door de ogen van zijn zoon, geschreven in een vlotte stijl die veel lezers zal aanspreken. Het is een verhaal over vervreemding, over ontheemding, over dramatische gebeurtenissen, over familie, over een soms lastige jeugd, over het opgroeien tussen twee culturen, over het blijven zoeken naar liefde en goedkeuring. Boeiend, interessant en meeslepend. Zeker het lezen waard!

Geschreven bij De atlas van overal

Een koele, strenge, afstandelijke vader, die onderga je als kind. Je rebelleert, bent boos en voelt diep vanbinnen onbegrip borrelen. Eens volwassen kijk je anders naar die jeugdherinneringen. Was alles wel zoals het leek?

Wanneer Deniz Kuypers Nederland verruilt voor een buitenlands avontuur blijkt zijn leven vreemd genoeg parallel te lopen met dat van zijn verguisde vader. Ook die verruilde zijn thuisland (Turkije) voor een leven in een ander land (Duitsland en finaal Nederland). De onrust en ontheemdheid die de auteur voelt moet zijn oudeheer toch ook gevoeld hebben? Hij reconstrueert aan de hand van een handvol feiten zijn jeugd in het Turkije van de jaren 1950 en de gebeurtenissen die hem naar Nederland leiden.

Zijn vader was een jongeman die de wens koesterde om de kost te verdienen als schrijver. Hij wordt leraar in een ruraal dorp, maar zoekt in de stad geestesgenoten op. Wanneer hij finaal op het punt staat zijn droom te verwezenlijken, zorgt een serie evenementen voor een ommekeer. Hij verlaat zijn moederland om zijn geluk in het buitenland te beproeven. Ondanks een vrouw en kinderen in Turkije, sticht hij een gezin in Nederland. Hij blijft pendelen tussen zijn oude en nieuwe leven.

Deniz is de enige zoon uit beide huwelijken. Hij ervaart zijn vader als nors en koel, een man waarvoor hij schijnbaar niets goed kan doen. Bovendien vindt hij Nederland maar halfslachtig en wil hij op termijn opnieuw verhuizen naar Turkije. Onbegrip beheerst de relatie tussen vader en zoon.

Wanneer Kuypers het leven van zijn vader op papier zet, beseft hij enerzijds wat de man maakte tot wie hij is, anderzijds dat hij bitter weinig over hem weet en er heel veel ruimte is voor speculatie.
Pas wanneer de jarenlange radiostilte tussen beiden wordt verbroken, vallen de puzzelstukjes eindelijk op hun plaats.

De atlas van overal is een ontroerend boek dat je als lezer laat stilstaan bij de vader-zoonrelatie en aantoont dat niet alles altijd is wat het lijkt. De roman leest bovendien als een trein en laat je niet onbewogen achter. Een absolute aanrader!