Politie & wetenschap 62 - Excessief geweld op en om de voetbalvelden praktijkonderzoek naar omvang, ernst en aanpak van voetbalgeweld

De reeks Politiekunde is een uitgave van het Onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van de Politieacademie. Politie & Wetenschap is ingesteld om een stimulans te geven aan de toegepaste wetenschappelijke kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid, de daarvoor benodigde kennisinfrastructuur en de daadwerkelijke benutting van onderzoeksrapporten en -resultaten in politiepraktijk, beleid en opleiding. Publicaties in de reeks Politiekunde betreffen in het algemeen concrete handleidingen, modellen, instrumenten of werkwijzen die direct bruikbaar zijn voor de politiepraktijk. Ze zijn veelal de uitkomst van onderzoek dat is verricht in het kader van het meerjarige onderzoeksprogramma, de kernactiviteit van Politie & Wetenschap. Over geweld in het voetbal is veel te doen (geweest). In deze studie wordt verkend hoe groot het probleem is, welke factoren een rol spelen, hoe ertegen wordt opgetreden en wat mogelijke oplossingsrichtingen zijn. Van de 750.000 wedstrijden op jaarbasis is bij circa 1000 sprake van een exces, oftewel buitensporig fysiek geweld buiten een spelsituatie. Licht fysiek en verbaal geweld komen veel vaker voor en vormen een voedingsbodem. Excessen vinden beduidend vaker plaats bij risico- dan bij doorsneeclubs. Risicoclubs zijn meestal gesitueerd in aandachtswijken en kennen relatief veel financiële, organisatorische en bestuurlijke problemen. Frustraties over (vermeende) scheidsrechterlijke 'dwalingen', hard spel en verbaal geweld vormen vaak de aanleiding voor geweld. Het zijn vooral de 'logische daders', oftewel de 'korte lontjes', die over de schreef gaan. Omdat het om incidenten gaat, zijn er vaak geen duidelijke afspraken over de aanpak en afhandeling van geweld binnen voetbalclubs. Hulp van de politie roepen clubs vrijwel alleen in als ze de situatie zelf niet meer in de hand hebben. Het doen van aangifte laten clubs doorgaans over aan slachtoffers. Administratieve rompslomp en angst voor boetes weerhoudt clubbesturen er soms van om (vooral kleinere) incidenten te melden bij de KNVB. Geconcludeerd wordt dat 'voetbalgeweld' nooit helemaal valt uit te sluiten, maar met de nodige voorzorgsmaatregelen wel kan worden beperkt. Daarbij is een cruciale rol weggelegd voor de clubs. Het is echter wel nodig hen te ondersteunen en te stimuleren. Risicoclubs met relatief veel probleemgroepen kunnen een belangrijk aangrijpingspunt vormen voor een effectieve ketenaanpak in de wijk. Met een gezamenlijke inzet van de clubs, de KNVB, de politie en de gemeente valt juist hier veel maatschappelijke winst te behalen.